Akşam Gazetesi–Emeklinin ikinci emekliliği–TİBAŞ’tan cevap geldi–Bağ-Kur’lunun İsyanı–Ekonomi küresel siyaset de küreselleşecek mi?
5 Haziran 2007
Emeklinin ikinci emekliliği
Ali Bey, ben bir büyük şirkette 20 yıl çalıştıktan sonra kendi isteğimle 1996 yılında emekli SSK’dan emekli olmuş bir bayanım. Daha sonra Eylül 1997’de Kocaeli Üniversitesinde öğretim görevlisi olarak çalışmaya başladım. 1 Ocak 2005 tarihine kadar emekli maaşımı da alarak çalışmaya devam ettim. Bu tarihte çıkan yeni yasa ile emekli maaşımın kesilmesini tercih ettiğim için, görevime devam etmekteyim. Benim öğrenmek istediğim, 2011 yılına kadar çalıştığım takdirde 2 inci bir emeklilik hakkını kazanacağım üniversiteye başladığım sırada söylenmişti.
1-Ben acaba yeni yasayla bu hakkımı hala koruyor muyum?
2-Buradan emekli olduğum takdirde acaba iki ayrı emekli maaşını (SSK ve Emekli Sandığı) alabilecek miyim?
3-Eğer tek emekli maaşı alacaksam SSK’da geçen 20 yılım buraya ilave edilecek mi?
4-Benim şu andaki derecem 3/2 (9 yıllık üniversitede çalışmamın karşılığı olarak) 20 yıl SSK hizmetim dahil edilirse şu anda derecem kaç olur ve şu anda emekli olursam ne kadar emekli maaşı alabilirim? İnci Eroğlu
2005 yılı Bütçe Kanunu’na kadar nerden emekli olursa olsun bir kişi kamuda işe girdiğinde hem emekli aylığını alıp hem de ücretinden T.C. Emekli Sandığı kesinti yapıyordu. 2005 yılı Bütçe Kanunu’ndaki hüküm sizce de bilindiği üzere Bütçe Kanunlarına bütçe dışı hükümler konulamayacağı gerekçesi ile Anayasa Mahkemesince iptal edilmiştir ve iptal edileceği bilindiği için de iptalden önce 5335 sayılı Kanun’un 30 uncu maddesiyle durum yeniden düzenlenmiştir. Yine bilindiği üzere 5502 sayılı Kanunla da SSK, Bağ-Kur ve T.C. Emekli Sandığı Kurum olarak kapatılmış ve yerine SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu) kurulmuştur. 506, 1479 ve 5434 sayılı Kanunlar gibi sosyal güvenlik uygulama kanunları ise 5510 sayılı Kanunla ortadan kalkacak ve tek sosyal güvenlik uygulama kanunu olacaktı ama bu şimdilik 2008 yılına ertelendi. Bu durumda, halen geçerli olan 5434 sayılı Kanun gereğince, eylül 1997’den itibaren T.C. Emekli Sandığı’na 10 yıldan beridir kesenek ödediğinizden bu kesenek ödeme sürenizi 15 tam yıla çıkarmak şartıyla 61 yaşında T.C. Emekli Sandığı’ndan emekli olursunuz. Emekli olduktan sonra eski adıyla SSK’dan aldığınız emekli aylığını da tekrar isteme hakkınız olacak. Ancak, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu sizin 15 tam yılı tamamlayacağınız süreye kadar yürürlüğe girerse tek uygulama kanunu olacağından tek emekli aylığınız olacak ama bütün sürelerinizin birleştirilmesinden sonra yeni bir emekli aylığı hesaplanacaktır. Yeni emeklilik zamanında derece ve kademelerinizde artacağından 1/4‘den emekli olacaksınız ama ek gösterge bakımından en son memuriyet derecenize göre ek gösterge alacaksınız.
TİBAŞ’tan cevap geldi
24 Mayıs 2007 tarihinde Lale Sarıoğlu’na “IŞ BANKASI SANDIĞI (TIBAŞ) YANLIŞ YAPMIŞ” başlıklı yazı ile verilen yanıtımıza TİBAŞ tarafından cevap gönderildi. Gelen cevaba göre, 506 sayılı Kanunun geçici 20 inci maddesine tabi özel emeklilik sandığı bulunan hemen hemen bütün bankalarda olduğu gibi biri zorunlu diğer de tamamen Türk Medeni Kanunu’nun vakıflar ile ilgili mevzuatına göre özel bir yardımlaşma Vakıflarının bulunduğunu, Lale hanıma ödenen hem zorunlu sandıktan hem de yardımlaşma sandığından ödenen yetim aylıklarından zorunlu sandığıa tabi olan aylığın devam ettiğini, yardımlaşma sandığından ödenenin ise kesildiği belirtilmiştir. Biz de bahsi geçen yazımızda yardımlaşma sandığına değinmemiş sadece zorunlu sandığın yetim aylığı vermesi gerektiğini ifade etmiştik. Ancak, olay şimdi daha net anlaşıldı Lale hanımın kanuna göre kurulmuş olan sandıktan aldığı yetim aylığı devam ediyor ama özel yardımlaşma sandığından aldığı yetim aylığı ise kesilmiş hem de daha sonra yapılan bir değişiklik ile kesilmiş. İşte kazanılmış olan bir hakkı Vakıf Senedinde sonradan yapılan bir değişiklikle geri alınması bana göre hukuka uygun değildir ve hukuk bu hakkın kişinin elinden alınmasına cevaz vermez. Lale Sarıoğlu’nun bu nedenle TİBAŞ’ın yardımlaşma sandığını dava etmesinde fayda vardır.
