Referans-Yurtdışına Türk İşçi Götürülmesi
26 Mayıs 2006
Yurtdışına Türk İşçi Götürülmesi
Yabancı ülkelerle yapılan sosyal güvenlik anlaşmalarında amaç kişinin hem Türkiye’de hem de çalıştığı ülkede sigortalı yapılmasının önlenmesi. Peki anlaşma olduktan sonra kişinin sigortası çalıştığı yabancı ülkede mi yapılacak yoksa Türkiye’de mi olacak? Bunda esas alınacak nokta nedir? M .Yaşar
Sadece 2005 yılı içinde yurtdışında Türk Müteahhitlerce üstlenilen inşaat ve taahhüt işlerinin hacminin 10 milyar dolara ulaştığı basın-yayın organlarında haber konusu bile yapılmıştır. Bu kadar yüksek rakamlara ulaşan Müteahhitlerin yurt dışında aldıkları taahhüt işleri için, iş aldıkları ülkeye işinin uzmanı Türk işçilerini götürmeleri de doğaldır. Yurtdışına götürülen veya götürülecek bu işçilerin sosyal güvenlikleri konusu da önemlidir.
Yurtdışına Türk işverenler tarafından hizmet akdi çerçevesinde götürülecek Türk vatandaşlarının sosyal güvenliklerini temininin değişik şekilleri vardır.
Bunlar;
a-Türkiye’de SSK’ya kayıtlı devamlı işyerinden geçici görevle yurtdışına götürülme,
b-SSK ile Topluluk sözleşmesi kapsamında yurtdışına götürülme,
c-SSK İsteğe bağlı sigorta kapsamında yurtdışına götürülmedir.
Bu durumların her birinin gerçekleşebilmesi için;
1-İşveren, Türk gerçek veya tüzel kişisi olacak,
2-İşçi, Türk uyruklu olacak,
3-Yabancı bir ülkede iş görülecektir.
Ayrıca, yukarıda sayılan kişilerin götürüldüğü ülkenin Türkiye ile sosyal güvenlik anlaşması olup olmadığına göre de,
a- Türkiye ile sosyal güvenlik anlaşması imzalamamış bir ülkeye gidenlerin durumu,
b- Sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmiş ülkelere gidenlerin durumu (Almanya ve Libya hariç),
farklılık arzetmektedir.
Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Akdedilmemiş Ülkelerde İş Üstlenen Türk İşverenler,
a-Devamlı işyerinden geçici görevle yurtdışına götürülme
Yurtdışından iş alan ve yurtdışında üstlendikleri iş ile ilgili olarak Türkiye’de (SSK’da işlem gören) devamlı bir işyerine sahip olup sigortalı çalıştıran işverenler, üstlendikleri bu işi kendi devamlı işyeri sigortalılarını bu ülkeye geçici olarak göndererek yerine getirebilirler.
İşçi-İşveren arasındaki hizmet akdi buna engel değil ise 506 Sayılı Kanun’un 7 inci maddesine göre sigortalılar yurtdışına gönderilebilirler.
Geçici görevlendirme işçi için daha uygundur çünkü,
–Topluluk sigortası sadece emekliliği için gün sayısı olur, başka bir işe yaramaz.
-Kendisi, eşi, çocuğu, ana-babası muayene, tedavi olamaz.
-İşkazası geçirse uzuv kaybına uğrasa kendisi-vefat ederse eşi herhangi bir hak talep edemez.
-Geçici görevle giderse kendisi, eşi, çocuğu, ana-babası muayene ve tedavi olabilir.
-İşkazası geçirse meslekte kazanma gücü kaybına göre ömür boyu sürekli gelir sahibi olabilir…
-İşkazası sonrası işverene karşı maddi-manevi tazminat davası açabilir.
b-Topluluk sözleşmesi kapsamında yurtdışına götürülme,
İşverenin SSK’da işlem gören devamlı bir işyeri ve işçileri yoksa sadece yurtdışında iş aldığı ülkede bu işçileri çalıştıracaksa 506 Sayılı Kanun’un 86 ıncı maddesi gereğince Topluluk Sigortası yapılmalıdır. Bunun için,
Yurtdışına götürülecek işçilere “İşçi Pasaportu” alınabilmesini teminen Türkiye İş Kurumu’na ibraz edilmek üzere, SSK tarafından Türk işçilerinin her biri için, Sosyal Sigortalar Kurumu ile kurulan sigortalılık ilişkisi hakkında, sigortalı veya işverene bir yazı verilebilecektir.
İş-Kur, Sosyal Güvenlik Anlaşmamız olmayan ülkelere götürülecek işçilerle işveren arasında imzalanacak tip sözleşme hazırlamış olup bu sözleşme taraflarca mutlaka imzalanmış olacaktır.
Bu sözleşme gereğince ya topluluk sigortası yada isteğe bağlı sigorta yapılacak olup konu 506 Sayılı Kanun’un 86 ıncı maddesinde düzenlenmiş ve uygulama için en son SSK tarafından 24.2.2004 tarih ve 12-132 Sayılı genelgesi yayınlanmıştır.
Genelge gereğince Türk işverenlerce sosyal güvenlik anlaşması yapılmayan ülkelere götürülecek Türk işçileri ya İsteğe Bağlı SSK’lı olacaklar yada Topluluk Sigortası kapsamına alınacaklardır.
