Kıdem Tazminatı Yazı Dizisi-2-

Kıdem Tazminatı Alma Halleri Azalmamalı

Mevcut yasalara göre çalışanlar 7 olay gerçekleştiğinde işverenden kıdem tazminatlarını isteme hakkına sahiptirler, getirilmesi düşünülen kıdem tazminatı fonu ise alma hallerini 3’e daha doğrusu 2’ye düşürmektedir…

Kıdem Tazminatı dayanak kanunları

Kıdem tazminatı halen uygulamada olan üç iş kanununda da ayrı ayrı belirtilmiştir. En geniş çalışan kesimini ilgilendiren 1475 Sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinde, Gazetecilerin çalışma ilişkilerini düzenleyen 5953 Sayılı Basın-İş Kanunu’nun 6. maddesinde ve Deniz Çalışanlarının çalışma ilişkilerini düzenleyen 854 Sayılı Deniz-İş Kanunu’nun 20. maddesinde düzenlenmiştir.

Kıdem Tazminatında Tavan

Toplu sözleşmelerle ve hizmet akitleriyle belirlenen kıdem tazminatlarının yıllık miktarı, Devlet Memurları Kanununa tabi en yüksek Devlet memuruna 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemez. Bugün bu rakam 3254 liradır.                                                                           

1475 (4857) Sayılı Kanunu’na Tabi Olanlar.

Burada kimlerin 1475 Sayılı İş Kanunu’na tabi olduğu hususuna girmeden basit bir ifade ile “hizmet akdi” ile çalışanların kıdem tazminatı hakkını açıklayacağız ve bu kişilere genel olarak İŞÇİ adı verilecektir.

İşçilerin kıdem tazminatlarını hangi hallede alabilecekleri 1475 Sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinde sırasıyla verilmiştir.

Bunlar

            1.İşveren tarafından İşten çıkarılma, (İşveren tarafından bu Kanunun 25 nci maddesinin II numaralı bendinde gösterilen sebepler dışında),                                                      

            2. İşçi tarafından haklı sebepler işten çıkma,(İşçi tarafından bu Kanunun 24 üncü maddesi uyarınca),                      

            3. Askere gitme (Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla),                                  

            4. Emeklilik anında (Bağlı bulundukları kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla), 

            5.Emekli olmadan işten çıkma (506 Sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle) yani 15 yıl ve 3600 günü tamamlayarak istifa etme,

            6-Kadın işçinin evlenmesi (kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi)

7-Ölüm (İşçinin ölümü sebebiyle)

halleridir.

Yukarıdaki hallerin gerçekleşmesi halinde, işçiye (ölümü halinde mirasçılarına) her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenmesidir.

Bir tam yıldan artan süreler için de orana göre ödeme yapılması icap eder.

FON TASARISI’NA GÖRE (3) 2’YE DÜŞÜYOR

“Kıdem Tazminatı Fonu” Kanun tasarı taslağına göre ise kıdem tazminatı alma halleri esasen 2’ye düşmektedir.

Bunlar,

1-      Emeklilik

2-      Ölüm

Olmakla birlikte, Fon’da en az 10 yıl primi ödenmiş olanlara gayrimenkul almaları şartıyla fonda biriken paranın yarısı verilecektir. Kalan yarısı da emekli olunca kendisine, ölünce geride kalanlarına ödenmesi düşünülmektedir.

Bu durumda, Fon yasalaşırsa,

            1.İşveren tarafından İşten çıkarılma halinde KIDEM YOK,

            2. İşçi tarafından haklı sebepler işten çıkma halinde KIDEM YOK

            3. Askere gitme halinde KIDEM YOK

            4.Emekli olmadan işten çıkma halinde KIDEM YOK

            5-Kadın işçinin evlenmesi halinde KIDEM YOK

Olacaktır.

            ***Kıdem Süresinin Hesabı da değişiyor

            -Mevcut yasaya göre çalışan aynı işveren emrinde 1 yıldan az çalışmışsa kıdem tazminatı alma şansı yok,

            -Fon yasalaşırsa, her çalışılan ay için işveren Fona işçi adına para yatıracağı için bir yıldan az da olsa işçi adına fonda para olacaktır.

            ***NASIL OLMALIYDI

            Kıdem tazminatının mevcut halinde 7 hal ve durumda kıdem alınabilirken, fon gelirse sadece 2 halde kıdem tazminatı tam olarak alınabilecektir. Bu sebeple, fon yasalaşsa da, çalışanlar FON’da biriken paralarını dilediği zaman dilediği şekilde alma hakkına sahip olmalı. Tabi, ilerde emekli oluncaya kadar bekleme hakkını da kullanabilir. Kızını, oğlunu evlendirirken, yazın tatile giderken de bu parayı çekebilmelidir.