Ankara Üniversitesi konferans salununda 1-2. Aralık tarihlerinde İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Milli Komitesinde yapılan sunum ve tartışmalar sırasında almaya çalıştığım notlarım olup, yanlış anlama, eksik dinlemeye dayalı hataları barındırabilir. Burada anladığım şekli ile aktarmaya çalıştığım ifadelerin ilgili kaynaklarından (sunum,görüş,ilgili kararlardan doğrulanması gerekir, bu hususları ön bilgi olarak kabullenmek daha doğrudur)
DOÇ.DR.GAYE BAYCIK’IN SUNUMU;
1-Toplum yararına çalışma; işçi sayılır, kıdeme esas alınır, iş güvencesinden yararlanmaz (belirli süreli kabul edildiğinden), sendika yetki tespitinde sayıya esas alınır.
(İş başı programlarının 4857 kapsamında olup olmadığı değerlendirilmedi, konu incelemeyi gerektiriyor dendi)
2- Ev tipi sosyal hizmet (engelli ve yaşlı bakımı), 22.Hukuk Uygulaması bu kişiler alt işveren işçisi dahi olsa iş kanunu kapsamı dışında kalılar.2828 md.16 kapsam dışı olduğunu düzenlemiş, Yargıtay 9 Hukuk İş Kanunu hükümlerinden yararlanır görüşünde. 22.Hukuk Dairesi görüşü eleştirildi. Yarg.Üyesi Bektaş Kar bunun 4857 kapsamında olması gerektiği bildirildi. (Bu hizmetler evde geçmiyor, çocuk esirgeme işyerleri gibi işyerlerinde geçiyor)
3- Önce kanuna uygunluk denetimi yapılmalı, kanun uygunluk denetiminden geçenlere muvazaa denetimi yapılmalıdır. Örnek muvazaa şoför olarak alınan kişinin kaynakçı olarak çalışmasında muvazaa bulunmaktadır.
4-Yasal olarak yapılabilen Belediye temizlik gibi yardımcı işlerin yapılmasında muvazaa olmaz. Tiyatrolarda yardımcı işe uygun olsa da muvazaa denetimi yapılmalı.
5-Kamu yardımcı işe bölüp ihale edebilir. (4734 md.62). İş Kanunu (md.7)değişikliğinin bu hükmü kaldırıp kaldırmadığı tartışması yapıldı ancak Yargıtay görüşü 4734 hükmünün yürürlükte olduğu şeklinde. (Yapı Kredi güvenlik görevlilerinin büyük çoğunluğunun alt işverende işe başlamaları ve bir kısım haklarının az da olsa kısıtlanması muvazaaa esas alınmamış)
6-Birbirinin takip eden ihale ile alt işverenlik kurulması halinde, alt işverenlerin ayrı da olsalar, her bir ihale dönemi kendi içinde ayrı ayrı muvazaa denetimine konu yapılır. Birinin muvazaasının ispatı diğerlerini de muvazaalı hale getirmemeli (yeni dönemde bu bakış açısı beklenecek).
7- Bakiye süre ücretinde objektif nedenin arayan içtihat eleştirilerek, objektif nedeninin işçiyi korumak için getirildiği, normun koruma amacına uygun olmayan bu içtihadın değişimi ve objektif nedenin resen aranmaması görüşü açıklandı.
8- Cezada uzlaşma sonucu tazminat alanın iş yargısında yeniden maddi tazminat istemi karşı oyla reddedilmiştir. Aksi görüşte olanlar gabinin şartlarının gerçekleştiğini bildirdiler.
9-Performas ulaşılabilir hedefler olmalıdır. Fransız Danıştayı Renault işçilerinin evlerinde intihar etmesini iş kazası saymıştır.
10-Yılda 270 fazla mesainin ücret içinde olmasına dair kuralın koşulları varsa geçerli olduğu. Ancak içerik denetiminden geçmesi için genel işlem şartlarına uyumluluk gerektiği, koşullar oluşmadığında tam geçersizliğin önleyici etkilerinin genel uygulamayı etkileyeceği, 270 saat fazla mesainin, çalışılan her güne paylaşımını eleştirildi, yılın belirli dönemlerinde örneğin değil bir mevsimi gibi dönemlerinde de kullanılabileceği,270 saatin fazla mesainin ücret bordrolarında gösterilmesi gerektiği (katılımcıların görüşleri olarak dile getirildi), bu hükmün maktu ücretli işçiler dışında uygulanma imkanının, olmadığını beyan edildi.
