1 Mayıs Emek Bayramınız kutlu olsun

30 Nisan 2015

Yarın 1 Mayıs Emek Bayramı. Tüm ülkede işçiler ve emekçiler doya doya eğlenecek. Meydanlar halaylar, davullar ve emekçilerin şen sesleriyle çınlayacak. Ancak ‘İleri Demokrasi’ ile yönetilen ülkemizde kutlamaların yapılacağı Taksim Meydanı yine kapalı olacak.
 
Taksim Meydanı uzun bir aradan sonra 1 Mayıs 2010'da işçilere açılmıştı. Yüzbinlerce işçi meydanı doldurmuş ve tek bir olay bile yaşanmamıştı. O zaman tv ekranlarına çıkmış ve çok net bir şekilde “Devlet müdahale etmezse bir kişinin bile burnu kanamaz, hiçbir olay yaşanmaz” demiştim. Nitekim de öyle oldu.  Ancak AKP hükümeti buna rağmen yıllardır Taksim’de kutlamalara müsaade etmiyor.  
1 MAYIS'TA NELER OLDU?
 
Dünya üzerindeki tüm emekçilerin coşku ile kutladıkları ‘1 Mayıs İşçi Bayramı’ büyük bir mücadelenin ürünüdür. 1874 yılında ABD’de de 4 eyalette ücretlerin düşürülmesi kararına işçiler tepki gösterdi. Toplantı polis tarafından basıldı. 10 işçi lideri asıldı, 14'ü hapishaneye gönderildi. Üç yıl sonra işçilere yine polis müdahale etti. Olaylarda 12 işçi hayatını kaybetti. Özlük hakları konusunda işverenler bir türlü adım atmayınca 1 Mayıs 1886 günü ülkede genelinde genel grev kararı alındı. 80 işçi polis kurşunlarıyla hayatını kaybetti. Dört işçi lideri idam edildi. Aralık 1888’de ‘Amerikan İşçi Federasyonu’ her yıl 1 Mayıs'ta kitlesel gösteriler düzenleme kararı aldı. 14-21 Temmuz 1889'da II. Enternasyonal, 1 Mayıs'ı işçi sınıfının uluslararası birlik ve dayanışma günü ilan etti. 1890 yılından sonra 1 Mayıs'lar bütün ülkelerde uluslararası işçi bayramı olarak kutlanmaya başlandı. Birçok ülkede 1 Mayıs tatil günü olarak kabul edildi.
İŞÇİNİN BÜYÜK MÜCADELESİ
 
Osmanlı İmparatorluğu’nda gerçek anlamda bir işçi sınıfı yoktu. Cumhuriyet’in ilanından sonra İzmir'de toplanan İktisat Kongresi’nde (1924)  işçi önderleri 1 Mayıs'ın işçi bayramı kutlanması, işçilere dernek kurma ve toplantı hakkı, toplu sözleşme hakkı, bir iş yasasının çıkarılması, ücretli tatil talep etti. Ancak talepleri kabul edilmedi. Amele Teali Cemiyeti buna rağmen mücadelen vazgeçmedi. 1924-26 arasında işçi örgütlenmesinde çok önemli rol oynadı. 30 bin işçiyi örgütledi. Hükümeti 1Mayıs İşçi Bayramı olarak kutlamaya ikna etmese de 1 Mayıs tatil edilmesini sağladı. Hükümet, 1927'nin sonunda Amele Teali Cemiyeti’ni ‘yasadışı bularak’ kapattı. 150 etkin sendika üyesi ve derneğin yönetim kurulu tutuklandı. 1947 yılında sendikalar kanunu çıkarıldı. Ancak, Sendikalar Kanunu, grevi ve toplu sözleşmeyi yasaklıyordu. Buna rağmen beş yıl sonra Türkiye’nin ilk Konfederasyonu, Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) kuruldu. 27 Mayıs 1960 askeri darbesinden sonra 274 ve 275 Sayılı yasalar çıkarıldı. Sendikalaşma, toplu sözleşme ve grev hakları bu iki yasada düzenlendi.
 
Kemal Türkler, 15 Temmuz 1966’da diğer bazı sendikacılarla birlikte Türk-İş’ten ayrılıp Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nu (DİSK) kurdu. Özel sektörde çalışan işçilerin hızla DİSK çatısı altında örgütlenmesi bazı odakları rahatsız etti.
DERİN DEVLET DEVREDE
 
1 Mayıs 1977 günü İşçi Bayramı`nı kutlamak üzere çeşitli illerden İstanbul`a gelen yaklaşık 500 bin kişi DİSK`in önderliğinde Taksim Meydanı`nı doldurdu. Dönemin DİSK başkanı Kemal Türkler konuşmasının sonuna geldiğinde etraftan silah sesleri duyuldu. Sular İdaresi binasının üstünden ve meydandaki otelin çeşitli katlarından açılan ateş yüzünden insanlar panik halde kaçmaya başladı. İnsanlar kaçmaya çalışırken polis panzerleri kalabalığın arasına girdi ve kitleleri sıkıştırarak Kazancı Yokuşu`na itmeye başladı. 
28 kişi ezilme ya da boğulma nedeniyle, 5 kişi vurularak, 1 kişi de panzer altında kalarak yaşamını yitirdi, yaklaşık 130 kişi yaralandı. Olaylar sonrasında savcılık tarafından soruşturma başlatıldı. 470 kişi gözaltına alındı fakat hiçbirinin olayla ilgisi kurulamadı. Ateşi kimin açtığı tam olarak belirlenemedi. Yaşanan bu olaya rağmen DİSK kararlı bir şekilde çalışmalarını sürdürdü. Derin güçler bir kere daha düğmeye bastı. DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler, 22 Temmuz 1980'de evinin önünde vurularak öldürüldü.
 
1980 askeri darbesi ile sendikal harekete ağır bir darbe vuruldu. Binlerce sendikacı ve işçi tutuklandı. Türk-İş dışındaki konfederasyonlar kapatıldı.
 
12 Eylül Askeri darbesiyle yasaklanan ‘İşçi Bayramı’ 2009 yılından itibaren ülkemizde resmi tatil olarak ilan edildi. 1 Mayıs günü Emek ve Dayanışma Günü tatili olarak açıklandı.