Akşam Gazetesi-Sosyal Güvenlik’te ne oldu? Ne olacak? 1

Namık Demiroz

17 yıl önce

Sosyal Güvenlik’te ne oldu? Ne olacak?

ali.tezel@aksam.com.tr

5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ile SSK, Bağ-Kur ve T.C. Emekli Sandığı kurum olarak birleştiler ama uyguladıkları kanunlar bir türlü birleştirilemiyor. Bugün gelinen noktayı anlayabilmek için ise birazcık geçmişe bakmakta fayda var.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) hayata geçti

Sosyal güvenlik sisteminin KURUMSAL yapısını değiştiren, “5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu” 13.04.2006 günü kabul edildi ve SSK, Bağ-Kur ve T.C. Emekli Sandığı yönetim olarak tek çatı altında 25.11.2006 günü SGK adıyla birleştirildi. Bu Kanun’a karşı Anayasa Mahkemesi’ne giden olmayınca da iptali söz konusu olmadı.

Geçiş süreci 3-5 yıl

SSK, Bağ-Kur ve T.C. Emekli Sandığı’nın tam olarak SGK adını alması işleminin geçiş süreci Kanun’da 3 yıl olarak belirlenmiş olup bu süre yetmezse Bakanlar Kurulu’nca 2 yıl daha uzatılabilecektir. Süre sonunda SSK-Bağ-Kur ve T.C. Emekli Sandığı olmayacağı gibi;

Bundan böyle her ilde,

-SSK Sigorta İl Müdürlüğü

-Bağ-Kur İl Müdürlüğü

-T.C. Emekli Sandığı Bölge Müdürlüğü kalmayacak ve üç müdürlük ve müdür yerine bir tane Sosyal Güvenlik İl Müdürü olacak.

Ayrıca, hemen her ilçede hizmet üretecek olan 1700 kadar “Sosyal Güvenlik Merkezleri” kurulacak.

Kanunlar birleştirilemiyor

5502 sayılı Kanun ile kurumlar birleştirildi ama;

Eski SSK’nın uyguladığı 506 ve 2925,

Eski Bağ-Kur’un uyguladığı 1479 ve 2926,

Eski T.C. Emekli Sandığı’nın uyguladığı 5434, sayılı Kanunlar’da birliği ve çalışanlar arasında NORM ve STANDART birliğini sağlayacak olan asıl düzenleme bir türlü hayata geçirilemedi.

Birincisi Cumhurbaşkanı’ndan döndü

Uygulama kanunları birleştirilmesi için;

Önce 5489 sayılı “Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu” 19.04.2006 günü TBMM’ce kabul edildi ama zamanın Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından yeniden görüşülmek üzere 10.05.2006 günü TBMM’ye iade edildi.

İkincisi Anayasa Mahkemesi’nden döndü

Cumhurbaşkanı’nın TBMM’ye iade ettiği

“Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu” gecikilmeden yeniden görüşüldü ve 31.05.2006 günü Genel Kurul’da kabul edilerek bu kere numarası değiştirilip “5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu” oldu. Yeni Kanun, Cumhurbaşkanı’nca onaylandı ve 16.06.2006 günü Resmi Gazete’de yayımlandı.

Yayımından sonra ise hem Cumhurbaşkanı hem de 117 CHP milletvekilince Anayasa Mahkemesi’ne taşındı.

5510 sayılı Kanun’un yürürlük tarihi takip eden yılbaşı olan 01.01.2007 günü olarak belirlendiğinden, benim de içinde bulunduğum bir ekip Kanun’dan sonra yönetmelik-genelge gibi ikincil mevzuat çalışmalarına ANKARA’da başladık. Çok yoğun geçen çalışmalarda sona yaklaşılmıştı ki;

Anayasa Mahkemesi 2007 Ocak ayında yürürlüğe girecek olan yasayı, Aralık 2006’da yaptığı açıklama ile memurların daha doğrusu asker, hakim, öğretim üyesi gibi kamu görevlilerin işçi-amele-esnaf-tüccar ile bir tutulamayacağını hatta aynı kanunun içinde isimlerinin bile birlikte anılamayacağından bahisle, 22 maddesini iptal ve 6 maddesinin de yürürlüğünü durdurduğunu ilan etti. Ben de dostum ve meslektaşım Resul Kurt ile birlikte ANKARA’nın en çok sevdiğim yanı olan İSTANBUL’a dönüşünü gerçekleştirdik.

