Birleşmiş Milletlerde Çalışıyorum, Sigortam Yok
Birleşmiş Milletler’in (BM) Ankara ofisinde sözleşmeli olarak işe başladım, özü itibariyle BM her türlü vergi vs.den muaf. Sözleşmeli personelin SSK, gelir vergisi ve diğer kanuni vergi vs. ile de ilgilenmiyor. Benim ilk SSK’lı olmam 1994 yılındadır. Geçen 12 yılda yaklaşık olarak 6 yıl kadar SSK primi ödedim. BM’deki işim ile ilgili olarak SSK ödemem gerekiyor mu? Gelir vergisi ve SSK primindeki işveren payını da benim mi ödemem gerekiyor? Bana bahsedilen “isteğe bağlı sigorta” nasıl işliyor? Gelir vergisini nasıl ve neye göre ödemem gerekiyor? S.T.
Sayın okurum, Birleşmiş Millet Cemiyeti’de tıpkı yabancı ülkelerin büyükelçilikleri veya konsoloslukları gibi değerlendiriliyor ve bulundukları topraklar kendi vatanları sayılıyor ve o yerlerde Türkiye Cumhuriyeti kanunları geçerli olmayıp, her birinin kendi kanun ve uygulamaları geçerli oluyor. Siz de BM’de çalışıyor olduğunuzdan, yabancı devletleri Türkiye’de temsil eden elçilikler, konsolosluklar ve ataşeliklerde çalışan Türk uyrukluların sigortalılık durumuna tabisiniz. Devletler Hukukuna göre bu yerlerin özerklikleri ve masuniyetleri bahis konusu olduğundan bu gibi işyerlerinde sigorta mevzuatı uygulanmamaktadır ama bu işyeri işverenlerinin kendiliklerinden SSK’ya müracaat ederek işyerlerinde çalışıp da kendileri için gerekli belgeleri düzenleyip prim ödemek istedikleri Türk personeli, prim ödendiği sürece sigortalı sayılmakta bunun dışında herhangi bir işlem yapılmamaktadır. Velhasıla, BM yetkilileri isterlerse sizin adınıza prim ödeyebilirler ama istemiyorlarsa kimse prim ödemeye zorlayamaz. Siz ise daha önce SSK’ya ödenmiş en az 1080 güne sahip olduğunuz için bir dilekçe ile başvurarak SSK isteğe bağlı sigortalısı olabilirsiniz ki ben şiddetle 2007 yılı gelmeden başlamanızı tavsiye ederim. İsteğe bağlı sigortalı olduğunuzda 2006 yılı sonuna kadar geçerli olan 506 Sayılı Kanuna göre her ay (asgari ücretin yüzde 25’i kadar) 133 YTL. priminizi kendiniz ödeyeceksiniz ama isteğe bağlı sigortalılara ve eş-çocuklarına sağlık yardımı şimdilik yapılmamaktadır. 2007 yılında yürürlüğe girecek olan 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereğince her ay (asgari ücretin yüzde 32’si kadar) 170 YTL. ödeyeceksiniz ama hem siz hem de eş-çocuklarınıza sağlık yardımı da yapılmaya başlanacak. Bu arada aldığınız paralardan herhangi bir yere vergi ödemeniz gerekmiyor.
Kısa Kısa Kısa Kısa
M.Süreyya Timur-30.08.1957 doğum tarihi, 16.10.1980 SSK başlangıcı ve var olan 2814 günle emekli olabilmeniz için gün sayınızı 3600 güne çıkarmak şartıyla 60 yaşını beklemeniz gerekir. Şayet 5000 güne ulaşırsanız bu kez yaş şartınız olmadan hemen emekli olursunuz. Bundan sonra 2925 Sayılı Kanunla kurulu SSK Tarım Sigortasına geçerseniz, geçme tarihinden itibaren en az 1260 gün prim ödediğiniz anda SSK Tarım’dan emekli olursunuz. Bu arada 1260 günü SSK Tarımda tamamlayabilmeniz için en az 7 yıl prim ödemeniz gerekir çünkü Tarım SSK’da aylar 15 yıllar 180 gün sayılır. Tarım SSK’nın aylık prim ödemesi de 80 YTL.dir. Bu rakam hem emeklilik için de hem de sizin, eşinizin, çocuklarınızın sağlık yardımları içindir.
