DEVLET MEMURLARI KAST SİSTEMİNDE İŞÇİYE GÖRE SÜT İZNİ ,BABALIK İZNİ,DOĞUM SONRASI AYLIKSIZ İZİNLERDE BASKINDIR

19 Nisan 2011

DEVLET MEMURLARI KAST SİSTEMİNDE İŞÇİYE GÖRE SÜT İZNİ ,BABALIK İZNİ,DOĞUM SONRASI AYLIKSIZ İZİNLERDE BASKINDIR.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olanlar için Torba yasada yapılan düzenleme ile 4857 sayılı İşçilere göre bazı izin türlerinde üstünlük hakkı getirilmiştir.
Norm ve standart birliğinin bir türlü oluşturulmadığı Ülkemizde Devlet Memurlarına İşçilere göre üstünlük hakkı verilmiştir.
Sosyal Güvenlik sisteminde Tek Çatı Kavramı oluşturulsa bile, İş Hukuku Alanında Tek Çatı Kavramı gelişmediği için Kamu Çalışanı olan Devlet Memurları Doğum sonrası süt izinlerinde, Devlet Memuru olan Babaya Doğum nedeniyle Babalık izni,Doğum sonrası Aylıksız izin süreleri 4857 sayılı işçilere göre cömert davranılmıştır.

SÜT İZNİ
657 sayılı Kanunun 104.Maddesinin (D) bendinde”Kadın memura, çocuğunu emzirmesi için doğum sonrası analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren ilk altı ayda günde üç saat, ikinci altı ayda günde bir buçuk saat süt izni verilir. Süt izninin hangi saatler arasında ve günde kaç kez kullanılacağı hususunda, kadın memurun tercihi esastır.”
Kanunun Yürürlük Tarihinden Sonra Doğum Yapan Kadın Memurlar için Uygulama Şekli Aşağıdaki Gibi Belirlenmiştir:
1- Memura bir yaşından küçük çocuğunu emzirmesi için günde toplam bir buçuk saat olarak verilen süt izni, doğum sonrası analık izni süresinin (asgari 8, azami 13 hafta) bitim tarihinden itibaren ilk altı ayda günde üç saate çıkarılmış ve ikinci altı ayda ise günde bir buçuk saat olarak belirlenmiştir.
2- Süt izninin hangi saatler arasında ve günde kaç kez kullanılacağı hususu kadın memurun tercihine bırakılmıştır.
Kanunun Yürürlük Tarihinden Önce Doğum Yapan Kadın Memurlar Kanunun Yürürlüğe girmesinden Dolayı Uygulama Şekli Aşağıdaki Gibi Belirlenmiştir:
a) Değişiklikten önceki hükme istinaden süt izni hakkını kullanmakta olan memura, doğum sonrası analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren ilk altı ay içinde bulunması halinde günde üç saat, doğum sonrası analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren ikinci altı ay içinde bulunması halinde ise günde bir buçuk saat süt izni kullandırılacaktır.
b) Süt izninin, kadın memurun çocuğunu emzirmesi için günlük olarak kullandırılması gereken bir izin hakkı olması sebebiyle bu iznin birleştirilerek sonraki günlerde kullandırılmasına imkan bulunmamaktadır.
4857 sayılı İş Hukukuna Tabi Olanlarda Süt İzni Uygulaması:
Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler. Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.(Madde:74)
Burada kanunun koyucu işçiye cimri davranmıştır.
Kadınların işçi yada memur olması çocuklarına emzirmede özen göstermesine engel teşkil etmemesi gerekir.Fakat bu süreyi belirlemede özel sektörün iş gücü kaybı daima göz önüne alındığı için çocukların emzirme ile ilgili hakları kısıtlanarak işçiye kısıtlı süre tayin edilmiştir.
İşçi için ilk altı ay ve ikinci altı ay olmak üzere ikiye ayrılmadan çocukları bir yaşına gelinceye kadar verilen süt izni günde toplam bir buçuk saat ile sınırlandırılmıştır.
Çocuk gelişim ve sağlığını düşünülüyorsa Kadınlara Pozitif yaklaşım adına bu süreninde sosyal sorumluluk çerçevesinde 657 sayılı Devlet Memuru olan Kadınlara tanına hak gibi 4857 tabi Kadın çalışanlara da bu hakkın verilmesi gerekliydi.
Burada 657 tabi Kadın Çalışanlar 4857 tabi Çalışan Kadınlara Karşı Baskın Çalışan olmuştur.

