CANLARIMIZA ACIMADIYSANIZ 125 MİLYON LİRANIZA-TAZMİNATADA MI ACIMADINIZ? İŞ GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİ ÇOK DAHA AZ MALİYETLİDİR. ÖZGÜRLÜĞÜNÜZÜ KAYBETMEKTEN DEMİ HİÇ KORKMADINIZ ?

14 Mayıs 2014

       Ülkemizde İş kazasında  yaklaşık her yıl 2.000 kişi ölüyor, bir günde bir yerde 8 katı olunca ayağa kalktık, durum zaten vahim, toplu ölünce mi dikkatlerimiz artacak. Zaten 8 katı nitelikli emeğimizi yıl içinde kaybetmiyor muyuz?

       İş güvenliğinin şu aşamalardan geçtiğini ne zaman kavrayacağız, güvenli tesis kurmak yetmiyor, işçimize güvenlik önlemlerini öğreteceğiz, yetmez anladı mı? anlayıncaya kadar yeniden öğreteceğiz ,anladı uyguladı mı, uygulayana kadar takip edeceğiz bundan sonrası kaderdir, kaza olur ama sayısı azalır.

        Peki Soma’da ne olmuş olabilir. İşe güvenli tesisle başlamak belki daha doğru, işletme hatasından önce proje hataları sorgulanmalı gibi geliyor. Hiçbir işletme bu denli bir felaketi göze alamaz. Kötü işletmeden bu felaket sonuç çıkmaz gibi geliyor. Bunca yıllık deneyiyim bunun basit bir işletme eksiği olmasına ihtimal vermiyor. Olmaz değil tabi o zamanda tam bir duyarsızlık var demektir. Metan öyle temiz hava gibi değil, küçücük bir manyotodan, bir sigara çakmağından, iki pilden, taşın sürtünmesinden alev aldıktan sonra sizin trafo patlaması, elektrik kontağı arızasının orayı bombalamak gibi olmayacak mı.

       Sebepler sorgulanıp bulunur elbet. Ancak en iyi iş güvenliği maliyeti tüm işletme maliyetinin % 5’ini aşmaz. İş güvenliği önlemine para harcanmıyor değil, biz % 1 ler % 2’ler civarında harcamalardan vazgeçmeliyiz. İdeal önlem düzeyi işletme giderlerinin % 4 ünü oluşturmalı. İşletme gideri içinde % 4 mü çok, şimdi ödenecek olan 125 milyon TL mi, Hesap neden bu rakama çıkıyor. Her evli işçinin ailesine 1 eş 3 çocuğa sadece manevi tazminatlar en az 200.000TL. ortalama maddi tazminatlar da bu kadar  birde SGK’nın bağlayacağı gelirlerin yani iş kazası ölüm gelirlerinin rücu edilen tutarları aile başı 100.000TL olduğundan evli kişilerin ölüm başına ortalama işçiye maliyetleri  500.000TL.den 250 ölüm için 125.000.000 TL ediyor. Eh işveren ölen işçinin canına acımadı isen uğrana onca canı heder ettiğin rahmetlilerin ailelerine vermen gereken bunca tazminat senin paracıkların ona da mı acımadın, Tabi bu maliyetlerin içinde yer alan ilk peşin değer denen kişi başı 100.000 dediğimiz SGK gelirinin gerçekte Sosyal Güvenlik Kurumuna maliyeti ölüm başı ortalama 300.000TL den az değil bir hesap yanlışı herkes için geçerli, İşveren hesabını bilmez de SGK bilir mi?(bu ayrıntı gerekirse Kurum yetkililerine yeterli düzeyde açıklanabilir) Bu rakamlar ölenin yaşı-kazancına göre değişse de biz ortalamaları aldık. Bu rakamların üzerine yargılama gideri ve vekalet ücretlerini eklediğinizde rakamlar ortalama % 50 artacaktır.

    Hadi diyelim buna acımadın iş güvenliği uzmanın, önlem almadığın bu işyerinde üst düzey şirket yöneticilerin, ceza yargılamasına maruz kalıp tutuklanıp, hapis cezasına maruz kalabilecek,özgürlüğünü kaybedecek  bundandamı korkmadın.

