5434,1479,2926,506 VE 2925 sayılı kanunlar kapsamında sosyal güvenlik hizmetleri 5510 sayılı kanunla tek bir kanunda toplanışının ve 01.10.2008 tarihinden itibaren yürürlüğe girişinden itibaren 10 yıl bitti ve 11. yılın başına gelmiş olduk.
Alıştık, alışamadık, bazen kabullenemedik;
-Emeklilikte yaş koşulları 1999 yılında artmasına 58-60 yaşlara kademeli olarak yükseltilmesine rağmen, sigortasız, kayıt dışı çalışmadan vazgeçemedik, hala dolu dolu sigorta günü ile emekli olanımız çok az, hele yaşa hiç alışamadık, emekli parası kolay ve cazip oldu, EYT denilen kavram gelişti, emeklilikte yaşa takılanlar 1999 yaş artışının kaldırılması için yıllardır yoğun emek sarfediyorlar. Ancak Almanya emekli yaşını 60 lı yaşlardan 67 yaşına çıkarmışken bizim 58-60 yaşları çok bulmamız karşısında hangi kaynakla demeden edemiyoruz. Olası bir geri adımla emeklilik hakkı tanınsa bile bunun emeklilerin aylıklarına daha az yapılması ve emeklinin alım gücünün azaltılmasına yol açacaktır.
-Doğum borçlanmaları çok sevdik, ama sigorta öncesi borçlanma hakkı verilmemesine ise hiç ısınılıp kabullenilemedi,
-Teşvikler sevdik,öğrendik,2018 uygulamanın şaha kalktığı yıldı, ama bir kanunlar yıldırdılar, gelecek seneden itibaren gel al dediler.
-Erken prim teşviklerine alışamadık, biraz daha teşvik olsa iyice ısınsak,
-Yurtdışı borçlanmalar, takip edenler bakımından 4-5 yıl önce bir mesleğe dönüşürken, artık daha zor ve daha az bir kazanç imkanı sunduğundan, daha az sosyal güvenlikçinin iş takip ettiği bir alana dönüştü. İyi oldu oldu da, bir profesyonelden yardım almadan, gün seçmeden borçlanan sigortalılar az aylık süprizi ile karşılaştı ve maalesef artık yargıda bu mağdurlara bir hak tanımamaya başladı.
-Ölümün defteri kapattığını unutanlar, 5510 da, borçlanma ile SSK lı günler tamamlanıyorsa 900 gün değil 1.800 gün aranacağı kuralı bir çok eşi, çocuğu aylıksız bıraktı, fark sadece 01.10.2008 den önce ölenlere var sonrakilere yoka dönüşen kural bir hayli zorluyor. Gerçi öyle uzun askerlik süreleri de kalmadı artık,
-Sosyal güvenlik yasa değişikliklerine kalbur olmaktan kurtulamadı, değişti de değişti. İhtiyaçlar çıktıkça yeni düzenlemelerin yapılması iyiydi aslında ama değişiklikler öğrenmeyi zorlaştırdı.
-Yapılandırmalardan kurtulamadık bir türlü, ticaretten iktidar değişir beklentisi ve diğer nedenler ile sermayeye kaydı çoğu, olmadı ağalar, değişmiyor gördünüz işte para ticarete, sanayiye yakışır, reel ekonomiye bekleriz. Yapılandırma sarmalından kurtulalım artık.
-Güzel şeylerde oldu, Genel sağlık sigortası yaygınlaştı. Bir de primi tahsil edilebilseydi. Yüksek primle tutmadı, düşük primleri yerleşiyor mu ne.
-Zamlar güzeldi, 2010,2011 yılları 60 TL lik zamlar, 2015 yılı 100TL si, 2016 yılı 100TL si ve nihayet bayram harçlığı emekliye hep güzel haberleri getirdi.
-Sigortalılara aslında iki güzel olayda gerçekleşti, Asgari ücret reel olarak arttı bu asgari aylıklara olumlu etki sağlarken, tavanın 6,5’den 7,5’e çıkması yüksek gelir gruplarının aylıklarının artmasına neden oldu. Şaka değil tavandan 1 yıl yatır 400TL’ye yakın ilave artış al iyi olaydı.
