2000 yılında emekli olanların maaşı artacak mı?
18 Mart 2015
Ali Bey, birkaç gazetede Ekim 2000 yılında emekli olan Kahramanmaraşlı bir SSK emeklisinin maaşının eksik bağlandığı ve bununla ilgili mahkemeye dava açarak geçmişe yönelik kendisine hak ettiği eksik maaşı ve faiz ödendiğine dair haberler yer aldı. Haberdeki bu kararın 2000 yılından sonra emekli olan tüm SSK’lıları kapsayacağı söyleniyor. Doğru mu? (İsmi saklı)
1999’A KADAR KATSAYI VARDI
Sevgili okurum, esasen çok karmaşık olan emekli aylığı hesaplama sistemini olabildiğince basitleştirerek size anlatmaya çalışacağım. 08.09.1999 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 4447 sayılı Kanun’la Sosyal Sigortalar Kurumu’nda emekli aylığı hesaplamasında köklü değişiklikler olmuştur.
– 4447 sayılı Kanun’la, aylıkların hesaplanmasında 1978 yılından beri uygulanmakta olan katsayı esasına dayalı gösterge sistemi kaldırılarak, yerine TÜFE ve GH oranlarına göre sigortalıların güncelleştirilmiş, prime dayalı yıllık kazançlarının esas alınması öngörülmüş ve aylık bağlama oranının belirlenmesine ilişkin hükümler de yeniden düzenlenmiştir.
-4447 ile getirilen aylık bağlama sistemi sigortalılık süresinin başlangıcı 01.01.2000 tarihinden sonra olanlara uygulanıyor. Bu nedenle 31.12.1999 günü öncesinde çalışmaları bulunanların aylıklarının hesabında, eski ve yeni aylık hesaplama sisteminin birleşiminden oluşan karma bir sistem getirilmiştir. Bu değişiklikle 31.12.1999 tarihine kadar geçerli olan katsayı ve gösterge sisteminden 01.01.2000’den itibaren kazançların güncellenmesi uygulamasına geçilmiştir. Ama 31.12.1999 günü öncesindeki çalışmalar için eski sistem ve eski formül (Formül: Gösterge X Katsayı X ABO ) kullanılacaktır.
ESKİ GÖSTERGE NASIL BULUNUR?
31.12.1999’a kadar geçerli olan sistem ile geriye doğru son 10 yılın (veya son beş yılın) kazançları bağlanacak emekli aylığında dikkate alınırken, 01.01.2000’den sonraki uygulama ile sadece son 10 veya 5 yılın ortalaması uygulamasından vazgeçilerek 2000 yılı ve sonrasındaki tüm yılların kazançlarının ortalaması dikkate alınması uygun görülmüştür.
Ancak yeni sistem tam olarak sadece 01.01.2000’den sonra işe girenler için geçerli olacak olup, 31.12.1999 tarihinden önce işe girmiş olanların emekli aylıklarının karma sistem ile belirlenmesine başlanmıştır. Bu sebeple de önce göstergesi belli edilir. Bunun için 1999, 1998, 1997, 1996, 1995, 1994, 1993, 1992, 1991, 1990 yıllarının kazançlarına göre Üst Gösterge (Süper Emekli) Tespit Tablosu’ndan üst göstergesi bulunur. Bu gösterge yukarıdaki formüldeki gibi 31.12.1999 günü geçerli olan memur maaş katsayısı (12.000) ile çarpılır.
AYLIKLAR GÜNCELLENİYOR
Eski formül ile 31.12.1999 günündeki memur maaş katsayısı olan 12.000 ile hesaplanan eski aylık sonraki yıllarına TÜFE ve Gelişme Hızı (GH) oranı kadar artırılacaktı. Mesela şu andaki uygulamada 31.12.1999 günündeki rakamlara göre hesaplanan aylık 8.451999 güncelleme katsayısı ile 01.01.2008 gününe sonra da 2008 ve 2009 güncelleme katsayıları ile de 2010 yılı Ocak ayına taşınmaktadır.
MEMUR MAAŞ KATSAYISI KARLI DEĞİL
SADECE 2000 yılında memur maaş katsayı artışı, yasayla gelen TÜFE + GH artış oranı fazladır. Diğer yıllarda ise TÜFE + GH oranı, memur maaş katsayısındaki artıştan fazladır. 2000 yılında TÜFE+GH artışı yüzde 5.9 iken, 2000 yılındaki memur maaş katsayısındaki artış ise yüzde 15 ile yüzde 31 oranlarındadır. 2001 yılında TÜFE+GH artışı yüzde 57.7 oranında iken memur maaş katsayısındaki artış oranı yüzde 52’dir. Yine şu anda 12.000 memur maaş katsayısından hesaplanan aylıkların TÜFE+GH ile artış oranı yüzde 940 iken bugün geçerli olan 31.12.2009 günü geçerli olan 0.05592 memur maaş katsayısına oranı yüzde 466’dır.
DAVA REDDEDİLEBİLİR
Gazetelerde görünen geçmişte Adana'da, şimdi Kahramanmaraş'ta İş Mahkemesi’nden çıkan karar, 2000 yılı Ekim ayında emekli olan kişinin emekli aylığı formülündeki 12.000 memur maaş katsayısı yerine 15.760 katsayısının kullanılmasına kararlaştırmıştır. Ancak bu karar yasa metnine uygun değildir. Kararı aynen onayan Yargıtay’ın ilgili dairesi de bu kararından her zaman dönebilir. Bu sebeple “Biz de dava edelim mi?” diye soranlara dava etmelerini tavsiye edemem. Zira davanın reddedilmesi riski her zaman var.
