Akşam Gazetesi–Reformla birlikte emekli aylıkları reel olarak düşer
7 Haziran 2008
 Birçoklarının derdi “Sosyal Güvenlik Reform”unun yürürlüğe girmesinden sonra emekli aylıkları düşecek mi? Buna cevap veren emekli aylığı hesabından bihaber bazı uzmanlar da ‘hayır düşmez hatta artar’ gibi abuk sabuk cevaplar yazıyor. Bir çalışanın emekli olduğunda alacağı emekli aylığını genel olarak iki kriter belli eder. Bunlar, 1-Ortalama kazanç (OK), 2-Aylık bağlama oranı (ABO)’dur. Ortalama kazancımızın ne kadarının bize emekli aylığı olarak verileceğini ABO belirler. Şimdi gelin bunların eski ve yeni halini inceleyelim de aylıklar düşer mi, kalkar mı görelim. 1- Üç sistemle aylık hesaplanacak SSK’lı ve Bağ-Kur’lular için 08.09.1999 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 4447 Sayılı Kanun ile 1978 yılından beri uygulanmakta olan gösterge-katsayı sistemi de 1999’da terk edilmiş ve 2000 yılı ve sonrasında TÜFE ve GH’li sistemli emekli aylığı hesaplaması başlatılmıştır. Şimdi de daha başka bir sistem getirilmektedir. Buna göre 1 Ekim 2008 gününden sonra emekli olacaklar için daha da başka bir emekli aylığı sistemi getirilmektedir. Bu durumda 2008 yılı ve sonrasında emekli olan bir SSK’lı (4/a’lı) için, l2000 ile 2007 yılları arasında çalışmaları için TÜFE’li GH’li sisteme göre hesaplanan kısmi bir aylığı, olacaktır ve 3 sistemden gelen aylıkları birleştirilecektir. 2- Ortalama kazanç devamlı düşürülüyor 2000 yılından beridir devam eden 8 yıllık İMF’yle kol kola geçen süreç boyunda emekli aylığının iki belirleyicisi olan ortalama kazancın hesabı ile aylık bağlama oranları sürekli düşürülmekte ve çalışanların gittikçe daha az emekli aylığı alması temin edilmektedir. a-31.12.1999 öncesi aylığımıza esas kazanç Gösterge katsayı sistemine göre son 10 (1990-1999 yılları) veya son beş yılın (1995-1999 yılları) kazançlarının yıllık ortalamasına göre bir aylık bulunuyor ve bu aylık 01.01.2000 gününden itibaren hem TÜFE hem de GH kadar arttırılmaktadır. b-2000-2007 dönemi kazanç hesabı Ortalama kazanç bir ayda ne kadar brüt gelirimiz olduğu daha doğrusu SSK’ya kaç para aylık gelir ile bildirildiğinizdir mesela ayda 2000 YTL brüt geliriniz varsa ortalama kazancınız 2000 YTL’dir. Ancak, biz bugün 2000 YTL brüt gelire sahibiz geçmiş yıllarda belki 250 YTL belki de 300 YTL aldığımız zamanlar olmuştur. İşte geçmiş yıllardaki kazançlarımızın emekli olacağımız yıla kadar güncellenmesi-arttırılması gerekmektedir. Halen geçerli olan sisteme göre, mesela 2000 yılındaki kazançlarımız 2008 yılına getirirken 2001, 2002, 2003, 2004 ve takip eden yılların hem TÜFE’si (enflasyon oranı) hem de GH (Gelişme Hızı) oranı kadar arttırılmaktadır. Bugün emekli olurken hangi yılın kazancı hangi katsayı ile arttırılmaktadır aşağıdaki tablodan da görülebilir. c-2008’den sonra kazanç hesabı Sosyal Güvenlik Reform Kanunu olan 5510 sayılı Kanun 1 Ekim 2008 günü yürürlüğe girerse 2000-2007 dönemine benzer bir kazanç hesabı getiriliyor ama kazancı güncelleyen-arttıran faktörlerden biri olan GH (Gelişme Hızı) oranı düşürülüyor. Halen her yılın GH’sinin yüzde 100’ü kazanç güncellenmesinde dikkate alınırken yeni dönemde GH’nin sadece yüzde 30’u dikkate alınacaktır. Bu nedenle de ilerde emekli olduğunuz zaman geçmiş yıl kazançlarımız daha düşük hesaplanacak ve ortalama kazancımız düşecektir. 3- Aylık bağlama oranı (ABO) da düşürülüyor AYLIK hesaplanmasında iki önemli kriterden biri olan aylık bağlama oranları da yıllar geçtikçe düşürülmektedir, tıpkı ortalama kazançların düşürüldüğü süreç bunun için de geçerlidir. a-2000 yılı öncesi dönem için ABO Gösterge tablosundan emekli olan bir SSK’lının ilk 5000 günü için aylık bağlama oranı yüzde 60 ve 5000 günden sonraki her 240 gün için yüzde 1 artar. Bu durumda 9000 gün için yüzde 76’ya ulaşılmaktadır. Hatta, taban gösterge olan 9475’den aylık alırsa 3600 gün için bile yüzde 70’dir. b-2000-2007 dönemi için ABO Toplam gün sayılarınızın, 9000 günü olan birisi için toplamda yüzde 65’dir. c-Yeni getirilen ABO 5510 ile ABO hesaplaması her yıl yani prim ödeme gün sayınızın her 360 günü için yüzde 2 olmak üzere 9000 gün için yüzde 50 olacaktır. Yani; Görüldüğü üzere her Reform!!! Aylık bağlama oranlarını sistematik bir biçimde aşağıya çekmektedir. Herkesin 1 Ekim 2008’de aylığı hesaplanacak REFORM’la birlikte, 1 Ekim 2008 günü için emekli olmamış herkes için 1 Ekim 2008 günü öncesi çalışma yılları-süreleri için emekli aylığı hesaplanacaktır. Bu hesaplanan emekli aylığı da, kişi emekli oluncaya kadar geçen her yıl için yeni getirilen “Güncelleme Katsayısı” ile arttırılacaktır. Yeni “Güncelleme Katsayısı”nda ise TÜFE vardır ama GH’nin sadece yüzde 30’u vardır, yüzde 70’i tırpanlanmıştır. İşte bu nedenle de her geçen yıl için 2008 ve önceki dönem emekli aylıklarımız gelişme hızının yüzde 70’i kadar reel olarak azalacaktır. Kısa…kısa.. Neriman Ersoy-10.03.1964 Bulgaristan doğum tarihiniz ve 21.10.1991 işe başlama tarihi ile var olan 4200 gün sayınız ile SSK’dan 48 yaşında (10.03.2012) en az 5525 günle emekli olursunuz. Bulgaristan’da geçen 10 yıllık çalışmanızı borçlanırsanız hemen emekli olursunuz. |
