6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu’na Göre Yabancı Uyruklu Çalışanların Çalışma İzni Alma Kurallarında Neler Değişti? Turkuaz Kart Nedir? Kimlere Verilir?
28/07/2016 tarihinde kabul edilen 6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu 13 Ağustos 2016 tarih ve 29800 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanmak suretiyle yürürlüğe girdi. Türkiye’de çalışmak için başvuruda bulunan veya çalışan, bir işveren yanında mesleki eğitim görmek üzere başvuruda bulunan veya görmekte olan, staj yapmak için başvuruda bulunan ya da staj yapan yabancıların Türkiye’de geçici nitelikte hizmet sunumu amacıyla bulunan yabancıların kayıt dışı çalışmalarının önlenmesi, yerli-yabancı iş gücü dengesinin kurulması ve nitelikli yabancı iş gücünden yararlanılması hedeflenmiş oluyor.
6735 sayılı kanuna göre, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu kararlarını dikkate alarak uluslararası işgücüne ilişkin politika belirleyecek ve söz konusu politikayı uygulamaya yönelik ulusal ve uluslararası düzeyde faaliyette bulunmaya yetkili olacaktır. Bakanlık yabancı istihdamı taleplerini almak, değerlendirmek ve uluslararası işgücünün piyasadaki etkilerini izlemek üzere “yabancı başvuru, değerlendirme ve izleme sistemi” de kuracak. Kanun kapsamındaki yeniliklerden bir diğeri Bakanlığın, yabancı istihdamı ihtiyacına ve düzenleme kapsamındaki diğer konulara ilişkin kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerden bilgi, belge talep edebilecek.
Ön İzin
Mesleki yeterlilik gerektiren sağlık ve eğitim hizmetlerinde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularının değerlendirilmesi için ön izin alınması zorunlu olacak.
4/11/1981 tarihli ve 2547sayılı Yükseköğretim Kanununun 34 maddesi uyarınca çalışacak yabancı uyruklu öğretim elemanlarına çalışma izni, Yükseköğretim Kurulunun ilgili mevzuata göre vereceği ön izne istinaden Bakanlıkça verilecek. Çalışma izni uzatma başvuruları da ilgili bakanlığın veya Yükseköğretim kurulunun ön iznine tabidir.
Çalışma izni başvurusu
Yurt içinde doğrudan bakanlığa, yurt dışında ise vatandaşı olduğu ve yasal olarak bulunduğu ülkede Türkiye Cumhuriyeti Büyükelçilikleri ve başkonsolosluklarına yapılır.
Eksik bilgi ve belgelerin olması halinde, başvuru değerlendirilmesi bekletilir. Bekletilen dosyanın tamamlanması 30 günü aşamaz. Bu süre zarfında eksik belgelerini tamamlamayanların başvuruları reddedilir.
Çalışma izni uzatma başvurusu, çalışma izni süresinin dolmasına 60 gün kalmasından itibaren ve her durumda çalışma izni süresi dolmadan yapılmalı. Süre dolduktan sonra yapılan uzatma başvuruları reddedilir.
Türkiye’de uzun dönem ikamet izni veya en az 8 yıl kanuni çalışma izni olan yabancılar süresiz çalışma iznine başvuru yapabilecek. Ancak süresiz çalışma izni alan yabancıların, Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanması söz konusu olabilecek. Fakat seçme, seçilme ve kamu görevlerine girme hakkı ile askerlik hizmeti yapma yükümlülüğü olmayacak.
Turkuaz kart
Uluslararası işgücü politikası doğrultusunda; eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye’deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine ve istihdama etkisi ile Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu önerileri ve Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre başvurusu uygun görülen yabancılara Turkuaz Kart verilecek.
Turkuaz kartı, ilk üç yılı ‘’geçiş süresi’’ olmak kaydıyla verilir. Geçiş süresi içinde kanunun 15 inci maddesine göre iptal edilmeyen turkuaz kartta yer alan geçiş süresi kaydı başvuru yapıldığı takdirde kaldırılır ve süresiz Turkuaz kart verilir.
Kart sahibi yabancının mevzuat hükümlerine göre eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına Turkuaz kart sahibi yakını olduğunu gösteren ve ikamet izni yerine geçen belge verilir.
Turkuaz kart uygulamasında, akademik alanda uluslararası kabul görmüş çalışmaları bulunanlar ile bilim, sanayi ve teknolojide ülkemiz bakımından stratejik kabul edilen bir alanda öne çıkmış olanlar ya da ihracat, istihdam veya yatırım kapasitesi olarak ulusal ekonomiye önemli katkı sağlayan ya da sağlaması öngörülen kişilerin, nitelikli yabancı olarak değerlendiriliyor.
Uluslararası İşgücü Kanunu’nda, Yabancıların yasal düzenlemelere aykırı şekilde, yani çalışma izinleri olmaksızın çalışmaları durumunda uygulanacak idari para cezaları da düzenlenmiş durumda. Buna göre, alışma izni olmaksızın bir işverene bağlı olarak çalışan yabancıya 2.400,00 TL, Bağımsız çalışan yabancıya 4.800,00 TL, Yabancı çalıştıran işveren veya işveren vekiline her bir yabancı için 6.000,00 TL idari para cezası verilecek.
Neslihan POLAT