Malülen Emeklilerin Yeniden Çalışması Durumu
26 Temmuz 2019
Yasa gereğince malül sayılabilmek için; SSK (4/a) ve Bağ-kur (4/b) kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60’ını, Memurlar (4/c) b kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az % 60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilmesi şart bulunuyor.
Yine Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce sigortalının çalışma gücünün % 60’ını veya vazifesini yapamayacak derecede meslekte kazanma gücünü kaybetmemiş olması ve en az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 günü olması malülen emeklilik için gerek koşullardan birkaçı. Tabii eğer kişi, başkasının bakımına muhtaç bir şekilde malul kalmışsa bu kez 10 yıllık sigortalılık süresi aranmıyor ve 1800 prim günü yeterli oluyor.
Bu yazıda bahse konu malülen emeklilerin malüliyet tespiti hususundan ziyade sigortalılık statüsüne ve belli tarihlere göre yeniden çalışabilmesinin mümkün olup olmadığı konusunu değerlendirelim istiyorum.
Malülen Emeklinin Aylığı Hangi Çalışmalarda Kesiliyor?
Öncelikle 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa göre SSK’dan malülen emekli olanlar hem malüllük aylığı alıp hem de SSK’lı olarak çalışamıyorlar yani 01.10.2008 tarihi öncesi malûllük aylığı bağlananlar hizmet akdine tabi olarak SSK (4/a) sigortalılığı kapsamında çalışmaları halinde malûllük aylıkları kesiliyor. Oysa bu kişilerin Bağ-Kur (4/b) sigortalılığı kapsamında veya kamuda 4/c sigortalılığı (Memur) kapsamında çalışmaları halinde aylıkları kesilmeden çalışmaları mümkün oluyor. SSK malüllerinde tablo kısaca böyle özetlenebiliyor.
1479 sayılı Kanuna göre Esnaf Bağ-Kur sigortalılığı veya 2926 sayılı Tarım Bağ-Kur sigortalılıklarına göre 01.10.2008 tarihi öncesi malûllük aylığı bağlananların yeniden çalışması durumuna gelindiğindeyse tablo biraz karmaşıklaşıyor. Zira bahse konu Bağ-Kur’dan emekli olup kendilerine malüllük aylığı bağlananlar şayet SSK /4/a) sigortalılığı kapsamında hizmet akdine dayalı olarak çalışıyorlarsa aylıkları kesilmeyip % 30 ve kısa vade sigorta primi olmak üzere sosyal güvenlik destek primi (SGDP) kesiliyor.
Aynı şekilde 1479 sayılı Kanuna göre Esnaf Bağ-Kur sigortalılığı veya 2926 sayılı Tarım Bağ-Kur sigortalılığı kapsamında 01.10.2008 tarihi öncesi malûlen emekli olarak kendilerine Bağ-Kur’dan malüllük aylığı bağlananlar 4/b (Bağ-Kur) sigortalılığı kapsamında veya kamuda 4/c sigortalılığı (Memur) kapsamında çalışmaları halinde ise aylıkları kesilmiyor.
5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanununa göre vazife malûlü olanların 4/a sigortalılığı kapsamında çalışmaları durumunda ise kısa ve uzun vadeli sigorta kolları veya sosyal güvenlik destek primi uygulanması gerekiyor. Diğer bir ifadeyle T.C. Emekli Sandığı’ndan malüllük aylığı alırken SSK’ya sosyal güvenlik destek primi (SGDP) ödeyerek özel sektöre ait bir işyerinde çalışılabiliyor.
Yine 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanuna göre adi malûl olanların 4/b sigortalılığı kapsamında çalışmaları halinde kısa ve uzun vadeli sigorta kolları uygulanması gerekiyor. Ve bu kişilerin aylıkları kesilmiyor.
Öte yandan 5434 T.C. Emekli Sandığından malül aylığı alıyorken 4/c sigortalılığı kapsamında çalışılması halinde 5434 sayılı Kanunun 99 uncu maddesi hükmü gereğince aylığın kesilmesi ve 4/c sigortalılığı kapsamındaki sigortalılığının devam ettirilmesi gerekiyor.
Buraya kadar 1 Ekim 2008 de hayatımıza giren 5510 sayılı kanundan hiç söz etmediğimizi aktardıklarımızın eski malülleri bağladığını hatırlatalım ve devam edelim.
5510 Sayılı Yasayla Malülen Emekli Çalışamıyor
Gerçekten de 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca 01.10.2008 tarihi sonrasında 4/a sigortalılığından malülen emekli olanların 4/a sigortalılığı, 4/b sigortalılığı veya 4/c sigortalılığı kapsamında çalışmaları halinde aylıkları kesiliyor.
Bununla birlikte aynı 5510 sayılı Yasa kapsamında 01.10.2008 tarihi sonrasında 4/b sigortalılığından malûlen emekli olanların da 4/a sigortalılığı, 4/b sigortalılığı veya 4/c sigortalılığı kapsamında çalışmaları halinde aylıkları kesiliyor. Böylece malülen emeklinin yeniden çalışması olgusu tarihe karışmış oluyor.