11- Fazla mesailerin bankaya yatsa dahi mahsup uygulamasına tabi tutan içtihatlar incelendi.
12- TIR sürücülerinin fazla mesai ücretlerinin parça başı çalışmaya benzetildiği, Primler temel ücrete dahilse % 50 fazla mesai, Sabit ücret+ Prim varsa, Fazla mesai primin % 50’si, (9.Hukuk Başkanı Mehmet Çamur bey fazla mesai-prim ödemesi mukayesesi terkedildi diye bildirdi)
13- Kadrosuzluk gibi nedenler ile 1 yıldan az çalışanlar mevsimlik gibi değerlendirilmez. Bu kişiler izin ve kıdem haklarından 1 yıl koşulu tamamlanınca yararlanırlar.
14-Doğum döneminde zorunlu izin yerine çalışma var ise veya süt izinlerinde çalışma var ise, bu süreler haftalık,günlük mesai süreleri aşılmasa dahi fazla mesaiye tabidir. (22 HD.3.6.2016, E.2015/12878, K.2016/17527, 27.04.2017, E.2017/4543,2017/7375),
15-Belediye Şirketleri çalışanlarının ilave tediyeden yararlanamayacaklarının 22.Hukuk Uygulaması olduğu bildirildi.
PROF DR. KÜBRA DOĞAN YENİSEY’İN SUNUMUNDAN
1- İhale sonundan önce 31.12.2014 tarihinde ihalemiz sona erecektir. İhaleyi firmamız alamaz.İse yeni firma ile çalışabilirsiniz ,alırsanız bizimle devam edersiniz şeklinde 25.11.2014 tarihinde yapılan bildirim şarta bağlı olduğundan, fesih bildirimi şarta bağlanamaz, İşe iade davası açma hakkı 31.12.2014 ten başlar.
2-Yetkisiz temsilci tarafından fesih veya için asıl ihale makamı tarafından durdurulması halinde işveren feshettim demese dahi, katlanma temsili hükümlerine göre fesih gerçekleşir. Zira ihaleyi veren kamu kurumu işyerinde faaliyete izin vermemiştir. İşverenin bunlara icazet vermiyorsa sona erme gerçekleşmez, işverenin eylemsizliği icazet sayılır.
3-Grup şirketi olmak diğer şirketlerin işçi sayılarının 30 işçi hesabına esas alınmasını gerektirmez. Salt grup şirketi olmak yermez. Ancak tüzel kişi perdesinin aralanması, birlikte istihdam ve organik bağ hallerinde esas alınabilir. Yurtdışı işçi sayısı da 30 sayısına girmemeli dendi, (bunun leh ve aleyhinde görüşler bildirildi) İlgili 9 HD. 09.03.2016, E.2015/26151, K.2016/5349)
Genel olarak 30 işçi sayısı artık re’sen nazara alınmaktadır.(22 HD Başkanı Seracettin Göktaş)
4-6 aylık kıdem hesabında 5 ay 29 gün, 5 ay 27 gün yetmez, İşe başlanan gün işten çıkanlar 6
ayı doldurur örneğin ayın 5 inde başlayan 5 i sabahı doldurur, bu HMK ve TBK uygulamasına göredir diyenlerin aksine bu uygulama terkedilmelidir diyen görüşlerde oldu.
5-Sık sık rapor alınması halinde işverenin 25.madde uyarınca feshinde raporlu olunan sürelerin ihbar önelleri+ 6 hafta aşılması düzeyine erişmede işverene geçerli fesih hakkı verdiği bunun olumsuz öngörü kavramı ile yorumlandığı, Alman hukukunda bu gün gerçekleşenin, gelecekte de gerçekleşeceğinin kabulü olduğu, ayrıca ispatının gerekmediği açıklanmıştır. İşçinin savunmasının aranmayacağı,
Bir başka olayda ise işçinin artık iyileştiği durumlarda ise işçinin sağlık sebepleri ile feshinde savunmasının alınması gerektiği ,
6- Ücret zam değişikliğini kabul eden ve etmeyenin aynı yerde çalıştığı, somut olayda asgari ücrete göre artış koşulu konulan toplu iş sözleşmesinin 2016 yılında % 29,2 artmasını, diğer toplu iş sözleşmeleri düzeyine çekmek isteyen işverene bir çok işçinin muvafakat etmesi, az sayıda işçinin muvafakat etmemesi nedeni ile muvafakat etmeyenleri tazminatlı fesih yoluna gidilmesinde buna ilişkin Yargıtay Kararı eleştirilmiştir.
