Başta kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneği olmak üzere 7226 sayılı Kanun ile çalışma yaşamımızda birtakım değişiklikler yapılmış bulunuyor.
Kısa Çalışma kavramı AB normlarına uygun olarak ilk defa 4857 sayılı Kanun ile birlikte 2003 yılında yürürlüğe girmiş ve ilk uygulaması 2005 yılında başlamış bulunuyor.
Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz hallerinde ya da zorlayıcı nedenlerle işyerindeki iş hacminin düşürülmesi, haftalık çalışma süresinin önemli oranlarda azaltılmasının gerektiği durumlarda istihdam yapısını korumak amacıyla getirilen uygulama işçilerin işten çıkartılması ya da zoraki ücretsiz izne ayrılması hallerini önlemeye matuf bulunuyor.
Her kriz ortamında olduğu gibi bu Covid-19 salgınında da hizmet başta olmak üzere çoğu sektörde iş potansiyeli önemli oranda düşmüş bulunuyor. Salgının önlemek amacıyla getirilen geçici olarak işyeri kapanış kararları da bu iş potansiyelini kaçınılmaz olarak düşürüyor.
Tüm bu hallerde işyerlerinde işten çıkarmaların veya ücretsiz izne ayırarak geçim bakımından zor duruma bırakılmanın önlenmesi yoluyla hem istihdamın hem de sosyoekonomik yapının korunması hatta salgın hastalığa karşı bünyelerin daha sağlıklı korunabilmeleri için aile bütçelerinin korunması bakımlarından kısa çalışmanın önemi büyük.
Uygulama aylık iş saatleri önemi oranda azaltılmış olan işyerlerinde işçilerin çalışamadıkları iş saatleri karşılığına tekabül eden ücret kısmını İşsizlik Fonundan almalarını amaçlıyor. Bu alınan ödeneğe kısa çalışma ödeneği deniyor. Kısa çalışma ödeneğinde ne yazık ki bir üst sınır var ve aylık brüt asgari ücretin yüzde 150’sini aşamıyor.
Kısa Çalışmada Covit 19 Değişikliği
Kısa çalışma için başvuruyu işverenlerin yapması gerekiyor. İş-Kur’dan uygunluk kararı çıkması ile onaylanan işçi listelerinde yer alan işçiler kısa çalışma ödeneğini her ay alabiliyorlar. Kısa Çalışmaya konu işçilerin bu ödeneğe hak kazandıkları tarihte işsizlik ödeneğine müstehak olmaları gerekiyor. Bu da son 3 yılda 600 gün sigortalı çalışmış olmak, son 120 gün sürekli çalışmış olmak gerekiyor.
Siyasi irade bu konuda 7226 sayılı Kanunla Covit-19’a özgü olarak indirime giderek son üç yılda 450 gün sigortalılık aranacağını, son 120 yerine son 60 gün sürekli çalışmanın yeterli olacağını yasalaştırmış bulunuyor. Bu istisnai hüküm 30.06.2020 tarihine kadar ve Covit 19 kaynaklı kısa çalışma taleplerinde uygulanacak. Cumhurbaşkanı bu tarihi 2020 yılsonuna kadar uzatmaya ve gerekli gün sayılarını yeniden belirlemeye yetkili olacak.
Sigortalının son oniki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ı olarak esas alınan Kısa Çalışma ödeneğinde üst sınırın asgari ücretin 1,5 katı olması handikapına ise yasada çözüm getirilmemiş bulunuyor.
Küçük Esnafın Durumu
Kısa çalışma sadece sigortalı çalışanlarla ilgili bir hak. İşyerleri önlemler kapsamında geçici olarak kapatılan esnaf için ise KDV ve muhtasar ertelemeleri, SGK prim ertelemeleri ve özellikle de işyeri kiralarının bu sürede alınmaması, ödenmeyen işyeri kiraları için ise bu mülklerin sahiplerinin ödeyeceği vergiden düşülmelerinde fayda bulunuyor.
-Devam edecek-
Şevket TEZEL
Fahrettin Kerim Gökay Cad. No:21/1
Hasanpaşa-Kadıköy/İSTANBUL
Tel: 216-5506009
Faks: 216-5506007
Gsm: 551-1008282
kadikoy@alitezel.com
sevket@tezel.com