Devlet memurları (4-1c) ve SSK’lı (4-1a) işçilerin mazeret izin hakları
İşçi ve İşveren arasında sorun yaşanan konulardan biri de mazeret izinleridir. Mazeret izinlerinde ücretlerin ödenip ödenmeyeceği tartışmalar söz konusudur. 4857 sayılı İş Kanunu’nda bununla ilgili bir düzenleme bulunmamaktadır.
4857 Sayılı İş Kanunu’nda Yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller belirtilmiştir.
Madde 55 – Aşağıdaki süreler yıllık ücretli izin hakkının hesabında çalışılmış gibi sayılır:
a) İşçinin uğradığı kaza veya tutulduğu hastalıktan ötürü işine gidemediği günler (Ancak, 25 inci maddenin (I) numaralı bendinin (b) alt bendinde öngörülen süreden fazlası sayılmaz.).
b) Kadın işçilerin 74 üncü madde gereğince doğumdan önce ve sonra çalıştırılmadıkları günler.
c) İşçinin muvazzaf askerlik hizmeti dışında manevra veya herhangi bir kanundan dolayı ödevlendirilmesi sırasında işine gidemediği günler (Bu sürenin yılda 90 günden fazlası sayılmaz.).
d) Çalışmakta olduğu işyerinde zorlayıcı sebepler yüzünden işin aralıksız bir haftadan çok tatil edilmesi sonucu olarak işçinin çalışmadan geçirdiği zamanın on beş günü (işçinin yeniden işe başlaması şartıyla).
e) 66 ncı maddede sözü geçen zamanlar.
f) Hafta tatili, ulusal bayram, genel tatil günleri.
g) 3153 sayılı Kanuna dayanılarak çıkarılan tüzüğe göre röntgen muayenehanelerinde çalışanlara pazardan başka verilmesi gereken yarım günlük izinler.
h) İşçilerin arabuluculuk toplantılarına katılmaları, hakem kurullarında bulunmaları, bu kurullarda işçi temsilciliği görevlerini yapmaları, çalışma hayatı ile ilgili mevzuata göre kurulan meclis, kurul, komisyon ve toplantılara yahut işçilik konuları ile ilgili uluslararası kuruluşların konferans, kongre veya kurullarına işçi veya sendika temsilcisi olarak katılması sebebiyle işlerine devam edemedikleri günler.
ı) İşçilerin evlenmelerinde üç güne kadar, ana veya babalarının, eşlerinin, kardeş veya çocuklarının ölümünde üç güne kadar verilecek izinler.
j) İşveren tarafından verilen diğer izinler ile 65 inci maddedeki kısa çalışma süreleri.
k) Bu Kanunun uygulanması sonucu olarak işçiye verilmiş bulunan yıllık ücretli izin süresi.
Mazeret izinleri ile ilgili ücret uygulaması için İş Kanunu’nda bir hüküm olmadığından, bu izinleri çalışanların izinli olduğu günler dikkate alınarak alacağı o ay ki ücretinden kesilir.
Mazeret izni kullanan işçilerin ücretinin işveren tarafından ödenmemesi durumunda, SGK’ya eksik gün bilgi formu (Ek-10) ile mazereti gösteren evrakları ekleyip kuruma bildirilmesi gerekmektedir.
Devlet memurlarının mazeret izin süreleri ve kullanım şartları
Devlet memurlarının mazeret izni hakları, bazı durumlara göre farklılık göstermektedir. Devlet memurlarının mazeret izni süreleri, kullanım şartları ile birlikte aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.
|
İzin Türü |
Süresi |
Kullanım Şartları |
|
Analık İzni |
16 Hafta (Tek çocuklu gebeliklerde)
|
1-Analık izninin 8 haftası doğumdan önce 8 haftası doğumdan sonra kullanılır. 2-Çoğul gebelik durumunda, doğum öncesi sekiz haftalık analık izni süresine iki hafta eklenir. 3-Doktor raporuyla belgelemek şartıyla, isteği hâlinde doğumdan önceki üç haftaya kadar kurumunda çalışabilir. Doğum öncesi kullanmadığı izin hakkını doğum sonrasında kullanır 4-Doğumun erken gerçekleşmesi sebebiyle, doğum öncesi analık izninin kullanılamayan bölümü de doğum sonrası analık izni süresine ilave edilir. 5-Doğumda veya doğum sonrasında analık izni kullanılırken annenin ölümü hâlinde, isteği üzerine memur olan babaya anne için öngörülen süre kadar izin verilir. |
|
18 Hafta (Çoklu gebeliklerde)
|
||
|
Babalık İzni |
10 Gün |
1- Memura, eşinin doğum yapması hâlinde verilir. 2-Talep ederse kullanabilir. Talep etmezse bu izin hakkı düşer. |
|
Ölüm İzni |
7 Gün |
1-Eşinin, çocuğunun, kendi ana, baba ve kardeşinin ölümü ile eşinin ana, baba ve kardeşinin ölümü hâllerinde yedi gün izin verilir. 2-Talep ederse kullanabilir. Talep etmezse bu izin hakkı düşer.
