Ankara’da SGK temsilcileri daha doğrusu SGK Başkan Vekili Tahsin Güney ile memur-işçi sendikalarının uzmanları Sosyal Güvenlik Reformu konusundaki görüşmelere başladılar. Dün de Bakan Faruk Çelik ile üst düzey görüşmeler yapıldı Salı günü “Sosyal Güvenlik Reformu’nda uzlaşma aranacak konular” demiş, tartışmalı bazı konuları sıralamıştık. Aynı gün Ankara’da SGK temsilcileri daha doğrusu SGK Başkan Vekili Tahsin Güney ile memur-işçi sendikalarının uzmanları Sosyal Güvenlik Reformu konusundaki görüşmelere başladılar. Dün de Bakan Çelik ile üst düzey görüşmeler yapıldı. Bütün bu görüşmelerden birinci elden haberdar olmak adına ben de salı gününden beri Ankara’dayım ve sanırım yarın İstanbul’a döneceğim. İlk 2 günün sonuçlarına göre tartışmalı konularda uzlaşmanın ışıkları görünüyor gibi. Özellikle Bakan Çelik’in uzlaşma aramasındaki samimiyet takdire şayan hatta bir siyasetçiden beklenmeyecek kadar da şeffaf. 1- Prim ödeme gün sayısı 8000’e düşebilir Halen, Bağ-Kur ve T.C. Emekli Sandığı’ndan 9000 gün ile emekli olunabilirken, SSK’dan ise 7000 gün sayısı ile emekli olunmaktadır. Daha doğrusu 08.09.1999 gününden sonra işe başlayanlar SSK’dan emekli olacaklarsa en az 7000 gün prim ödemek zorundalar. 5510 sayılı SS ve GSS Kanunu ise bunu 9000 güne çıkarmıştı. Şu andaki görüşmelere göre bakanlık bunu 8000 güne indirebileceğinin sinyallerini vermektedir. Bakan Çelik, işçilerin memurlar gibi işgüvencesinin tam kapsamında olmadığını bu nedenle de 9000 gün prim ödemelerinin zor olduğunu bizzat dile getirmektedir. 2- Emeklilik yaşı 58-60 olarak kalabilir 4447 sayılı Kanun ile 1999 yılından sonra işe giren ister memur, ister esnaf ve isterse de işçiler, kadın iseler 58 ve erkek iseler 60 yaşında emekli olmaktadır. 5510 sayılı SS ve GSS bu yaşı 2036 yılına kadar değiştirmemekte ama 2037 yılından itibaren kademeli olarak 65 yaşa doğru çıkarmaktaydı. Bakan Çelik, yaş konusundan da uzlaşma aradıklarını ifade ederek, görüşmelere göre ya prim ödeme gün sayısı konusunda ya da yaş konusunda indirim yapabilecekleri belirtmektedir. 3- Aylık bağlama oranı 2,5 olabilir 08.09.1999 gününde sosyal güvenlik kanunlarında yapılan değişiklik sonrasında SSK ve Bağ-Kur’lular için aylık bağlama oranı (ABO) şu şekilde hesaplanmaktaydı; İlk 3600 günün her 360 günü için yüzde 3,5, Sonraki 5400 günün her 360 günü için yüzde 2, 9000 günden sonraki her 360 gün için yüzde 1,5. 4- Güncelleme katsayısı yüzde 30 olacak 5510 sayılı SS ve GSS Kanunu’nun ilk halinde; “GÜNCELLEME KATSAYISI: 4’üncü madde kapsamında sigortalı sayılanların, her yılın kasım ayına ait kanuni süresi içinde verilen belgelerindeki prim tahakkukları üzerinden bulunacak ortalama prime esas günlük kazancın, bir önceki yılın aynı ayına ait ortalama prime esas günlük kazanca göre değişim oranı ile her yılın aralık ayına göre Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan en son temel yıllı tüketici fiyatları genel indeksindeki değişim oranının toplamının yarısına (1) tam sayısının ilave edilmesi sonucunda bulunan değeri” olarak tanımlanmıştı. Ancak, Anayasa Mahkemesi’nin 15/12/2006 Karar Günlü, 2006/111 Esas, 2006/112 Karar Sayılı, 30/12/2006 tarih ve 26392 (5. mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan kararıyla bu tanım iptal edilmişti. Bu iptalden sonra hazırlanan