Bizim Devlet vatandaşı kandırmayı sever

25 Mart 2014

Bizim Devlet vatandaşı kandırmayı sever

 

Bizim kanunlarımız halkı kandırmak üzerine kurulmuştur. Kurallarımıza göre her vatandaş Resmi Gazetede yayınlanmış her mevzuatı okur, bilir ve sonra da hakkını yazılı olarak talep etmesini bekler. Eğer hakkın doğumunun üzerinden beş yıl geçmişse de geçmiş haklarını vermem der.

 

Ali bey, benim size bir sorum olacak. Babam, 2000 yılında vefat etti SSK’sı olduğu halde biz farkına varmadık ancak 2007 yılında farkına vardık. Benim sorum biz bu 7 yıllık almadığımız maaşları talep edebilir miyiz? L.Aysu

 

Sayın okurum, bizim kanunlarımız vatandaş odaklı değil, devlet odaklıdır. Normalde batı ülkelerinde bir vatandaş öldüğünde tüm devlet kurumları geride kalan dul eşi ile çocuklarına mektup yazıp, haklarını hatırlatır ve aylıkları hangi bankaya göndermesini istediklerini sorar. Biz de devlet geride kalanları uyarmaz, kendilerinin hem de yazılı olarak başvurmasını ister. Beş yıl içinde başvurulmazsa da kendisini karlı sayıp geçmişte vermesi gereken aylıkları da vermez.

 

***ESKİDEN BEŞ YIL ÇOK KATIYDI

 Eski 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu gereğince, zamanaşımı beş yıl idi. Yani, babanızın vefatından itibaren beş yıl içinde SGK’ya başvurup dul ve yetim aylığı talebi olmazsa, geçmiş sürelerin dul yetim aylıklarını vermezler, sadece başvurudan sonraki süreler için dul-yetim aylığı verirlerdi.

 

***5510 BEŞ YILI BİRAZ DÜZELTTİ

1.10.2008 günü yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanun ile beş yıl konusunu biraz vatandaş lehine değiştirdi. Yeni duruma göre, “5 yıldan sonra ölüm maaşı talep edene sadece son 5 yılın maaşı ödenir” diyebiliriz.

 

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sigortalının ölümü nedeniyle geride kalan hak sahiplerine bağlanan gelir ve aylıklar zaman aşımına tabi olup 5510 sayılı Reform Kanunu’nun zaman aşımı süre konseptinde sigortalı lehine olan önemli değişiklik yapılmıştır. Kanunun, Zamanaşımı, Hakkın Düşmesi ve Avans başlıklı 97. maddesine göre hak sahiplerinin SGK’dan alması gereken gelir ve aylıklara uygulanacak zaman aşımı süresi 5 yıl olarak belirlenmiştir. 
5510 sayılı Reform Kanunundaki yeni düzenleme ile gelir ve aylığa hak kazandığı halde bu hakkı 5 yıldan sonra talep eden sigortalı ve hak sahiplerine, talep tarihinden geriye doğru son 5 yıla ait gelir ve aylıkları ödenmektedir. Bilindiği üzere, 5510 sayılı Kanundan önce, diğer bir anlatımla 1 Ekim 2008 tarihinden önce 5 yıldan sonra talep edilen gelir ve aylıkların talep tarihinden önceki kısmı ödenmemekteydi. Kanundaki bu yeni düzenleme sigortalılar açısından son derece önemi olan olumlu bir uygulamadır. Özellikle belirtelim ki; zaman aşımı süresinde, başvuru tarihinden geriye dönük son 5 yıla ait kısmın ödenmesi, gelir ve aylıklar için sınırlıdır. Gelir ve aylıkların dışındaki diğer haklar, örneğin; hastalık parası, çeyiz parası, cenaze yardımı gibi ödemeler için zaman aşımı, hakkın doğduğu tarihten itibaren beş yıl içinde istenmezse düşmektedir. Dikkat edilirse, burada zaman aşımı değil, hak düşürücü süre işlemektedir. Gelir ve aylık dışında kalan söz konusu haklar beş yıl içinde istenmezse bu haklar bir daha istenememekte, istense bile ödenmemektedir. 
Sigortalının ölümü sonrası geride kalan hak sahiplerinin neden süresi içerisinde SGK’dan gelir ya da aylıklarını talep etmediği sorusu akla gelebilir. Bunun birden çok sebebi olmakla birlikte, temel neden, geride kalanların sosyal güvenlik bilgilerinin eksikliği ya da kişilerin yanlış bilgiye sahip olmalarıdır.

 

***ZAMAN AŞIMINDA MİLAT 1 EKİM 2008 TARİHİDİR 
Burada önemli bulduğumuz bir hususa değinmemiz gerekecek. Hak sahipliğinin 1 Ekim 2008 tarihinden önce gerçekleşmesi halinde 5 yıllık zaman aşımı hesabında milat olarak 1 Ekim 2008 tarihi esas alınmaktadır. Sigortalının ölümü 1 Ekim 2008 tarihinden önce gerçekleşmiş ise, 1 Ekim 2008 tarihi ile hak sahipliğinin (ölümün) gerçekleştiği tarihi takip tarih eden süre 5 yıldan az ancak maaş alınması gereken süre 5 yıldan fazla ise hak sahiplerine son 5 yıl maaşı ödenir. Bu süre 5 yıldan fazla ise bu kez 1 Ekim 2008 tarihi ile müracaat tarihi arasında geçen süre kadar (en fazla 5 yıl) maaş ödenir. Babanız 1.10.2008 gününden önce vefat ettiğinden size eski kural geçerli olup ölümün üzerinden beş yıl geçtikten sonra aylık istediğinizden SGK size geçmiş yılları ödemez.