Sosyal güvenlik sistemimizdeki sağlık hizmetlerinin finansmanı tamamen değiştiriliyor ve ilk defa Genel Sağlık Sigortası (GSS) uygulamaya başlanacak Düzeltme- Düzeltme- Düzeltme- Düzeltme- Sevgili okurlarım 30.03.2008 günü “Uzlaşma dulların çeyiz parasını yiyip nikahsız bırakacak” demiştik ya işte orada bir yanlış anlamayı giderelim. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile SSK, Bağ-Kur ve T.C. Emekli Sandığı ayrımı olmaksızın hem dul kadın-erkeklere hem de yetim kızlara çeyiz parası geliyordu. Kanun’daki ibare de; “Evlenmeleri nedeniyle bağlanan gelir veya aylıkları kesilmesi gereken eş veya kız çocuklara, evlenmeleri ve talepte bulunmaları halinde almakta oldukları aylık veya gelirlerinin bir yıllık tutarı bir defaya mahsus olmak üzere evlenme ödeneği olarak peşin ödenir” deniyordu. Yani şu an SSK’dan dul aylığı alan kadın-erkeklere çeyiz parası yok ama reform yürürlüğe girebilseydi olacaktı. Yasayla verilen hak yine başka bir yasayla geri alınmaktadır. 1-GSS ile sigortasız kimse kalmayacak Şu an 70 milyonluk ülkemizde vatandaşlarımızın bir kısmı sosyal güvenlik sistemi dışında sağlık giderlerini kendi ceplerinden karşılamaktadır. Halen TBMM Genel Kurulu’nda bulunan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun kabul edilmesinden sonra şayet yürürlüğe girebilirse nüfusun tamamı Genel Sağlık Sigortası kapsamına alınacaktır. GSS’nin kapsamı dışında kalacaklar ise nüfusun çok az bir kısmını oluşturan özel banka-borsa emekli sandıkları kapsam dışındadır ama bu grup çalışanı ve emeklileri 3 yıl sonra kapsama gireceklerdir. GSS kapsamı dışındaki bir başka grup ülkemizde 1 yıldan daha az süreli kalan yabancılar olup 1 yıldan çok kalan yabancılar da GSS kapsamında olacaklardır. 2-GSS primli sistemdir Çalışanlar prim ödeyerek, emekliler ise prim ödemeyerek emekli olmaları sıfatıyla GSS sigortalısı sayılacaklardır. Öte yandan, çalışanlar ile emekliler arasında kalan kişiler için ise gelirlerine bakılarak GSS sigortalısı sayılacaklar. Kendi gelirleri varsa GSS primlerini ödeyecekler, gelirleri az ise primlerini devlet ödeyecektir. Yani, GSS’ye girecek olan bazı kişilerin primlerini devlet ödeyecektir. Kanuna göre, “Harcamaları, taşınır ve taşınmaz malları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, Kurumca belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı, asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşların”, primlerini devlet ödeyecektir. Şu an asgari ücret aylık 608 YTL olduğuna göre aynı hane içerisinde yaşayan eş, evli olmayan çocuk, büyük ana ve büyük babadan oluşabilecek ailenin her bir bireyin ortalama aylık geliri 202 YTL’den az ise primleri devlet ödeyecektir. Çok ise primleri kendileri ödeyeceklerdir. 3- İşsiz kalanlara 10 gün süre verilmişti Tasarı işsiz kalan kişinin, işsiz kalma tarihinden itibaren 10 gün daha GSS sigortalısı sayılmasını bu 10 gün içinde iş bulamazsa bu durumda gelirlerini tesbit edip, GSS primlerini kimin ödeyeceğini araştırma süresi öngörmüştü. Araştırma sonrasında aile içindeki kişi sayısına göre kişi başına düşen gelir 202 YTL’den az ise primlerini devlet ödeyerek, 202 YTL’den çok ise primlerini kendisi ödeyerek GSS sigortalısı olacaklardı. 4- Uzlaşma süreyi 90 güne çıkardı Bakan Faruk Çelik’in uzlaşmacı tavrı ve “Emek Platformu”nun da sağduyulu yaklaşımı ile işsiz kalanlardaki 10 günlük sürenin 90 güne çıkarılması hususunda anlaşmaya varıldı. Yani işsiz kalan kimseye işsiz kalma tarihinden itibaren 90 gün daha GSS sigortasından prim ödenmeksizin sağlık hizmeti verilecektir. Cenaze yardımı da taca atıldı (Dünden devam) 3- Tasarı 608 YTL’ye düşürdü Dün demiştik ki 5510 sayılı SS ve GSS Kanunu 01.01.2007 günü yürürlüğe girebilseydi, cenaze yardımlarında da kişilerin çalıştıkları sınıfa göre yapılan ayrımcılık sona erecekti. Yani, 5510 sayılı SS ve GSS Kanunu