Milyonlarca SSK ve Bağ-Kur prim borçlusu için çıkarılan af, SSK ve Bağ-Kur’un uyguladığı faiz yöntemi ile budandı
Yasada borçlara basit faiz hesaplaması ile üretici enflasyonu (ÜFE) kadar artış uygulanacağı belibelirtilmesine rağmen, SSK ve Bağ-Kur’un yayınladığı genelgelerde borçlara bileşik faiz uygulandığı ortaya çıktı.
GENELGE CİNLİĞİ
TBMM’de kabul edildikten sonra Resmi Gazete’nin 04-03-2006 günkü sayısında yayınlanan 5458 Sayılı Kanun’da SSK ve Bağ-Kur prim borçlarının basit faiz TEFE (ÜFE) kadar artırılması öngörüldü…
Ancak SSK ve Bağ-Kur’un yayınladığı genelgelerde, hesaplama bileşik faiz üzerinden yapıldı. Basit faiz (TEFE-ÜFE) yerine bileşik faiz hesabıyla yapılan değerlendirme tıpkı 2003’teki gibi borçlularda hayal kırıklığı yaratacak.
Borcunu hesaplatıp yeniden yapılandırmadan yararlanmaya çalışanların konuyu mahkemeye taşımaları bir seçenek, ancak yaklaşık 1,5 milyon borçlunun başvurması zor görünüyor. Ancak durumun yeni başvuruları engelleyeceği tahmin ediliyor.
2000 yılı Ocak ayında 100 YTL prim borcu olan birinin, eski sisteme göre Mart 2006’da biriken gecikme zammı toplamı 567.45 YTL idi. Ana parayla birlikte toplam borç 667.45 YTL’ye ulaşıyordu. Bu 100 YTL’lik borç, yeni yasada öngürüldüğü şekilde basit faiz yöntemiyle ÜFE uygulanarak hesaplansaydı ana parayla birlikte 255.80 YTL’ye ulaşacaktı. Artış da yüzde 158.8 oranında olacaktı. Ancak bu 100 YTL’lik borç, SSK ve Bağ-Kur genelgelerinde belirtildiği şekilde bileşik faiz yönetimiyle ÜFE uygulanarak hesaplanınca ana parayla birlikte 458.58 YTL’ye çıkıyor. Artış da yüzde 358.58 oranında oluyor.
YASAYA AYKIRI
SSK ve Bağ-Kur’un, zaten bileşik faiz içeren ÜFE’yle hesaplanan borçlara bileşik faiz uygulaması yasanın ruhuna aykırı görünüyor. Bu şu anlama geliyor: 100 YTL’lik borca birinci ayda örneğin ÜFE yüzde 5 çıkmışsa bu uygulanıyor ve borç 105 YTL’ye çıkıyor. İkinci ay ÜFE’nin yüzde 3 çıktığını düşünelim. SSK ve Bağ-Kur bileşik faizi dikkate alarak 105 YTL’nin üzerine yüzde 3 koyuyor. Oysa basit faize göre 100 YTL’nin üzerine yüzde 3 koyulması gerekiyor.
Hesaplama nasıl yapılmalıydı?
Borcun ödenmesi gereken ayı takip eden aydan itibaren her ayın TEFE (ÜFE) oranlarını ay ay toplayarak, bugüne kadar biriktirilmesi gerekiyor. Mesela her ayın TEFE’si yüzde 5 olsa 12 aylık dönemde yüzde 60 olacak ve ana para yüzde 60 kadar artırılacak. 100 YTL’lik bir borç dönem sonunda 160 YTL olarak hesaplanmalı.
SSK ve Bağ-Kur nasıl hesaplıyor?
SSK ve Bağ-Kur borcu hesaplarken 100 YTL’lik borcu her ay bir önceki ayın TEFE’si kadar artırıyor. Daha sonra çıkan rakamı bir sonraki ayın TEFE’si ile çarpıyor. 12 aylık dönemde her ay için yüzde 5 oranında artırımla borç birinci ay için 105 YTL’ye, ikinci ay 110,25 YTL, üçüncü ay 115,76 YTL’ye bir sonraki ay ise 121,55 YTL’ye ulaşıyor. 12 aylık dönemde bu rakam 179,59 YTL’ye çıkıyor. Borç bir yılda 160 YTL olarak hesaplanacağı yerde 179,59 YTL olarak hesaplanıyor. Böylece yüzde 20 kadar fark ortaya çıkıyor.
