Tazminat Talebinde Dik Yokuşlar Nasıl Aşılmalı?
27 Mayıs 2019
Son günlerde fona dönüştürüleceği belirtilen ve işçinin işyerine ve işverene bağlılığının ödülü olarak ödenen kıdem tazminatı işçinin boşta kaldığı sürede alacağı toplu ödeme olması bakımından kayda değer bir kazanım anlamına gelmekte. Öte taraftan kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin bazı durumlarda sona ermesiyle işçi adına doğsa da yeri geliyor zaman zaman süresinde ödenmeyebiliyor. Bu gibi durumlarda işçinin hakkı olan kıdem tazminatının legal prosedüre uygun şekilde nasıl istenmesi gerektiği haliyle büyük önem taşıyor.
İzlenecek Yol
Bu bağlamda zamanında ödenmeyen kıdem tazminatı için öncelikle işçinin yaşlılık sigortası bakımından bağlı bulunduğu SGK’dan aldığı yaşlılık aylığına hak kazandığına dair belgeyi işverene ibraz etmesi gerekiyor. Şayet işçi SGK dan aldığı belgeyi işverene ibraz etmesine ve emeklilik gerekçesiyle iş akdi sonlanmasına rağmen kıdem tazminatı alamıyorsa bu durumda Çalışma Bakanlığı Bölge Çalışma Müdürlüklerine başvurmalı, yine alamıyorsa öncesinde arabulucuya başvurmalı, bundan da sonuç alamazsa İş Mahkemesinde dava açmalıdır.
Ayrıca kıdem tazminatının ödenmesinde gecikme yaşanırsa belirlenecek faiz iş akdi tazminat hak ettirir şekilde sona ermiş olan işçinin kıdem tazminatı talebini noter kanalıyla ibraz etmesi halinde geçerli olacaktır ki tersi söz konusu olursa yani işçi bu belgeyi ibraz etmeden başvurursa gecikme faizinden yararlanamayabilir. İşvereni temerrüde düşürme anlamında bu ibraz önemli olmakla beraber aksi yönde işçi lehine pozitif yargı kararları da olabilmektedir.
Gecikmede Yürütülen Faiz Hususu
Esasen işçi kıdem tazminatını fesih anında kazanırken, işveren için ödeme yükümlülüğü belgenin kendisine teslim edildiği tarihte başlayacaktır. İşin son bulma tarihinden itibaren ve gecikme süresi için uygulanacak faiz kanunen en yüksek mevduat faizidir. Uygulamada, en yüksek mevduat faizinin saptanmasında en yüksek beş bankanın mevduata uyguladığı faiz oranlarının ortalaması dikkate alınmaktadır. Burada Borçlar kanunu 104. maddesinde düzenlenen faize faiz yürütülemeyeceği prensibinden hareketle sadece anapara için faiz yürütülerek uygulamanın gerçekleştirildiğini hatırlatmak istiyoruz.
Sosyal Güvenlik mevzuatımızda en yüksek mevduat faizi uygulaması yalnızca kıdem tazminatında bulunurken ihbar ve diğer işçi adına ücret alacaklarında yasal faiz geçerlidir. Kural olarak kıdem tazminatının defaten yani bir defada ödenmesi gerekir. Ancak işçi işverenle anlaşmışsa bunun taksitler halinde ödenmesi de mümkün olabilmektedir. Yargıtay kararı ile işçi eğer ödemelere ihtirazi kayıt koydurduysa, taksitler halinde alacağı tazminatı için geçmiş günler faizi de isteyebileceği hükme bağlanmıştır.
Kıdem tazminatı alacaklarında 2017 yılında getirilen 4857 sayılı İş Kanununda yapılan değişiklikle birlikte 10 yıl olan zamanaşımı süresi 5 yıla indirilmiştir. Bahse konu zamanaşımı süresi işçinin işten ayrıldığı tarihten başlayacak olup çalışırken zamanışımı süresi işlemeyecektir. Yine 1475 sayılı İş Kanununun 14. maddesine göre şirketin el değiştirmesi kıdem tazminatı hakkını etkilemeyecektir.