gereğince, asgari ücretin üç katı tutarında yani bugünkü rakamlara göre 1824 YTL cenaze ödeneği ödenmesi öngörülmüştü ve işçi, esnaf, gazeteci, memur, kamu görevlisi ayrımı da olmayacaktı. Ancak, TBMM’ye sevk edilmeden önce SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu) tarafından hazırlanıp, kamuoyuna açılan ilk taslakta cenaze yardımı 3 asgari ücretten (1824 liradan), 2 asgari ücrete (1170 liraya) düşürülmüştü. Başbakanlık’tan TBMM’ye sevk edilen tasarıda ise asgari ücret kadar (608 lira) cenaze yardımı öngörüldü. Şu an TBMM’deki tasarıda da bir asgari ücret olarak yazılıdır. 4- Uzlaşma SGK Yönetim Kurulu’na atıyor Cenaze parası veya ölüm yardımı-ödeneği adı verilen bu paradaki bir yıllık süreçteki inişler çalışanların temsilcisi “Emek Platformu”nunda gündemindeydi ve uzlaşma masasına yatırıldı. Bakan Çelik ile platform bu konuda uzlaşmaya varamayınca sorunun ötelenmesine ve kararın SGK Yönetim Kurulu’na bırakılmasına karar verildiği açıklandı. Bugünkü TBMM’deki görüşmelerde de süreç belli olacak. 5- Cenazede bile ayrımcılık var Ancak, görüldüğü üzere, işçi ve esnaf iseniz sadece (Allah gecinden versin) siz vefat ederseniz SGK 608 lira kefen parası verecek ama (Allah kimsenin başına vermesin) eşiniz, çocuğunuz vefat ederse cenaze yardımı veya kefen parası alamayacaksınız. Memursanız veya kamu görevlisi iseniz kendinizin, eşinizin, çocuğunuzun vefatı halinde kurumunuzdan 470 lira, SGK’dan 608 lira alınacak olup üstüne bir de harcamalarınızı fatura mukabili de geri alacaksınız. Asker iseniz kendiniz için SGK’dan 608 lira, Milli Savunma Bakanlığı bütçesinden 940 YTL ve harcamalarınız varsa faturası karşılığında verilecek. Gazetecilerin yıpranmasında keskin U dönüşleri oldu ama uzlaşılamadı 2007 yılı başında yürürlüğe girecek olan 5510 sayılı Kanun ile gazetecilere hem sigortalılık süresi hem de prim ödeme gün sayısı olarak yansıyacak olan yıpranma bir sonraki tasarıda buhar olup uçtu. Şu an sadece sigortalılık süresini artırıyor SSK’lı olarak 212 sayılı Kanun’la değişik, 5953 sayılı Basın-İş Yasası’na göre çalışan basın çalışanlarına her 360 gün için 90 gün ilave sigortalılık süresi verilmektedir ama prim ödeme gün sayısı artırılmamaktadır. Emekli aylığının hesaplanmasında etkisi yoktur. Öte yandan 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı iştirakçisi olarak basın müşaviri olarak çalışanlara verilen fiili hizmet zammı ise hem prim ödeme gününden hem de sigortalılık süresinden sayılmaktadır. Yani hem erken emekli etmekte hem de emekli aylığını yükseltmektedir. Aynı gazetede hizmet veren gazete sahibi gibi Bağ-Kur’lulara ise ne ilave süre de ne de ilave prim günü verilmemektedir. Reformla gün sayısı da verilecekti 01.01.2007 günü yürürlüğe girecek olan “Reform”la SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı ayrımı kalmadığı için tüm basın çalışanlarına (Gazete sahipleri dahil) çalıştıkları her yıl için 3 ay fiili hizmet zammı süresi verilecekti. Verilen süre hem prim ödeme gününe hem de sigortalılık süresine ilave edilecek ve emeklilik yaşından da düşülebilecekti. Yani reformla birlikte gazetede iş görenler, işgördürenler hem daha erken emekli olacak hem de daha yüksek emekli aylığı alacaklardı. Tasarı hepsini geri alıyorum diyor Daha bir yıl önce yani 2007 yılı ocak ayında yıpranan, stres altında çalışan sayılan gazeteciler bir yıl sonra yıpranmayan, stres görmeyen insan statüsüne sokuluverdiler. Daha bir yıl önce çok zor şartlar altında çalışıyorsunuz, size sadece sigortalılık süresine ilave değil bir de ilave prim ödeme gün sayısı da verelim diyenler bugün hepsini geri aldım diyebiliyorlar. Üstelik bunu da bilimsel araştırmalara dayandırıyorlar. BİTTİ… YAKINDA: Yeni Kanun’la tamamen değiştirilen emeklilik sistemi ve sağlık sistemi konusunda yazı dizimiz olacak. Bizi takip etmeye ve bilgilenmeye devam ediniz… |