|
|
Evlilik İzni |
7 Gün |
1-Kendisinin veya çocuğunun evlenmesi halinde kullanabilir 2-Talep ederse kullanabilir. Talep etmezse bu izin hakkı düşer. |
|
İlave Mazeret İzni |
20 Gün (10+10)
|
1-Analık, babalık, Ölüm ve Evlilik izni haricinde, mazeretleri sebebiyle memura bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde, on gün izin verilebilir. 2-Bu izin, merkezde atamaya yetkili amir, ilde vali, ilçede kaymakam ve yurt dışında diplomatik misyon şefi tarafından, birim amirinin muvafakati ile verilir. 3-Zaruret hâlinde öğretmenler hariç olmak üzere, aynı usûlle on gün daha mazeret izni verilebilir. Bu takdirde, ikinci kez verilen bu izin, yıllık izinden düşülür. |
|
Süt İzni |
Günde 3 Saat (analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren ilk altı aylık süre için)
|
1-Kadın memura, çocuğunu emzirmesi için doğum sonrası analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren ilk altı ayda günde üç saat, ikinci altı ayda günde bir buçuk saat süt izni verilir. 2-Süt izninin hangi saatler arasında ve günde kaç kez kullanılacağı hususunda, kadın memurun tercihi esastır. |
|
Günde 1,5 Saat (analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren ikinci altı aylık süre için) |
||
|
Hastalık İzni |
36 Aya kadar(18+18) (Kanser, verem ve akıl hastalığı gibi uzun süreli hastalıklarda) |
1-Verem ve akıl hastalığı gibi uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç gösteren hastalığı hâlinde onsekiz aya kadar, diğer hastalık hâllerinde ise oniki aya kadar izin verilir. 2-İznin gerekliliği raporda yazmalıdır. 3-Memurun, hastalığı sebebiyle yataklı tedavi kurumunda yatarak gördüğü tedavi süreleri, hastalık iznine ait sürenin hesabında dikkate alınır. 3-Memur iyileştiğinde işe başlayabilmesi için ayrıca rapor alması gerekir. 4-İzin süresinin sonunda, hastalığının devam ettiği resmî sağlık kurulu raporu ile tespit edilen memurun izni, birinci fıkrada belirtilen süreler kadar uzatılır, bu sürenin sonunda da iyileşemeyen memur hakkında emeklilik hükümleri uygulanır. 5-Hastalık raporlarının hangi hâllerde, hangi hekimler veya sağlık kurulları tarafından verileceği, raporların süreleri ile hastalık ve refakat iznine ilişkin usûl ve esaslar 29/10/2011 tarih ve 28099 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “DEVLET MEMURLARINA VERİLECEK HASTALIK RAPORLARI İLE HASTALIK VE REFAKAT İZNİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK” ile düzenlenmiştir.
|
|
24 Aya kadar(12+12) (Diğer hastalık hâllerinde) |
||
|
Meslek Hastalığı İzni |
İyileşinceye Kadar |
Görevi sırasında veya görevinden dolayı bir meslek hastalığına tutulan memur, iyileşinceye kadar izinli sayılır. |
|
Kaza İzni |
İyileşinceye Kadar |
Görevi sırasında veya görevinden dolayı bir kazaya veya saldırıya uğrayan iyileşinceye kadar izinli sayılır. |
|
Refakat İzni |
6 Aya Kadar (3+3) |
1- Memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hâllerinde 2-Bu iznin kullandırılması sağlık kurulu raporuna bağlıdır. 3-Önce izin 3 ay olarak kullandırılır, sonra sağlık kurulu raporuyla bir kata kadar uzatılabilir. |