SOMA MADEN FACİASININ FATURASI İŞ MÜFETTİŞLERİNE Mİ KESİLECEK?

301 Maden emekçisinin 21 YY teknolojisinde emek yoğun çalıştırılması esasına dayanılarak , taşeron sistemi ile kötü çalışma koşulları ,6331 İş Sağlığı ve Güvenliği kültüründen yoksun bırakılması ile birlikte canlar gitmiştir.

Şimdi gözler iş yaşamını teftiş eden müfettişlere çevrilmiştir.

301 kişinin ölümünde denetim yönünden ihmali bulunan müfettişler mi diyerek ,yazılı ve görsel basında malzeme yapılmıştır.

Olayın olduğu dakika da başta teftiş Kurul Başkanı Baş Müfettiş Sn. Mehmet Tezel üstat ve diğer yetkililer derhal olay yerine gitmiş, kurtarma ve tahliye aşamalarının sonrasında ön inceleme sonucuna göre raporlarını yazmaya başlamışlardır.

Öncelikle İş Müfettişlerine bu işin ağır faturasını kesmeden önce , konuya objektif bakmamız gerekir.

10 İl ve Ankara Merkez’de olmak üzere 2013 verilerine göre 1050 kadar İş Müfettişi Türkiye genelinde görev yapmaktadır.

%43 Sosyal İş Müfettişi,%57 oranında Teknik İş Müfettişleri görev yapar.

Özellikle Teknik İş Müfettişleri Madenlerde gerekli incelemeleri yaparken;

4857 sayılı İş Kanunu ,6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ,Maden Kanunu ve Uygulama Yönetmeliği de dikkate alınarak çalışma hayatının teftişi gerçekleştirilir.

70 Kişiden oluşan Maden Mühendisleri teftiş kadrosunda bulunur iken,110 Kimya Mühendisi,81 Makine Mühendisi,64 İnşaat Mühendisi,82 Endüstri Mühendisi,50 Elektrik ,Elektronik Mühendisleri bulunur.

Genelde Maden Teftişlerinde Maden Mühendisi inceleme yapar. Kimya Mühendisi, Makine, İnşaat ve Endüstri Mühendisleri ise gerek görüldüğü durumlarda incelemeye devam edebilir.

Teknik İş Müfettişleri Yeraltı ve Yerüstü Madenlerde incelemeyi yaparken teknik anlamda aksaklıkları da gözönüne alırlar.

Sosyal İş Müfettişleri ise Madenlerde teftişte görev alsa da yer üstü /yeraltını da  inceleyebilirler.

Günümüzde artık Sosyal İş Müfettişleri de İş Sağlığı ve Güvenliği anlamında 6331 sayılı kanununa göre İş Güvenliği Uzmanı olma hakkına sahip olmuşlardır.

İş Müfettişleri mesleki kariyer anlamında akademik düzeyde Y.Lisans ve Doktora Eğitimini de tamamlayanlar vardır.

İş Müfettişleri tarafından yapılan teftişler ,yönetmelik esasları dikkate alınarak düzenlenir.

Çalışma hayatı ile ilgili mevzuatın uygulanmasını izlemek. Çalışma şartları, çalışma ortamı, çalışma ilişkileri, iş kazaları ve meslek hastalıkları, kayıtdışılık, iş sağlığı ve güvenliğine yönelik ihlaller ve benzeri risk kriterlerine dayanarak işyerlerini denetlemek. Denetimlerin etkinliğini ve verimliliğini artırıcı tedbirleri almak, bu konuda görüş ve önerilerde bulunmaktır.

 

Teknolojik gelişmeler ve uluslararası mevzuatta ortaya çıkan değişikliklerin çalışma hayatıyla ilgili mevzuata yansıtılması için görüş bildirirler.

 

İş Müfettişleri genel kontrolde 4857 tabi işyerlerini denetleseler de ,6331 sayılı İş Kanunu çerçevesinde 4857 kapsamında olup olmadığına bakmadan tüm işyerlerini denetleme hakkına sahiplerdir.