Bekir Yalçın-15.12.1942 doğum tarihiyle 30.12.1999 gününden beri devam ettiğiniz Bağ-Kur’dan en az 15 tam yıl prim ödemek şartıyla emekli olursunuz. 24 aylık askerlik sürenizi mutlaka ödeyin. Bu arada 1982 yılından beri vergi mükellefi olup 04.10.2000 gününden önce Bağ-Kura kayıt olduğunuzdan bu vergi mükellefiyetiniz nedeniyle 1982 den beri Bağ-Kur’lu sayıldığınızdan çıkacak borçları hemen öderseniz beklemeden emekli olursunuz.
Vedat Savas-12.03.1951 doğum tarihi ve 10.02.1971 sigortalı başlangıcı ve 15 günlük primden sonra 01.08.1977 günü başlayan ve 8 yıllık devam eden T.C. Emekli Sandığı iştirakçiliğinden sonra yurtdışına çıkıp, geri gelip yeniden 01.08.2006 günü SSK’ya başlamanız nedeniyle mavi kartlı olmanız SSK’dan emekliliğinize engel değildir. Yurtdışı çalışmalarınızı saymazsak (ki borçlanamazsınız) 2006 da yeniden başladığınız SSK’ya 1260 gün (3,5 yıl) prim ödemek ve 8 yıllık Emekli Sandığı hizmetini en geç emekliliğinize 6 ay kala ihya ettirmek (canladırmak) şartıyla 1260 günü tamamladığınız gün SSK’dan emekli olursunuz. Toplu olarak prim ödeme şansınız yok 1080 günden az SSK’nın olduğundan isteğe bağlıda ödeyemezsiniz. Bir yerde çalışarak SSK’ya ay be ay prim ödemek zorundasınız.
Aslan Abay-02.08.1989 SSK girişi, 1966 doğum tarihi ve var olan 2933 gün sayısı ile sağlık kurulu malüldür (2/3 oranında çalışamaz) kararı verirse hemen malülen emekli olursunuz. Şayet malül raporu alamazsınız bu kere önce bir işe girmeniz ve işvereniniz aracılığıyla defterdarlığa başvurup var olan rahatsızlıklarınız nedeniyle vergi indirim belgesi alırsanız 3600 günle emekli olursunuz.
Mehmet Unutgan-01.08.1984 sigorta başlangıcıyla normalde 48 yaşından ve 01.08.2009 gününden sonra en az 5225 günle emekli olursunuz. Çalıştığınız işyeri gerçekten matbaa işyeri ise durumu SSK’ya vereceğiniz dilekçe ile incelettirip veya iş mahkemesinde dava açıp 1984 yılından beri matbaa işçisi olduğunuzu kabul ettirirseniz hemen emekli olursunuz.
Emel Atakan-2006 yılı şubat 13 üncü basamaktan 20 yıllık prim ödeme süresiyle Bağ-Kur’dan emekli olup aldığınız 369 YTL. nin az olduğunu ifade ediyorsunuz. Bu arada siz hala vergi mükellefi veya şirket ortağı olduğunuzdan aylığınızdan her ay 41 YTL. kesintiyi de ilave edersek toplamda 410 YTL. aylık aldığınız ortaya çıkar. Buna rağmen 2000 yılı ve öncesinde sizin şartlarınızla emekli olan bir Bağ-Kur’lu ise bugün yaklaşık 500 YTL. civarında emekli aylığı alıyor. Siz ise 410 YTL. Bunun sebebi ise hemşehriniz Yaşar Okuyan’ın 1999 yılında TBMM’den çıkması için uğraştığı 4447 Sayılı Kanundur.
İsmail Adıyaman –15.10.1964 doğum tarihi 20.07.1982 işe giriş tarihi ve var olan 6764 günle 47 yaşında (15.10.2011) SSK’dan emekli olursunuz. Askerliği 1982 yılından sonra yaptığınızdan borçlanıp-ödemeniz emekliliğinizi öne çekmez.
NOT DEFTERİ
Genel Sağlık Sigortası estetik amaçlı sağlık hizmetleri ile estetik amaçlı diş uygulamaları dışından bütün sağlık giderlerinin ödemelerini karşılayacaktır.