Reformda U dönüsü oldu

SSK, Bağ-Kur ve T.C. Emekli Sandığı’na tabi olanlar arasında var olan farklılıkları gidermek asıl amacıyla çıkılan noktada Anayasa Mahkemesi’nin, Anayasa’nın 128’inci maddesini gerekçe göstererek herkesin eşit ama kamu görevlilerinin daha eşit olduğunu savıyla getirdiği iptalinden sonra, iki seçenek vardı.

1-Anayasa’nın 128’inci maddesini değiştirip yola norm-standart birliği ile devam etmek.

2-Norm ve standardı boşverip memurları dışarıda bırakıp yola devam etmek. İşte bunlardan birincisi değil ikincisi seçilerek yola devam edildi.

Buna göre TBMM’den bugün geçecek yasadan sonra;

Eski memurlar tamamen emeklilik yönünden eskiye yani 5434 sayılı Kanun’a tabi olacak, sadece reform kanunundan sonra ilk defa işe giren memurlar 5510’a tabi olacaklar.

Eski ve yeni memur ayrımı olmaksızın tüm memurlar GSS’ye yani Genel Sağlık Sigortası’na tabi tutulacaklar.

İşçi ve esnaf ise her yönüyle yeniye yani hem emeklilik hem de GSS yönünden yeni yasaya tabi olacaklar.

TBMM’de bulunan tasarıya göre;

Emeklilik yaşı kademeli olarak 65’e yükseltilecekti,

Prim ödeme gün sayısı 9000 gün olacaktı,

Aylık bağlama oranı yüzde 2’ye düşecekti,

Güncelleme katsayısındaki Gelişme Hızı yüzde 30 olarak dikkate alınacaktı,

Emzirme yardımı asgari ücret kadar olacaktı,

Çeyiz parası 12 aylık kadar olacaktı,

Cenaze parası bir asgari ücret olacaktı,

Diş protezlerinin yarısı cebimizden çıkacaktı

Ölüm aylığı 1800 gün olacaktı,

İşsiz kalanlara sadece 10 gün daha sağlık yardımı verilecekti,

Fiili hizmet zammı birçok kesimden geri alınacaktı,

Muayenelerde 2 YTL katkı payı alınacaktı,

Özel hastaneler SGK’nın ödeyeceğinden başka vatandaşlardan yüzde 20 kadar da fark alabilecekti.

SONUÇ OLARAK

Sosyal Güvenlik Reformu’nun asıl ayağı olan ve uygulama kanunlarında birliğin sağlanması için gerekli olan 5510 sayılı Kanun 2007 yılı ocak ayında yürürlüğe giremedi. Hükümet 2007 yılı Bütçe Kanunu’na koyduğu bir madde ile yürürlük maddesini önce 2007 Temmuz ayına sonra 2008 Ocak ayına ertelendi. Şimdi de 2008 Haziran veya eylül deniyor ama TBMM’den nasıl çıkacağı bugün belli olacak. Bana sorarsanız en uygun yürürlük tarihi 01.01.2009 günü olabilir, çünkü ikincil mevzuat ile bilgisayar programlarının hazırlanması için ancak bu kadarcık zaman yeterli olabilir.

UYARI: Hepimizin istikbali için herkes TBMM’ye gitsin veya ekran başına geçsin. Bu görüşmeleri iyi izleyin…

Yarın:UZLAŞMA SONRASI HAKLAR