YASA NE DİYOR?
“a) Borç aslı tutarlarının 100.000 Yeni Türk Lirası (YTL) ve altında olması halinde, bu borç asıllarına, ödeme süresinin bitiminden itibaren 31/12/1998 tarihine kadar uygulanan oranlara göre gecikme zammı hesaplanmak; 1/1/1999 tarihinden 31/12/2004 tarihine kadar Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Toptan Eşya Fiyat Endeksi (TEFE) aylık değişim oranı; 1/1/2005 tarihinden yeniden yapılandırma başvurusunun yapıldığı tarihten önceki ayın sonuna kadar ise Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Üretici Fiyat endeksi (ÜFE) aylık değişim oranı uygulanmak suretiyle, yapılandırmaya esas borç hesaplanır.”
Mevcut Durumda Borç (Nisan 2006)
Ay Yıl Borç Gec. Zammı Toplam
Ocak 2000 100 567,45 667,45
Ocak 2001 100 454,87 554,87
Ocak 2002 100 274,74 374,74
Ocak 2003 100 139,64 239,64
Ocak 2004 100 59,67 159,67
Ocak 2005 100 28,60 128,60
TEFE (Basit Faiz) ile hesaplanmış hali
Ay Yıl Borç TEFE Topl. Nis.-2006 Topl.
Ocak 2000 100 155,80 255,80
Ocak 2001 100 130,60 230,60
Ocak 2002 100 62,90 162,90
Ocak 2003 100 34,20 134,20
Ocak 2004 100 20,50 120,50
Ocak 2005 100 7,50 107,50
TEFE (Bileşik Faiz) İle Hesaplanmış Hali
Ay Yıl Borç TEFE Top. Toplam
Ocak 2000 100 358,58 458,58
Ocak 2001 100 257,56 357,56
Ocak 2002 100 86,13 186,13
Ocak 2003 100 48,14 148,14
Ocak 2004 100 25,71 125,71
Ocak 2005 100 7,74 107,74
Bu filmi daha önce görmüştük
Sosyal güvenlik kurumları, tıpkı prim affında yaptıkları gibi, yurtdışı borçlanmasında da Anayasa Mahkemesi ve TBMM’nin çıkardığı kanunları hiçe sayınca, açılan 25 bin davayı kaybetmiş, 25 trilyon liralık da dava masrafı ödemişti.
Dava sürecinin ardından sosyal güvenlik kurumları yurtdışı borçlanmasındaki hukuk dışı ısrarından vazgeçtiler… Prim affında da aynı senaryo tekrar edilecek binlerce insan mahkemelere koşacak.
NE YAŞANDI?
Anayasa Mahkemesi yurtdışı borçlanmasında “yurda kesin dönüş tarihinden itibaren iki yıl içinde başvuru şartı ve kesin dönüş şartı”nı iptal etti.
TBMM Anayasa Mahkemesi’nin kararına uygun olarak 3201 Sayılı Yurtdışı Hizmet Borçlanması Kanunu’nun 3 üncü maddesini Anayasa Mahkemesi kararı doğrultusunda değiştirdi.
SSK, Bağ-Kur ve T.C. Emekli Sandığı ise Anayasa Mahkemesi ve TBMM’nin kararlarını hiçe saydı. Bunun üzerine vatandaşlar soluğu mahkeme kapılarında almaya başladı.
Açılan tüm davalar SSK, Bağ-Kur ve T.C. Emekli Sandığı aleyhine sonuçlandı.
Vatandaşlar ile devlet karşı karşıya kaldı.
Sosyal güvenlik kurumları 25 trilyon dava masrafını ödedi.
‘Devlet yalan-yanlış bilgi vermez’ diyerek kamuya güvenenler sosyal güvenliksiz kaldı.
Parası pulu olmayan ve mahkeme kapılarında uğraşmayı göze alamayanlar haklarını alamadı.
Binlerce dava açıldı, gereksiz yere hakimler, mahkemeler meşgul edildi.
Ali TEZEL / Bugün
| 
