Sosyal güvencesi olmayan anne ve baba sağlık hizmetinden nasıl yararlanabilir?

9 Nisan 2015

Genel Sağlık Sigortası (GSS) uygulaması gereğince hiç sosyal güvencesi olmayan kişiler gelir testi yaptırıp SGK’ya her ay GSS primi ödeyerek sağlıktan yararlanırlar. Ama çocukları sigortalı veya emekli olanlar beyanda bulunursa anne ve baba sağlıktan bedava yararlanır. Ayrıca anne ve babalar çocukları üzerinden aylık hakkı sahibi de olabilirler.

Türkiye’de zorunlu GSS uygulaması 01.01.2012 günü başladı. İsteseniz de istemeseniz de sosyal güvenlik şemsiyesi dışındaysanız yani çalışan veya emekli değilseniz, SGK’ya her ay GSS primi ödemek zorundasınız. Ancak bakmakla yükümlü olunan kişilerin sosyal güvencesi yoksa bunlar için prim ödemeden sağlıktan yararlanma hakkı var.

YA ÇOCUKLAR EVLİYSE

5510 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesine göre;

10) Bakmakla yükümlü olduğu kişi:

5’inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendi ile 60’ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1), (2) ve (7) numaralı alt bentleri ile yedinci ve sekizinci fıkralarının dışında kalan genel sağlık sigortalısının, sigortalı sayılmayan veya isteğe bağlı sigortalı olmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan;

a) Eşiniz,

b) Çocuklarınız;18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 05/06/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’nda belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde mesleki eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın bu Kanun’a göre malul olduğu tespit edilen evli olmayan çocuklarınız,

c) Anne ve babanız; geçiminin genel sağlık sigortalısı tarafından sağlandığı Kurumca belirlenen kriterlere göre tespit edilen anne ve babasını, anne babaya geçim sağlamanın kriteri de; anne ve babanın her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olmasıdır.

SGK'YA GİDİP BEYAN VERİN

Anne ve babanız kaymakamlığa gidip gelir testi yaptırmış ve bu teste göre kendilerine GSS prim borcu çıkmıştır. Veya kaymakamlığa hiç gitmemiş olup kendilerine en yüksek rakamlardan GSS prim borcu çıkmıştır. Şayet gelir testi yaptırmış ve aylık gelirleri asgari ücretin netinden az çıkmışsa hemen SGK’ya gidip anne ve babanızın geçimini sizin sağladığınızı beyan ederek, sağlıktan sizin üzerinizden bedava yararlanmasını sağlayabilirsiniz.

5510 sayılı Kanun'un Ölüm Aylığı ile ilgili hükümleri gereğince, vefat etmiş çocukları üzerinden anne ve babalara aylık bağlanır. Madde metnine göre; "Hak sahibi eş ve çocuklardan artan hisse bulunması halinde her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması şartıyla ana ve babaya toplam yüzde 25'i oranında; ana ve babanın 65 yaşın üstünde olması halinde ise artan hisseye bakılmaksızın yukarıdaki şartlarla toplam yüzde 25'i, oranında aylık bağlanır."

Madde metninden de göreceğiniz üzere, anne ve babaya çocukları üzerinden aylık bağlanabilmesi için öncelikle vefat edenin geride kalan eşi ve iki çocuğundan az çocuğunun olması gerekir. Ayrıca anne ve babanın her birinin net asgari ücretten az gelirlerinin olması gerektiği gibi kendileri emekli olmamaları gerekir.
 

Ali Bey, babam 04.01.1957 doğumlu ve 1989’da isviçre'ye gitti. Orada 5 yıl kaldı ve Türkiye'ye döndü. Biz 01.01.2012’den beri babamın adına isteğe bağlı Tarım Bağ-Kur'u ödüyoruz. Babamın yurtdışında 1.616 günü vardı. SGK'ya dilekçe ile başvurduk ve bu günleri Bağ-Kur hizmetleri ile birleştirildi. Babamın 2 yıl da askerlik hizmeti var, bu durumda babam ne zaman emekli olabilir? (Ömer Yücel)

Babanızın İsviçre'deki işe giriş tarihi Türkiye için de işe giriş tarihidir. Ama siz şu an Tarım-Bağ-Kur ödüyorsunuz. Tarım Bağ- Kur'a devam ederseniz ve öderseniz askerlik süresi ile birlikte 5 bin 400 günü tamamlamak şartıyla 58 yaşından sonra emekli olur. Ancak bundan sonra gerek ek-5 gerekse de normal SSK'lı yapar ve 1.260 gün daha prim öderseniz bu durumda 3 bin 600 gün ile SSK'dan emekli olur. İsviçre'nin başlangıç sayılması için yurtdışı borçlanması yapmanız gerekir.