Halen SSK’lılar için 7000 gün, diğerleri için 9000 gün olan emeklilik için prim ödeme gün sayısı norm ve standart adına herkes için 9000 gün olacaktı ama uzlaşma sonrası SSK’lıların 7200 günde kalması kararlaştırıldı
Hükümetin uzlaşma sonrası geri adım atacağını kabul ettiği noktalar
belirlenmesi kararlaştırıldı.
Emek Platformu devreye girdi
Sosyal Güvenlik Reformu sonrasında birçok hakları ellerinden gidecek olmasından dolayı kendilerine “Emek Platformu” ismini veren sendikalar ve sivil toplum kuruluşları 2 saatlik uyarı amaçlı iş bırakma eylemi yaptılar. Ardından, AK Parti MKYK aldığı kararla uzlaşma aranması kararını verdi ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk ÇELİK’i de uzlaşma araması için yola çıkardılar. Emek Platformu ile Bakan Çelik’in görüşmelerinden sonra taraflar ‘biz uzlaştık’ dediler. İki tarafın uzlaştık dediği bir yerde bir başkasının daha doğrusu taraf olmayan birisinin ‘hayır uzlaşmadılar’ demesi de mümkün değildir.
Uzlaşmayla gelen haklar
TBMM’de önce Plan Bütçe Alt Komisyonu sonra da ana komisyonundan geçen metinde birçok hakların ortadan kalktığını gören “Emek Platformu” devreye daha etkin bir şekilde girdi ve uzlaşma adına Bakan Çelik masaya oturdu.
1- Prim ödeme gün sayısı
Şu an nedir?
-Şu anda geçerli yasalar olan 1479, 506, 5434, 2926 ve 2925 sayılı Kanunlar’ın her birinde emeklilik için gereken prim ödeme gün sayısında farklılıklar vardır.
Memurlar 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu gereğince;
Bağ-Kur’lular 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu gereğince;
08.09.1999 günü ve sonrasında sosyal güvenlik şemsiyesi altına girmiş olanlar,
SSK’lılar 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu gereğince;
08.09.1999 günü ve sonrasında sigortalı olanlar,
Tasarı ne getiriyordu?
Memurlar ve Bağ-Kur’lularda var olan 9000 gün sayısı “Tasarı” ile değiştirilmiyor ama SSK’lılar için eşitlik daha doğrusu norm ve standart adına 7000 gün olan prim ödeme gün sayısı herkes için 9000 gün oluyor ve halen SSK’lılar için 7000 gün olan süre 9000 güne kademeli halde çıkıyordu.
9000 günlük süre ilk defa;
Kanunun yürürlüğe gireceği tarih ile 31/12/2008 tarihleri arasında sigortalı sayılanlar için 7100 gün olarak,
1/1/2009 tarihinden itibaren sigortalı sayılanlar için ise her takvim yılı başında 7100 güne 100 gün eklenmek suretiyle 9000 günü geçmemek üzere uygulanacak yani her yıl 100’er gün arttırılacaktı.
Öte yandan, 5400 günlük sürede de kademe vardı.
5400 günlük süre ilk defa;
Kanunun yürürlüğe gireceği tarih ile 31/12/2008 tarihleri arasında sigortalı sayılanlar için 4600 gün olarak,
1/1/2009 tarihinden itibaren sigortalı sayılanlar için ise her takvim yılı başında 4600 güne 100 gün eklenmek suretiyle 5400 günü geçmemek üzere uygulanacak yani her yıl 100’er gün artırılacaktı.
Uzlaşılamayan yaş konusu ne oluyor?
Halen 58 ve 60 olan emeklilikte yaş şartı “Tasarı” aynen TBMM’de kabul görünce kademeli olarak 65 olacaktır ki işte 65 yaşa ulaşma kademeleri de aşağıdaki gibidir.
1) 01/01/2036 ila 31/12/2037 tarihleri arasında kadın için 59, erkek için 61,
2) 01/01/2038 ila 31/12/2039 tarihleri arasında kadın için 60, erkek için 62,
3) 01/01/2040 ila 31/12/2041 tarihleri arasında kadın için 61, erkek için 63,
4) 01/01/2042 ila 31/12/2043 tarihleri arasında kadın için 62, erkek için 64,
5) 01/01/2044 ila 31/12/2045 tarihleri arasında kadın için 63, erkek için 65,
6) 01/01/2046 ila 31/12/2047 tarihleri arasında kadın için 64, erkek için 65,
7) 01/01/2048 tarihinden itibaren ise kadın ve erkek için 65.
Uzlaşmayla ne oldu?
Uzlaşma sonrası Bağ-Kur ve T.C. Emekli Sandığı iştirakçileri için halen 9000 gün olan prim ödeme gün sayısına dokunulmayacak ama 7000 günden 9000 güne kademeli olarak çıkartılan SSK’lılar için 9000 gün değil 7200 gün emeklilik için yeterli sayılacak.
Yani,
Memurlar 9000,
Bağ-Kur’lular 9000,
SSK’lılar 7200,
gün sayısı ile emekli edilecekler. Tabii bu gün sayılarına ulaşmak tek başına emeklilik için yeter şart değildir öte yandan emeklilik için gereken ikinci şart olan belli bir yaşın tamamlanması da gerekecektir.
2- Uzlaşılan işsizlere 10 değil 90 gün sağlık hizmeti konusu
4447 sayılı “İşsizlik Sigortası Kanunu” gereğince işsizlik sigortası primi ödeyen SSK’lıları ilgilendiren bir konudur. Zira, Bağ-Kur’lular ile memurlardan işsizlik primi kesilmez, işsizlik ödeneği de ödenmez.
Şu an nedir?
Halen geçerli olan 506 sayılı Kanun ile 4447 sayılı Kanunlar gereğince işsizlere işsizlik ödeneği aldıkları süreler boyunca SSK sağlık yardımı vermek zorundadır ama SSK, 6-8-10 ay süresince işsizlik ödeneği alan işsizler adına (İŞ-KUR’dan) her ay sağlık prim aldığı halde 4447 sayılı Kanunu takmadan sadece 506 sayılı Kanun gereğince 6 ay, 10 gün süresince sağlık yardımı vermektedir.
Tasarı ne getiriyordu?
Tasarının aynen kabulünden sonra ülkemizde ilk defa Genel Sağlık Sigortası (GSS) uygulanacaktır ki bu uygulama dayanışma ilkesinden daha çok bireysellik ilkesine dayanmaktadır. İşte bu nedenle de işsiz kalanlara sadece 10 gün süresince GSS’den bedava sağlık hizmeti verilecekti.
Daha sonraki aşamada ise başkaca bir geliri olup olmadığına bakılacak şayet asgari ücretin üçte birinden çok geliri varsa GSS primini işçi kendisi ödeyecek, bu kadar geliri yoksa primi devlet ödeyerek GSS’dan yararlanabilecekti.
Uzlaşmayla ne oldu?
Uzlaşma sonrasında işsizler için 10 gün olarak düşünülen geçiş süreci, 90 güne çıkarılmış oldu. İşsiz kalan kişi işsizlik ödeneği aldığı bu süre boyunca sadece 90 gün GSS’den prim ödemeden yararlanabilecektir.
Yarın: Aylık bağlama oranı yüzde 3 oluyor-Hemen emekli olmanıza gerek kalmayabilir.
Ali Tezel