7- Kreş açmayan işverene yöneltilen işçi feshi haklıdır.
PROF DR.HALUK HADİ SÜMER'İN SUNUMUNDAN
- Grev yoluna giden, işyerine 500 metre mesafedeki işyeri ile alakalı bir alanı
kullanmayan, grevin 10 gün sürdüğü, greve katılan işçilerden 1500’ünün toplu iş sözleşmesi imzalayan sendikaya üye olduğu, 500 işçinin bu sürede işe gitmediği ancak 50 sinin işten çıkarılmasında işten çıkarmayı haklı bulan Yargıtay kararı farklı kriterler ile değerlendirilerek sonuç itibari ile kararlar doğru bulunmuştur. ( Murat Özveri tarafından eylemin işçilerin sendika seçme hakkı nedeni ile yapıldığı, konunun bu yönü ile değerlendirilmediği bildirilmiştir.)
2-Bir başka olayda Yargıtayın eylem süresi olarak 1 günü kabul ettiği, yarım gün eylemin sendikal fesih olduğu,
3-İşyeri sendika temsilcisi 24 ve 25.maddelere birlikte dayanamaz, birinden birini seçer.
4-Kamu işyerinde temsilcinin görevden alınması ile yetkiye ilişkin Çalışma Bakanlığı genel yazısına karşı davalar idari değil Adli yargıda görülür.
5-İşyeri sendika temsilcisini sendika değiştirebilir.
6-Profesyonel sendikacının yetkisinin kaldırılması Objektif neden gerçekleşmediği için dava konusu olur.
7-Sendikal aidat alacağı belirli alacak davasına konu olur.
8-Genel kurul ile geçici üyeliken çıkarma kararı verilebilir.
9-Olağanüstü şube toplantısı objektif neden yokluğundan iptale konu olabilir. Kararlar iptal edilir. Karar defterinin iptali istenemez.
10-İşe iade başvurusunda bulunanlar yetkide sayıya esas alınır.
11-Toplu iş sözleşmesi ile toplamda ücret artması, bireysel sözleşme ile mukayese edilir. Toplam nete bakılır (Yargıtay),(Hocanın görüşü tazminata, fazla mesaiye esas alınan asıl ücret azaltılmış kabul edilemez.)
12-Toplu iş sözleşmeleri ile alt işverenin sayısı, işlemleri sınırlandırılabilir.
13-TİS’in geriye yürümesi sadece bir grubu etkilemez, herkes yararlanır.
PROF DR.ŞÜKRAN ERTÜRK'ÜN SUNUMUNDAN
1-İdari yargı kararı ile yıllar sonra kesinleşen karara göre fesih ve iptalin kesinleşme tarihleri arasında geçen süre fiili çalışmaya dayalı olmadığından sigortalı gün olarak esas alınamaz , prim borcu olmaz. (Not: süre 7 yıla yakın ve işe iade olmayan döneme aittir.)
2-Doğum borçlanması eski mevzuat dönemin 2 çocuk 720+720 borçlandı, değişiklik 3. Çocuğu borçlanma hakkı verdi 2 ve 3 doğum arasında 30 gün kesişen süre var, kesişen süre dışlanır 2.borçlanma geçerli say, 3. Borçlanmadan 690 gün borçlandır.
3-Avukatlık strajı borçlanma tarihindeki statünün günü sayılır. (10 Hd.2.5.2016, E.2015/12140 E. K.2016/7211)
4-Bağımlılık ilişkisi oluşmayan kozmetik ürünleri satanlar sigortalı sayılmaz.
5-Boşandığı eşi ile fiilen yaşadığı iddia edilen kişiler bakımından genel uygulama yerine öncelikle Kurumun belgelerinin ispata yetip yetmediği değerlendirilmelidir. İspata yetiyorsa davacı aksini ispatlamalıdır.
6-Genel olarak dava öncesi SGK’ya başvuru şartı önerildi.
Milli Komite yetkililerine, sunum yapan öğretim üyelerine, açıklamalar ile ayrıntı sunan Yargıtay Başkan ve üyelerine, soruları ile ufkumuzu açan bütün katılımcılara keyİf alarak takip ettiğim iki gün süren etkinlik için teşekkür ederim.