Emekli Sandığı (4-1c)lilerde Adi, Vazife ve Harp Malullüğü Şartları
6 Kasım 2014
Emekli Sandığı (4-1c)’lilerde Adi, Vazife ve Harp Malullüğü Şartları
Emekli sandığına tabi personelin vücutlarında meydana gelen arızalar veya uğradıkları tedavisi imkânsız hastalıklar sebebiyle vazifelerini yapamayacak duruma gelmeleri olarak tanımlanabilir. Devlet memurlarının hastalık izinleri, alınacak raporlar, bu raporların süreler, hastalık sonunda iyileşmeme gibi haller 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda düzenlenmiştir. Malulen emekliliğe ilişkin hususlar ise 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununda belirtilmiştir.
Malullük sebeplerine göre 3 grupta düzenlenmiştir.
1- Adi Malullük: Emekli aylığı bağlanabilmesi için iştirakçilerin en az 10 yıl fiili hizmet müddetinin bulunması gerekmektedir. İstisna olarak, 5 yıl fiili hizmet müddeti bulunan ve tedavisi imkânsız bir maluliyete uğramaları ve başkasının güç ve yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremez duruma düşmeleri halinde de, 15 yıl hizmeti bulunan maluller gibi aylık bağlanabilmektedir.
MADDE 44 – Her ne sebep ve suretle olursa olsun vücutlarında hâsıl olan ârızalar veya duçar oldukları tedavisi imkânsız hastalıklar yüzünden vazifelerini yapamıyacak duruma giren iştirakçilere (mâlûl) denir ve haklarında bu kanunun mâlûllüğe ait hükümleri uygulanır.
(Değişik 2. fıkra: 4699 – 28.6.2001 / m.25) Şu kadar ki, bunlar yazı ile istedikleri takdirde haklarında bu Kanun hükümleri uygulanmaksızın malullüklerinin mani olmadığı başka vazife ve sınıflara nakil suretiyle tayinleri yapılmak üzere istifa etmiş sayılırlar. Bunların, istifa etmiş sayıldıktan sonra dahi, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasını istemek hakları mahfuzdur. Ancak, kurumlarında başka vazife ve sınıflara nakli mümkün olanlardan özel kanunlarına göre yükümlülük süresine tabi olanlar, bu yükümlülüklerini tamamlamadıkça veya maluliyetlerinin yeni vazifelerine de mani olduğuna dair 50 nci madde uyarınca yeniden rapor almadıkça bu haklarını kullanamazlar.
Talim, manevra, seferberlik veya harp dolayısıyla vazifeleriyle ilgileri kesilmeksizin silâh altına alınan iştirakçilerin âdi veya vazife malullüklerinin asıl vazifelerini yapmaya mâni olmadığı hallerde haklarında malullük hükümleri uygulanmaz.
2-Vazife Malullüğü:
MADDE 45 – 44 üncü maddede yazılı malullük;
a) İştirakçilerin vazifelerini yaptıkları sırada vazifelerinden doğmuş olursa;
b) Vazifeleri dışında kurumların verdiği her hangi bir kuruma ait başka işleri yaparken, bu işlerden doğmuş olursa;
c) Kurumların menfaatini korumak maksadıyla bir iş yaparken o işten doğmuş olursa (Maksadın ilgili kurumlarca kabul edilmesi şartıyla);
ç) Fabrika, atelye ve benzeri işyerlerinde, işe başlamadan evvel iş sırasında veya işi bitirdikten sonra, o işyerinde husule gelen ve yine o işyerinin mahiyetinden veya çalışma konusundan ileri gelen kazadan doğmuş olursa;
Buna (Vazife malullüğü) ve bunlara uğrayanlara da (Vazife malulü) denir.
Vazife malullüğü aşağıda belirtilen sebeplerden kaynaklanması halinde;
MADDE 48 – Vazife malullükleri:
a) Keyif verici içki ve her çeşit maddeler kullanmaktan
b) Kanun, tüzük ve emir dışında hareket etmiş olmaktan;
c)Yasak fiilleri yapmaktan;
ç) İntihara teşebbüsten;
d) Her ne suretle olursa olsun kendisine veya başkalarına menfaat sağlamak veya zarar yapmak maksadından;
Doğmuş olursa bunlara uğrayanlar hakkında Adi malullük hükümleri uygulanır.
3-Harp Malullüğü:
a) Harpte fiilen ateş altında,
b) Harpte, harp bölgelerindeki harp harekat ve hizmetleri sırasında,
c)Harpte veya harbe hazırlık devresinde her çeşit düşman silahlarının etkisi ile,
d)Askeri harekatı gerektiren iç ve sınır harekatı sırasında,
e)Barışta ve olağanüstü hallerde, emir veya görev ile uçuş yapan uçucularla, emir ve görevli olarak uçakta bulunanlardan uçuşun havadaki ve yerdeki sebepleriyle, emir ve görevle dalış yapan dalgıçlarla, denizaltı gemisinde veya dalgıç kıtasında bulunanlardan, denizaltıcılığın ya da dalgıçlığın çeşitli sebep ve tesiri ile uğranılması halinde, buna harp malullüğü denilmektedir.