    İşletme beceriksizliği ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun uygulamasının yüz karası olan bu iş kazasında Sosyal Güvenlik Müşavirleri gelir ve aylık bağlama sürecinde bu işte Sosyal Güvenlik Kurumunu adeta cezalandıracak düzeyde işlemlerle haklarının kullanılmasına öncülük edebileceklerdir.

      Felaketten kar olmaz, kalanlar olanlardan, ölenlerden ibret almalı iş güvenliği, kısa vadeli sigortaların finansmanı var olan yöntem dışına çıkarılmalı belki Almanya sistemi örnek alınarak, kaza nedeniyle para ödeyecek Kurumların yapısı değiştirilerek önleyici yöntemlerin geliştirilip uygulanması seçilmelidir.

       Bu bir kaderse de alınacak derslerden hiç kimse kaçmamalıdır. Terör şehitlerinin üzerinden siyaset yapılmasına hayır diyenler felaket sonuçları ile yüzleşebilmelidir.

        İşletmenin bu denli yüksek bir tazminatı ödemesi mümkün olamayacağına, yahut çok zor olabileceğine göre zaten kötü bir işletme örneği gösterilmiş olması nedeni ile ocak derhal devletleştirilmeli, devletçe devralınmalı, işverenin mal ve haklarına, zarar görenlere tedbir yolu ile de olsa teminat olmak üzere el konulmalı ve tazminat sorumluluğu devlet üstlenmeli, bu felaket nedeni ile ödenecek tazminatlar için belki bir geçici bir kanun yapılmalı, TOKİ alanlarında isteyenlerin tazminatından indirilmek üzere konut mülkiyeti verilmeli, SGK ödemeleri başlayana kadar SGK ödemelerinden avans verilmeli, Hattan Türk Borçlar Kanunu md.76’da getirilen geçici ödeme diğer adı ile avans ödenmesinin acil bir yolu bulunmalıdır. Birikmiş kıdem tazminatlarının derhal ödetilmesi, işveren yerine idari kararlar alınabilmeli, şirkete bu acil durum için resmi yetkililer şirket idarecisi olarak gerekirse mahkemelerden alınacak kararlar ile atanabilmelidir(Örn.Şirketin kayyıma devri).

       Maden-ocak ruhsat sahibinin TKİ olduğu haberlerde yer almaktadır. Ruhsat sahibinin başkasına madenin işletmesini devretmesine rödovans sözleşmeleri denilmektedir. Maden kanunu ruhsat sahibinin işyerinde bir işçi çalıştırmasını-(teknik nezaretçi) gerektirmektedir. Bazen Yargıtay kararlarında  bu işlem anahtar teslim sözleşme sayılmakta ve ruhsat sahibinin sorumlu olmadığına karar verilmekte ise de, ruhsat dışı işlemler yapılması, ruhsat sahibinin müdahalesini gerektiren hallerde ruhsat sahibii kusurlu olacaktır. Ancak ruhsat sahibinin işveren sayılması da mümkündür. Ruhsat sahibi işveren veya kusurlu kişi olarakda sorumlu olacaktır.

   Daha önce benzer bir olayda Çalışma Bakanlığının denetim yetkisini zamanında kullanmaması nedeni ile İdari Yargıda tazminat istenilmesinden sonra Bakanlık kazalarda denetim yetkisini SGK'ya bırakmıştı. İdari yargıda dava açılmasının cazibeleri vardır. aynı konuda hem idari yargı hem adli yargı da dava açılması mümkün olacaktır. İdari yargıda Çalışma Bakanlığı'da kusurlu ve sorumlu sayılabilecektir.

 Kurumun alacakları ise rücuan alacaklarda adi alacak olup, önceliği bulunmamaktadır. Sadece TTK'da sorumluluk sigortalarında kuruma öncelik tanınmıştır. Açılan tazminat davalarında ise kurumun bir önceliği bulunmamaktadır.

 Artan ölü sayısına göre toplam tazminat ölüm başı ortalama 500.000TLdaha aratacaktır.Sayı netleştiğinde ortalama toplam rakam düzeltilecektir.

        Aziz milletimiz yardımlaşma ile bir çok sorunu çözse de, devlet büyüklüğünü sayabildiğimiz önlemlerden bir çoğunu yaparak gerçekleştirebilmelidir.