2019 Yılı Büyüme Hızı Emekli Aylıklarını Nasıl Etkileyecek?
9 Mart 2020
Her yıl ülkemizde TÜİK tarafından ülke büyüme hızı rakamları açıklanır.
Bu yıl da TÜİK tarafından “Üretim yöntemine göre dört dönem toplamıyla elde edilen yıllık GSYH, zincirlenmiş hacim endeksi olarak (2009=100), 2019 yılında bir önceki yıla göre % 0,9 arttığı, yani 2019 yılında ülkemizin büyüme hızı yüzde 0,9 olarak açıklandı.
Bu rakamın SSK ve Bağ-Kur emekli aylıklarıyla çok yakın bir ilgisi bulunuyor. Zira 2000-2008 Eylül ayları arasında uygulanan SSK emekli aylığı sisteminde yıllık kazanç matrahları takip eden yılların büyüme TÜFE ve büyüme rakamları oranında güncellenerek 2008 yılına güncelleniyor.
2008 yılından sonra da yine yıllık matrahlar takip eden yılların TÜFE’si oranında ve büyüme hızı rakamlarının bu defa yüzde 30’u oranında güncelleniyor.
Zaten güncelleme katsayısı, her yılın Aralık ayına göre Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan en son temel yıllı tüketici fiyatları genel indeksindeki değişim oranının % 100’ü ile sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla gelişme hızının % 30’unun toplamına (1) tam sayısının ilâve edilmesi sonucunda bulunan değeri ifade ediyor.
2019 yılı TÜFE oranı yüzde 11,84 olarak açıklanmıştı. Şimdi bu 0,9 rakamının yüzde 30’u olan 0,27 rakamının ilavesiyle 2019 yılı güncelleme katsayısı yüzde 12,11 olarak yenilenmiş oldu.
“Emekli aylıkları neden giderek düşüyor?” sorusunun iki önemli cevabından birisi işte bu büyüme hızı rakamının 2008’e kadar yüzde 100’ünün, 2008’den sonra ise yüzde 30’unun matrah güncellemesinde kullanılıyor oluşudur. Diğer etken ise aylık bağlama oranlarının 2008 yılında 2000-2008 yılı arasında uygulanan aylık bağlama oranlarından daha düşük hesaplanmasıdır. Nitekim 5400 günle emekli olacak bir SSK’lının 2000-2008 arası ABO’su yüzde 45 iken 2008 yılı sonrası sisteme göre 5400 günün ABO karşılığı yüzde 30’dur.
Büyüme Hızı Katkısı Düşürüldü
Eğer 2008 yılında emekli aylıklarında kullanılan güncelleme katsayılarında kullanılan ülke büyüme hızı oranı yüzde 30’a düşürülmemiş olsaydı örneğin;
Bugün 1367 TL aylık bağlanan sigortalı 1902 TL
Bugün 1684TL aylık bağlanan sigortalı 2416 TL;
Bugün 2000 TL aylık bağlanan sigortalı 2765 TL;
Bugün 6142 TL aylık bağlanan sigortalı 8255 TL;
SSK emekli aylığı alıyor alacaktı.
Görüleceği üzere bu fark oransal bir fark olmamaktadır. Zira büyüme hızı rakamlarının yıllara göre değişmesi nedeniyle sigortalının gün sayısının yıllara dağılımına ce matrah ortalamasının düşük ya da yüksekliğine göre etkilenme farklı farklı oranlarda olabilmektedir.
Büyüme Hesabı 2020 Emeklileri İçin
Bu yıl açıklanan ülke büyüme hızı emekli aylıklarının en yakın olarak 2020 yılında emekli olanları ilgilendiriyor. 2019 yılı ve öncesinde emekli olanları 2019 ve sonrası yılların büyüme hızı rakamları ilgilendirmiyor, zira emekliye büyümeden pay verilmiyor. Buna karşın önümüzdeki yıllarda emekli olacak olanlar da büyüme hızı rakamlarından pozitif yönde etkilenecekler.
Peki, bu yıl emekli olanları ne kadar ilgilendiriyor? Özellikle 2020 yılı Ocak – Mart ayları arasında emekli olanlar 2019 yılı büyüme hızı etkisi olmaksızın aylıklarını almaya başladılar. Şimdi bu büyüme hızı rakamı belli olunca 2019 yılı güncelleme katsayısı da netleşmiş oldu ve bu yıl bağlanan SSK ve Bağ-Kur emekli aylıklarının güncellenmesi gerekti.
Herkesi aynı şekilde etkilemeyecek elbette. Yüksek prim matrahlarına sahip olanlar daha pozitif etkilenecek iken düşük matrahlılar pek hissetmeyecek.
Şevket TEZEL
Fahrettin Kerim Gökay Cad. No:21/1
Hasanpaşa-Kadıköy/İSTANBUL
Tel: 216-5506009
Faks: 216-5506007
Gsm: 551-1008282