 

İşyeri denetiminde gündüz ve gece demeksizin denetim yapabilirler.

 

Teftiş adına işyerine ait gerekli görülen belgeler üzerinden incelemeler yaparlar. Çalışma hayatına ait belgelere ,kayıtlara bakarlar. Suretlerini de alabilirler. Çalışanların ifadelerine başvurma hakları da vardır.

Çalışma koşullarıyla üretim ve yapım yöntemlerini incelemek, kullanılan makina, araç, gereç, aygıt, tesis vb. ile yapımda kullanılan veya işlenen hammadde ve bunların işlenmiş olanlarını görmek, iş sağlığı ve güvenliği bakımından zararlı, tehlikeli ve mevzuata uygun olup olmadıklarını incelemek ve araştırmak, gerektiğinde kullanılan veya işlenen hammaddelerle işyerindeki hava, duman, buhar, toz ve benzerlerinden örnekler alıp tahlil ve muayene etmek veya ettirmek, bu örnekleri işveren veya işveren vekili, bulunmadıklarında işyerinde çalışanlardan birinin önünde ve durumu bir tutanakla belgelemek ve bir kaba konup mühürlenmek suretiyle almak, gerektiğinde fotoğraf, video gibi kayıtlar yapmaktır.

 

Eksiklikleri görülmesi halinde uyarılarda bulunmaktadır.

 

6331 sayılı İş Kanununa göre hayati boyutta tehlike var ise işyerinde üretimi durdurma ve kapatma yetkisine sahiptirler.

 

Müfettişlerin iş teftişi ile ilgili faaliyet ve işlemleriyle ilgili teftiş, inceleme ve soruşturmaları iş teftişi

kapsamında yürütülür.

 

Madenlerde yaşayan bir organizma gibidir.

 

İş Müfettişleri tarafından yönetmelik esasları dikkate alınarak teftiş işlemleri yapılmış ,Teftiş Kuruluna raporları sunulmuştur.

 

İş müfettişler tarafından 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine ,6331 sayılı Kanunundaki uygulama esaslarına aykırılıklar tespit edilmiştir.

 

İşverenler bu tespitler doğrultusunda noksanlıkları gidermemişse burada sorumlu denetleyen değil ,denetlenendedir.

 

Özellikle madenlerdeki ekipmanlar norm ve standarta uygun olanlar gösterilip ,daha sonra alınmamış yada yeterince maden de bulundurulmamış ise bu işi denetleyenlere fatura edilemez.

 

Ciddi anlamda madenlerde denetim yapılması müfettişlerin değil ,iş sağlığı ve güvenliği uzmanlarının da yapması gerekir.

 

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile geniş yetkisi olan iş güvenliği uzmanları tıpkı İş Müfettişi ruhu ile denetlemelere katılmalı ,uygunsuzlukları rapor defterinde belirtmeli ,iş güvenliği ekipmanlarını standartlara uygun ürünlerden seçmelidir.

 

Kanımca bu facia da sorumlu bulmak adına ,sanki işlerine özen göstermemiş kişiler olarak İş Müfettişlerinin üzerine okları çevirmek bu facianın üzerine kül ile kapatmaya benziyor.

 

Soma Madenini denetleyen Maden Mühendisi Baş İş Müfettişinin ve yardımcısının rapor mahiyetini bilmeden haklarında yanlış düşünceler yazmak ve yargılama yapmaya yetkimiz yoktur.

 

Kanımca bu kaza sonucu ihmali görülenler ,kamu görevlisi de olsa hem çalıştıkları kurumca idari anlamda soruşturma olacak hem de adli yargıda yargılanacaktır.

 

Önümüzdeki günlerde işlem sonuçlandığında gerçeği göreceğiz.

 

Şimdi den ÇSGB İş Müfettişlerini yargının yerine geçerek , suçlama hakkımız bulunmamaktadır.

 

Konusunda uzman ,ihtisas sahibi olan İş Müfettişleri kazayı detaylıca araştırarak ,sis perdesini aralayacaktır.

 

VEDAT İLKİ

[email protected]