tasarıda ise; “GÜNCELLEME KATSAYISI: Her yılın aralık ayına göre Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan en son temel yıllı tüketici fiyatları genel indeksindeki değişim oranının % 100’ü ile sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla gelişme hızının % 25’inin toplamına (1) tam sayısının ilave edilmesi sonucunda bulunan değeri “ şeklinde tasarlanmış ve TBMM’ye sevk edilmişti. Gelen tepkilerden sonra Gelişme Hızı’nın yüzde 25’i yerine 5 puan artırım ile yüzde 30 olarak değiştirilmiştir. 5- İsteğe bağlı sigorta konusunda uzlaşma belli değil Reformla birlikte, SSK’nın isteğe bağlı sigortası tamamen bitiyor yerine Bağ-Kur isteğe bağlı sigortalılığı geçiyor ya işte bu durumda halen SSK’ya isteğe bağlı prim ödeyenler ile topluluk sigortası kapsamında isteğe bağlı prim ödeyeceklerin durumunda problem yaşanacak. Problemler mahkemelere taşınacak ve büyük bir ihtimal ile SGK, vatandaşların açacağı davalarla binlerce YTL mahkeme masrafı olarak ödeyebilecek. Bu sorunun çözülmesi için de geç sayılmaz ama bu konu hakkında uzlaşma olup olmadığına dair bilgi sahibi olamadım. 6- SONUÇ Bugün yaşayan ve yaşamayan tüm vatandaşlar ile ilerde doğacak çocuklarımızı bile ilgilendiren sosyal güvenlik sistemimizin yeniden yapılandırılmasının, toplumun büyük kesiminin uzlaşısı ile çıkarılması gerçekten önemli. İşte burada çalışan, çalıştıran, yöneten, yönetilen herkesin eteklerindeki dökmesi gereken bir süreçten geçiyoruz. Öte yandan reformun ne zaman yürürlüğe gireceği daha belli değil ama sanırım en erken 2009 yılı ocak ayında olabilir. Bugün uzlaşma sağlanamayan konuların da 2009 yılı ocak ayına kadar konuşulabileceği hatta uygulamanın yürürlüğe girmesinden sonra bile görüşmelerin devam edeceği de bir gerçek. Yani her şey bitmiş değil, bitecek gibi de değil. Son yedi yıl kuralı geçerliliğini koruyor Bilindiği üzere reformdan sonra SSK’lılara 4/a’lı, Bağ-Kur’luya 4/b’li ve Emekli Sandığı iştirakçilerine 4/c’li denecektir. Bunun önemi de kimin nereden emekli olunacağı tespiti yapılırken, son 7 yıllık (2.520 günlük) prim ödemelerinde en çok nereye ödenmişse o şartlarla emekli olunma ilkesine aynen devam edilecek olmasındadır. İsteğe bağlı sigorta kolaylaşıyor ama… Bugün 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nda, 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu’nda ve 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’nda ayrı ayrı uygulanan isteğe bağlı sigorta, reformdan sonra teke indirilmektedir. Yeni durumda isteğe bağlı olabilmek için gereken daha önce SSK’ya ödenmiş 1.080 günlük prim ödeme şartı ile Emekli Sandığı’na isteğe bağlı olabilmek için en az 10 yıl kesenek (prim) ödemiş olmak şartları kaldırılmaktadır. En önemli değişiklik, isteğe bağlı sigortalı olarak prim ödenecek süreler eski adıyla Bağ-Kur, yeni adıyla 4/b sigortalılığına sayılacaktır. İsteğe bağlılara sağlık yardımı geliyor Halen SSK’ya isteğe bağlı sigorta primi en az asgari ücretin yüzde 25’i (152 YTL) kadardır. İsteğe bağlı prim ödeme süresinde sağlık yardımı verilmemekte, ama emekli olunca verilmektedir. Yeni durumda ise yüzde 20 emeklilik ve yüzde 12 sağlık prim oranı olarak yüzde 32’ye çıkmakta, yani ödenecek en az rakam 195 yeni lira olmaktadır, ama prim ödenirken de sağlık yardımı getirilmektedir. |