Sözcü Gazetesi: Bağ-Kur ve Emekli Sandığı Hizmetleri ile Yurtdışı Borçlanmasının SSK Emekli Aylığına Etkisi Nasıl Olur?
3 Mart 2011
ÇALIŞANLARIN SÖZCÜ’SÜ
Bağ-Kur ve Emekli Sandığı Hizmetleri ile Yurtdışı Borçlanmasının SSK Emekli Aylığına Etkisi Nasıl Olur?
Soru: Aydınlatıcı yazılarınızı büyük bir ilgi ile takip ediyorum. Şimdiye kadar emekli maaşının nasıl hesaplandığını hep aynı sistemde çalışanlar için açıkladınız. Benim gibi SSK’lı başlayıp, yurtdışı borçlanması ile devam eden, daha sonra bir süre Bağ-Kur’lu olup yine SSK’ya dönen ve oradan emekli olmayı düşünenlerin emekli maaşlarının hesabının nasıl yapıldığını da açıklar mısınız? Özcan PALAMUTÇU
Cevap: Yurtdışı borçlanmasının SSK’lılıktan emeklilikte aylığa etkisi büyük ölçüde ödendiği dönemdeki dolar kuruna ve kaç dolardan borçlanıldığına bağlı bulunuyor. Yurtdışı borçlanmasının günlüğü 1997’den önce 1 dolardan, 1997-1998 arasında 2,5 dolardan, 1998-2005 arasında 2 dolardan, 2005’ten 2008’e kadar 3,5 dolardan yapılıyordu. Özellikle 2003-2010 arasında düşük olan dolar kuru bu dönemde yapılan ödemelerin asgari ücrete göre oranına göre genelde tabanın altında kaldığı için emekli aylığına olan etkisi de olumsuz oluyor. Yine Bağ-Kur’a ödenen primler de aynı dönemdeki SSK primlerine göre düşük kalıyor. Öyle ki 24 basamak üzerinden ödenen bu primlerin 12. basamağa kadar olanları, hatta kimi yıllarda 13.basamağa kadar olanlarının gelir karşılıkları aynı dönemdeki SSK taban matrahı olan asgari ücretten bile düşük kalıyor. Dolar olarak ödenmiş olanlar ödendiği tarihteki kurun aynı dönemdeki SSK kazançlarına göre oranına göre tespit edilen miktar, yine Bağ-Kur basamak gelir karşılıkları da aynı dönemdeki SSK aylıklarına esas kazanç matrahı olarak kabul ediliyor. E.S. iştirakçilerinin SSK’dan emekliliğinde de E.S. matrahları kendi dönemindeki SSK taban matrahının genelde 1,4 ila 2,4 katı arasında kalıyor. Bu nedenle de memuriyetle geçirilmiş yıllardan sonra SSK’dan emekli olanlar da aylık bakımından umduklarını bulamıyorlar. SSK emekli aylıklarında 1990’dan bu yana tüm dönemlerin kazançlarının önemi bulunuyor.
Soru: 05.12.1975 doğumlu kızım 08.12.1989 tarihinden 2004 yılına kadar isteğe bağlı veya çalışarak 4 bin 427 gün SSK sigortalısı oldu. 07.03.2004 tarihinde de öğretmen olarak E.S. iştirakçisiliğine geçen kızımın SSK günlerinden 11 yıl 2 ayını kabul edildi. Bu şartlar altında kızım E.S.’dan ne zaman emekli olabilir? Cavit KARABÜK
Cevap: Kızınızın 18 yaşının dolum tarihinden itibaren tüm primleri E.S.’dan emeklilikte ve emekli aylığına esas derecesinde değerlendirilir. 23.05.2002 tarihi itibariyle 20 yılı doldurmasına kalan süreye göre kızınız E.S.’dan emeklilik bakımından 50 yaşına tabi bulunuyor. Kızınız memuriyete devam ederse 15.01.2013’te 20 yıl hizmet şartını doldurur ve 05.12.2025’te 50 yaşını doldurarak E.S.’dan emekli olabilir. Kızınız eğer memuriyeti bırakır ve en az bin 260 gün SSK’lı olarak çalışırsa bu defa 46 yaşını dolduracağı 05.12.2021’de SSK’lılıktan emekli olabilir.
Soru: 08.08.1966 doğ. 01.06.1986’da başladığım SSK sigortalılığında halen 6 bin 990 günüm bulunuyor. 1997’den 2010 yılına kadar hep tavan kazançtan çalıştım. Şu an işsizim. Ne zaman emekli olabilirim? Bundan sonra aylığımın etkilenmemesi için nasıl çalışmalıyım? Çalışamadığım dönemler için sigortalılığı devam eden eşimin sağlık yardımı hakkından faydalanabilir myim? Kaan POLAT
Cevap: 01.01.2000 tarihinden önceki dönemin SSK aylığına ilişkin en önemli üç yılında tavandan çalışmış olmak ve 01.01.2000 tarihinden sonraski dönem için de hep tavandan çalışmakla matrah bakımından en üst düzeyde SSK aylığına hak kazanmışsınız. Artık çalışmasanız bile 49 yaşını dolduracağınız 08.08.2015’te bugünün rakamlarına göre 2 bin 100 TL kadar bir aylığa sahip olabilirsiniz. Bundan sonra aylığınızın değerini korumak için çalışmalarınız 2 bin 500 TL’nin üzerinde olmalı. Çalışmadığınız dönem için eşinizin bakmakla yükümlü olduğu kişi olarak sağlık yardımı hakkından yararlanabilirsiniz.