Bağ-Kur’lunun İsyanı
Ali bey, mahalle bakkalıyım ve 22 yıllık Bağ-Kur’luyum bu süre boyunca primimi zamanında ödediğim oldu, ödeyemediğim zaman da oldu ama sağlık yardımı alabildiğim süre toplam da 1 yılı geçmez. Çünkü, borcum olduğu zamanlarda Bağ-Kur sağlık yardımı vermiyor. Sağlık yardımı vermiyor ama sağlık yardımı verilmeyen dönemler için sağlık primi istiyor. Mesela 3 yıldır borcum olduğu için sağlık yardımı alamıyorum ama borcumu hesaplattığımda bana bu 3 yıl için de sağlık primlerini de borca dahil ediyorlar, yani hem sağlık yardımı vermiyorlar hem de sağlık yardımı vermiş gibi prim istiyorlar. Öte yandan ben hastayım ve hasta olduğum için çalışamıyorum, çalışamadığım için primlerimi de ödeyemiyorum. Tedavi olabilsem çalışabileceğim ve primlerimi de ödeyebileceğim. Öte yandan zor durumda olduğumdan yeşil kart almak için müracaat ettiğimde sen Bağ-Kur’lusun deyip, yeşil kart da vermiyorlar. Ben şimdi ne yapayım, öleyim mi? Ölünce Bağ-Kur primlerini alabilecek mi? Ahmet Canbaz
Ekonomi küresel siyaset de küreselleşecek mi?
Akbank Kurumsal Bankacılık tarafından Sabancı Center’de düzenlenen ”Küresel Gelişmeler ve Türkiye/Geçmişten Ders Almak, Geleceği Anlamak” konulu bir konferansta konuşmacı olan ABD eski dışişleri bakanı ve uzun yıllar ABD başkanı Nicson’un ulusal güvenlik danışmanlığını da yapan Henry Kissinger’i dinledim. Türkiye’nin şu an Irak’a girmesini sakıncalı bulmasını bir yana bana en ilgi çekici gelen sözleri, dünyada var olan sorunların kaynağı, “Tüm ülkeler dahil dünya ekonomisi küresel ama ülkelerin yönetimi yani siyaset hala ulusal” demesi oldu. Demek ki önümüzdeki dönemlerde siyaset yani ülkelerin yönetimi de küresel olacak.
Kısa Kısa Kısa
İlknur Helvacı-10.07.1972 doğum tarihiniz, 18 yaşından önce 04.06.1987 günü başlayan SSK sigortanız nedeniyle 44 yaşında yani 10.07.2016 günü en az 5225 gün sayısıyla SGK’dan emekli olursunuz. Sigortalılık süresi dolunca işinizden kıdem tazminatı alarak ayrılmanız konusunda ise 20 yıllık sigortalılık süresini tamamlayacağınız 38 yaşında yani 10.07.2010 günü işinizden tazminat alarak ayrılabilirsiniz.
Yüksel Bakar-23.05.1961 doğum tarihiniz, 01.10.1980 sigorta başlangıcınızla normal şartlarda 45 yaşında yani 23.05.2006 gününden sonra SSK’dan emekli olabilirdiniz. Şayet SSK’ya resmi olarak müracaat ederseniz ve 1980 işe girişinizde gün ve kazanç yok (01.03.1984 gününde var) diye emekliliğinizi reddedilirse iş mahkemesine dava açarak emekli olabilirsiniz. Bu arada davanız en az bir yıl sürer ve davayı kazanınca toplu olarak hepsini alırsınız ama isterseniz davanız devam ederken askerliği borçlanıp 47 yaşında yani 23.05.2008 günü ikinci bir dilekçe daha verebilirsiniz.
Ş. Fatih Koçak-Kanunen prim ödemek zorunluluğunuz olan Şekerbank Emeklilik Sandığı’ndan birikmiş emeklilik primlerinize kimse el veya haciz koyamaz ama bir yardımlaşma sandığı olan aynı bankanın munzam sandığında birikmiş paralarınıza el veya haciz uygulayabilir.
Ali Tokmakbüyük-İşçi ve işveren anlaşarak feshi ihbar müddetlerini artırabilecekleri gibi feshi ihbar sürelerinden önce iş akdi feshedilirse her iki taraf için eşit cezalar içermek şartıyla ceza-i şart da koyabilirsiniz.
