01.10.2008 ÖNCESİ İŞ KAZASI GEÇİRENLERİN İŞ KAZASI ÖDEME ARTIŞLARININ İZAHI
18 Şubat 2025
01.10.2008 öncesi SSK kapsamında iş kazası geçirenlerden % 25 ve fazla orana sahip olanların en az ödeme tutarlarına esas olmak üzere asgari kazanç esas alınmakta. Kurum uygulamasında ile ayrıca her yılın dönem içi zamları uygulanmakta ve bu uygulama her yıl tekrar edilmektedir.
Hesaplama esasları 506 sayılı kanun md.96 da yer almıştır.
Örnek yapmak gerekirse
2007 yılında % 25 iş kazası oranı verilen sigortalının
2024 yılında asgari kazanç 20.002,50 TL olan asgari kazancının % 70′ inin karşılığına dönem içi zam uygulanmaktadır.
20.002,50*0,70= 14.001,75 zamsız sürekli iş göremezlik ödemesine Ocak 2024 dönem zammı % 49,25 uygulandığında Ek ödeme hariç 20.897,61 TL olurken bu tutar Temmuz 2024 döneminde ise % 24,73 zam oranı uygulanarak 26.065,59 TL ek ödemesiz ek ödeme ile 27.108,21 TL olarak ödenmiştir.
2025 yılına gelindiğinde değişen 2025 yılı asgari kazancı 26.005,50 TL *0,70= 18.203,85 TL Zamsız Ocak Zammı ile % 15,75= 21.070,95 % 4 Ek ödeme ile 21.913,79 TL olmuştur. (Bakıma muhtaçlar için bu tutar 18.23,85*1,5*% 15,75*% 0,4 = 32.870,69 TL dir.)
O halde bakıma bu kişilerin 2024 Temmuz ve sonrası aldıkları tutardan daha öz ödeme yapılmaktadır. Yani ödemeleri azalmıştır. Ancak her yıl yapılan uygulamanın böyle şekillenmektedir.
Bahsettiğimiz husus hak kazandığı ve artışla gelen sürekli iş görmezlik geliri, asgari kazancın bu şekilde işleme tabi tutulduktan sonra asgari kazançtan az olanlar içindir. Tabiki geçmişten gelen ödemenin, artışlar ile gelen hali bu alt sınırı geçerse geçen tutar uygulanacaktır.
Ancak 506 sayılı kanun 96.maddenin 4 fıkrasında yer alan alt sınır aylığı böylemi anlaşılmalıdır. Sorusunun cevabını ise kişisel olarak böyle bulmuyoruz. Örneğin 5510 Ek madde 19 da yer alan aylıklarda asgari aylıklar ama onlara birde dönem içi zamları uygulamıyoruz. Aslında hiç bir asgari aylığı böyle uygulamıyoruz. Normalde yılın hangi ayı olursa olsun ödenecek tutar toplamı asgari kazancın % 70 karşılığı kadar olmalıdır. Kanaatimizce SGK yıl içi zamları fazladan uygulamaktadır. Örnekleyelim Kanunu artışlar ile 1999 yılında başlayan sürekli iş göremezlik ödemesi Ocak 2025 döneminde 19.000TL olan kişi için Kurum ek ödeme ile 19.760 TL ödemesi gerekirken 21.913,79 TL ödemektedir. Kazancın hem gelişme hızlarını, ekonomik gelişmeden nasibini almış, güncellenmiş asgari kazançları esas alması hemde dönem içi zamları uygulaması fazlalık oluşturmaktadır. Kısaca dönem içinde asgari kazancın % 70 karşılığını ilk ödemeden itibaren zamlar ile geçemeyen kişiye ödenmesi gereken gelir yerine 96.madde geliri ödenmelidir. Birde dönem zamları uygulayarak fazlalık oluşturulmamalıdır.
Örneğin asgari kazançtan 2005 yılında başlamış bir yaşlılık aylığının günümüzde 15.000TL ler seviyesinde olmasına ve gelişme hızından yasal düzenlemeler gereği ödeme nasiplenememesi nedeni ile aynı kişilerin yarıya inmiş yaşlılık aylıkları 7.500 olarak ödenirken (iki katı 15.000) iş kazası nedeni ile yaşlılık aylığından çok fazla bir tutar ödenmesi diğer emekliler adına üzüntü nedenidir. Gerçekten iş kazası geçirenler hem dönem yıl içi artmış asgari kazançtan hem de dönem içi zamlardan yararlanır mı? Örneğin yaşlılık aylığı 15.000TL olan birisi çift ödemeden azını yarımdan alırken 2025 yılı Ocak aylık zammı % 15,75 TL almıştır. Aynı kişi iş kazası nedeni ile asgari kazancın (genelde brüt asgari ücret) % 30 armasının yanında birde % 15,75 zam almalı mıdır? Yoksa alt sınır zamlı mıdır? Zira bildiğimiz alt sınırların içinde hep zamlı tutarlar vardır. Gerçek geliri ile zamlı tutarları aşanlar tabiki tam ödeme almalı diğerleri için uygulama gerçekten doğru mu sorgulanabilmelidir.
