Engelli Bağ-Kur Sigortalılarının Emekliliğinde de ABO Desteği Var
2 Mart 2020
Engelli ve malul aylıkları karıştırılan haklardan.
Oysa her ikisi de birçok yönden farklılık arz ediyor.
Maluliyet en az yüzde 60 oranında çalışamaz hale gelmiş sigortalı bireyin yaş şartı veya gün şartı doldurmadan en az 10 yıllık sigortalılık ve 1800 gün sayısıyla emekli aylığı bağlanmasını sağlayan bir etmen.
2008 Mayıs öncesi sigortalıların SSK statüsünden emeklilikte kullandığı engelli vergi indirim hakkı ile emeklilik de malulen emeklilik dışında bir hak ve önemli bir boşluğu dolduruyor.
Zira doğuştan veya çalışma hayatına başlamadan evvel malul durumda olanlar çalışma gücü kayıp oranları ne olursa olsun malulen emekli olamayacaklarından engelli vergi indirim hakkıyla emeklilik onlar için önemli bir hak oluyor.
Engelli statüsünden olsun malulen emeklilik olsun sosyal devlet olgusu onları aylık açısından destekliyor. Bu desteği de aylık bağlama ortanı üzerinden yapıyor.
SSK ve Bağ-Kur statülerinden malulen emekliliklerde aylık bağlama oranlarını mevcut gün sayıları üzerinden değil de dönemine göre daha yüksek bir ABO tatbik ederek bunu yapıyor.
Malulen emeklilik ayrı ayrı hem SSK hem Bağ-Kur hem de Emekli Sandığı statüsünden var olan haklardan. Engelli emekliliği ise SSK ve T.C. Emekli Sandığından daha önce var olan ancak Bağ-kurlular için Ekim 2008’den sonra başlayan bir hak.
Bağ-kurlular, şayet;
Yüzde 60 ve üzeri çalışma gücü kaybı olmasına karşın Malûllük aylığından yararlanamayan sigortalılara, en az onbeş yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3960 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla yaşlılık aylığı bağlanabiliyor.
Keza Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca yöntemine uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucu, Kurum Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının;
- a) % 50 ilâ % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün,
- b) % 40 ilâ % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 gün,
malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla ikinci fıkranın (a) bendindeki yaş şartları aranmaksızın yaşlılık aylığına hak kazanmaları da mümkün bulunuyor.
İşte bu kapsamda engeli emeklisi olacak Bağ-kur sigortalıları da aylık bağlama oranı bakımından ve en azından 2008 Ekim sonrası hizmetleri yönünden yararlanabiliyorlar.
Şöyle ki 4/1-(b) sigortalıları için hesaplanacak aylık bağlama oranı, prim gün sayısı 9000 günden az olanlar için çalışma gücü kayıp oranının 9000 prim gün sayısı ile çarpımı sonucu bulunan rakamın % 60’a bölünmesi suretiyle hesaplanan gün sayısına göre (Çalışma gücü kaybı oranı x 9000 / % 60 = ABO ya esas prim gün sayısı) % 50’yi geçmemek üzere,
tespit edilmesi gerekiyor.
Prim ödeme gün sayısı 4/1-(b) sigortalıları için 9000 günden fazla olanlar için toplam prim ödeme gün sayısına göre aylık bağlama oranı belirlenmesi gerekiyor.
Ancak, yüzde 60 ve üzeri çalışma gücü kaybı nedeniyle 3960 günle emeklilik kapsamında tespit edilen çalışma gücü kayıp oranı % 59’un üzerinde bile olsa aylık bağlama oranına esas gün sayısı belirlenirken, çalışma gücü kayıp oranı % 59 (Gün sayısı X % 59/ % 60) olarak dikkate alınması icap ediyor.
Şevket TEZEL
Fahrettin Kerim Gökay Cad. No:21/1
Hasanpaşa-Kadıköy/İSTANBUL
Tel: 216-5506009
Faks: 216-5506007
Gsm: 551-1008282