-Ben bu asgari aylık abosunu sevemedim, bakmakla yükümlüsü yok ise % 35, varsa %40 oldu, ancak ölüm ve malül aylıkların ABO 4a’ya % 40, 4-b’ya % 50 üstelik asgari aylık yönünden değil bildiğin bir standart, bu asgariden ABO yetmiyor. Yaşlılık aylıklarında ABO’yu asgari aylık için en az %50 yapmadıkça aylıkları 1.000TL ye çıkarmak veya asgari bir standarda ulaştırmak için dönem dönem müdahale yerine doğrudan ABO yaşlılıkta asgari aylık mukayesesinde ne az % 50 dir dense, ne rahat edeceğiz,
-Almaya alıştık biz çift aylıklar yetmez ve sınırlanmaz oldu, tek ve yeterli düzeyde bir aylık ne güzel olurdu. 506’da yer alan ikinci aylıkta asgari aylığın uygulanmayacağı kuralı her nasılsa 5510’a girmeyince, insanlar anne-babalarının özellikle memur olanların ölümünü bekler oldu,
-Ah şu kızlar, anne babadan aylık almayı, kocalardan nafaka almaya tercih etselerde, aylık hakkı olduğunu bilen kocalar uzun dönem nafaka ödemeyi kabullenemediler, niceleri nafaka ödeyen koca, sosyal güvenlik kurumumu der hale geldi, Ama dünyanın bir çok yerinde reşit ve boşanmış kız çocuklarının anne-babalarından aylık alamadıklarını görmez oldular. Herkese kendi aylığı yakışır, evli,bekar,boşanmış herkesin kendi aylığını alması, teşvikle, destekle ama bir yolla mutlaka sağlanmalıdır.
-Bazen atlıyoruz. Malülleri mağdur ediyoruz. Nasıl mı şöyle, kanun malül veya yaşlılık aylıklarından yüksek olanı bağlanır demesine rağmen, bu mukayese ve buna giden yolu sigortalıya sağlamıyor, uyarmıyoruz, şöyleki, 10 yılı olan kanser hastası hemen malül aylığına başlıyor, hop 2 sene,1,5 geçti seni tedavi ettik, pat kestik aylığı diyoruz. Ama aynı kişi malül başvurusu önce engelli raporu, vergi indirimi alsa malül aylığı kesilse hemen bir yaşlılık bağlanır ve baz sigortalılar için yaşlılık aylığı malül aylığından fazla olabilir. Birde kesilen aylık döneminde geriye doğru işlem yapılıyor ki, gün eksiği varsa tamamlamak bazen aylar alıyor.
-Açıktaki engelli memurların emeklilik hakkı yargı ile aşılır hale geldi,
-Ama memurken ayrılıp sonra SSK lı olup ölen memurların ihya hakları hala imkansız bir yöntemle ilerliyor. Sosyal güvenlik hakkının elde etmeleri çok zor.
-4-1/C varya, 5510 ise girişiniz üzgünüm, yazmaya bile dilim varmıyor. Ama yazma zamanı geldi geçti çoktan, yazacağım elbet, böyle olur mu diyorum, içten içten, birde kamuda tavan yokmuş, tavanı geçen kaç kişi var ki, bu sistemle tavan değil tavanın üçte biri nasıl geçilir.
-EK yöntemler güzel gelişiyor, EK 3’le doktorlar güzel, basının giden FHZ si geri geldi,FHZ kapsamından çıkan memurlar emekli olana yeterli süre tamamlanana kadar FHZ kalksa da kapsamdan yararlanmaya devam ediyorlar.
-Emekli Sandığı nazara geldi, hemen bitmiyor artık tahsisler birazcık gecikiyor. Rehberlik Merkezleri güzel hizmet veriyor. Aman dikkat orası son nokta değil, orada söylenmeyen ilave hak ve yöntemlerde var.
-Neymiş 1.10.2008 sonrası işe giren 4-1a sigortalılarının artık vergi indirimden yararlansalar da emekliliklerinde vergi indirimi değil, engelli rapor yöntemi uygulanacak,
– Bir türlü engelli ABO’sunun B aylığı döneminde uygulanışını göremedim.
5510 aslında binlerce bilgi,soruyu içinde barındırıyor. Zira sosyal güvenlik bütün topluma uygulanıyor. Sorunlar çeşitlendikçe, çözüm yolları da gelişiyor. Beni çok mutlu eden 05.12.2017 tarihli resmi gazetede yayımlanan sosyal sigorta işlemleri yönetmelik değişikliği bir çok iyileşmeyi getirdi.
Sosyal güvenlik kanun değişiklikleri, kurum uygulamaları, içtihatlar, öğreti ve uygulamacıların katkıları ile gelişiyor. Her yorgunluk bir sorunun çözümüne yarıyor, geliştiriyor.