Daire Başkanına Ek Gösterge Ayarında Aslında Ne Oldu?
2001 yılında memurlara tanınan fakat eksik çıkartılan Bakanlar Kurulu Kararı nedeniyle o tarihten bu yana müdür ve altı unvanların hiç yararlanamadığı “Görev tazminatı” hakkını imha eden 5475 sayılı Kanun 07.03.2008 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştı. Geçerlilik tarihi de çok ilginçti, ileride hak iddia edilmesin diye 15.01.2002 tarihinden başlıyordu.
5475 sayılı Kanunda “27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 1 inci maddesinin (C) bendinin (2) numaralı alt bendi yürürlükten kaldırılmış ve aynı bendin (3) numaralı alt bendinde yer alan "(1) ve (2) numaralı alt bentlere" ibaresi "(1) numaralı alt bende" şeklinde değiştirilmiştir” denilmişti.
Yani kamuda müdürden evrak memuruna kadar tüm alt kadrolarda çalışan ve en az beş hizmet yılını dolduranlara; hizmet sınıfı, kıdem yılları ve kariyerlerine göre “10.000 gösterge rakamını geçmemek üzere Bakanlar Kurulunca tespit edilecek gösterge rakamlarının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucunda bulunacak miktarda görev tazminatı ödenmesi” uygulaması 6 yıl lafta kaldıktan sonra tarihe gömülmüştü. Memurun yıllardır taşıdığı önemli bir umudu da kendisiyle birlikte götürmüştü.
5475 sayılı bu Kanunla artık şube müdüründen başlayarak en az beş yıllık kıdeme sahip tüm alt kademedeki memurlarla daire başkanı ve üzerindeki memurlar arasındaki açık fark kemikleşmiş oldu. Görev tazminatının emeklilik sonrasına da yansıyan rolü nedeniyle sadece çalışırken değil emeklilik yaşamında da bu parasal fark, oluşturacağı sosyal farkları ileriki yıllara da yansıtmaya devam etti. Bu parasal farklar sosyal farklara dönüşerek ileriki yıllarda da etkisini gösteriyor. Haksızlık, kemikleşiyor.
Ek gösterge
Daire başkanı ve üstü memurlarla müdür ve alt kadrosu memurlar arasındaki derin farkı ortaya koyan bir gelişme daha yaşandı. 11.06.2013 tarihli RG’de yayımlanan 6487 sayılı Kanunun 13 üncü maddesi ile yapılan değişiklik sonucu Daire başkanları 3000 ek göstergeden 3600 ek göstergeye çıkarıldılar.
Peki bu ne anlama geliyor?
Ek gösterge memur emekli aylıklarındaki en önemli değişkendir. Şöyle ki üniversite mezunu ve 25 yıllık bir memur bugün için emekli olan bir memur emekli aylığı olarak;
Şayet ek göstergesi 2200 ise ek ödeme dahil 1395,50 TL emekli aylığı alırken, 3000 ek göstergeli bir memur ek ödeme dahil 1441,58 TL aylık alırken, 3600 ek göstergeli bir memur ise 1804,42 TL aylık bağlanmaktadır.
Daire başkanı ve üzeri görev yapan yönetici memurlar emekliliklerinde emekli aylıklarına ilaveten zaten bir de makam-görev veya temsil tazminatı almaktadırlar. Yani emekli bir daire başkanı bugün 738,37 TL makam ve görev tazminatı almaktadır.
Daire başkanı ek göstergesi elbette yükselsin, ancak düzeltme yapılırken hep yukarıya değil bazen de aşağıya bakılmalıdır. Zira daire başkanının altındaki unvanlarda görev yapan memurların emekli aylığı ile birlikte her ay aldıkları bir tazminat hakları olmadığı gibi ek gösterge bakımından da bir iyileştirmeye muhatap olamamışlardır.
Son tahlilde daire başkanlarının ek gösterge sorununu halleden irade hangi irade ise projektörlerini ve ilgisini halen 1118 TL – 1300 TL aralığındaki emekli aylığına talim eden yüzbinlerce memur emeklisinden de esirgememeliler.
Yani bugün 25 yıla emekli olmuş bir şube müdürü ile bir üst makamı olan daire başkanı arasındaki emekli aylığı ve tazminat farkı 784,45 TL iken 1147,29 TL olmuştur.
Oysa bir üst ve ast görev arasında bu kadar parasal makas açılmamalıdır. Aksi halde o makas zamanla el yakabilir.
Çözüm ne olmalı?
Çözüm müdür ve daha alt kademedeki memur emeklilerinin görevdeyken bu unvanlara karşılık gelen ek ödemelerin emekli maaşlarına eklenmesidir. Zira adalet bunu gerektirir.
Soru: 1993 sigorta girişliyim, 1972 doğumluyum, şu ana kadar 3210 iş günüm var ve velayeti bende olan bir kızım var. Ödenen primlerimi alabilir miyim? Yaklaşık kesinti miktarı, ilerde tekrar toplu para yatırıp emekli olma hakkı yeniden kazanabilir miyim? Ayrıca şu an çalışıyorum. Emekli olursam da ne zaman olabilirim? Adile E.
Cevap: sigorta başlangıcınız 1993 yılının 23 Mayıs günü ve daha öncesinde ise 49 yaşına ve 5 bin 600 güne, 24 Mayıs ve sonrasında ise 50 yaşına ve 5 bin 675 güne tabisiniz. 3 bin 600 günle ise 58 yaşını dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Primleri geri alma şansınız 58 yaşına geldiğinizde 3 bin 600 günden daha az gününüz olursa o takdirde mümkün olabilir, şimdi alınma şansı yok. Zaten o primlere 01.10.2008 tarihine kadar hiçbir faiz uygulanması veya güncelleme yapılmayacağından zannettiğiniz gibi büyük bir rakam olmayacaktı.