BABALIK İZNİ
657 Sayılı 104 Maddesinin (B) bendinde ”Memura, eşinin doğum yapması hâlinde, isteği üzerine on gün” babalık izni verilir.
Burada bütün memurlar isteklerine bakılmadan bu izinlerini elbette kullanacaklardır.
4857 sayılı İş Kanununun 55.Maddesinde kısıtlı da olsa Mazeret izinleri belirlenmiştir.
Fakat bu mazeret izinleri içinde babaların doğum izni yok sayılmıştır.

AB standardına girmeye çalışırken bu konuda bir çok ülkede babalara da doğum izni hakkı verilmiştir.4857 sayılı yasa da bununla ilgili tüm eleştirilere rağmen baskın taraf olan işverenlerin işgücü kaybını öne sürerek bu haklar genelde yasa kapsamına alınmıştır.Bu konuda ‘karısı doğum yapan erkek işçiye’ doğum izni verilmesine ilişkin bir hüküm getirilmemesi konusu her zaman eleştirinin hedefinde yer almıştır.6111 sayılı Torba yasada 4857 sayılı yasa hükmünde çalışanlar için bu izin türüne ısrarla yer verilmemiştir.
Ancak Toplu İş sözleşmesi ve Bireysel Sözleşmelerde bu konuda hüküm konulması ile karısı doğum yapan erkek işçiye’ doğum izni verilmesine olanak sağlanmışsa da bu izin kısıtlı kesime uygulama imkanı sağlamıştır.
Burada 657 tabi Memur Babalar 4857 tabi İşçi Babalara Karşın Baskın Çalışan olmuştur.

DOĞUM SONRASI AYLIKSIZ İZİN UYGULAMASI:
108 inci maddesinin (B) fıkrası ile;”Doğum yapan memura, 104 üncü madde uyarınca verilen doğum sonrası analık izni süresinin bitiminden; eşi doğum yapan memura ise, doğum tarihinden itibaren istekleri üzerine yirmi dört aya kadar aylıksız izin verilir.”hükmü getirilmiştir
Kanunun Yürürlük Tarihinden Sonra Yapılacak Aylıksız İzin Uygulaması Aşağıdaki Gibi Olacaktır:
Yapılan bu değişiklik sonrası 657 sayılı Kanunun değişik 108 inci maddesinin (B) fıkrası çerçevesinde doğum sebebiyle verilecek aylıksız iznin uygulanmasına ilişkin açıklamalara aşağıda yer verilmiştir.
1- Doğum yapan memura isteği üzerine on iki aya kadar verilen aylıksız izin hakkı yirmi dört aya çıkarılmış ve eşi doğum yapan memura da isteği üzerine yirmi dört aya kadar aylıksız izin hakkı tanınmıştır.
2- Doğum yapan memura verilecek aylıksız iznin başlangıç tarihi, doğum sonrası analık izninin (asgari 8, azami 13 hafta) bitimi; eşi doğum yapan memura verilecek aylıksız iznin başlangıç tarihi ise doğum tarihi olarak belirlenmiştir.
Kanunun Yürürlük Tarihinden Önce Doğum Yapanlar İçin Aylıksız İzin Uygulaması Kanunun Yürürlüğe Girmesi İle Aşağıdaki Şekilde Uygulanacaktır:
a) Doğum sebebiyle verilen aylıksız iznini kullanmakta olan kadın memurun aylıksız izin süresi, isteği üzerine yirmi dört aya kadar çıkarılacaktır.
b) Doğum sebebiyle verilen on iki aylık aylıksız izin süresini tamamlayan kadın memura, isteği halinde yirmi dört aylık aylıksız izin süresinin kalan kısmı kullandırılacaktır.
c) Eşi doğum yapan memura, eşinin Devlet memuru olup olmadığına bakılmaksızın, 657 sayılı Kanunun 108 inci maddesinin (B) fıkrası çerçevesinde isteği halinde yirmi dört aya kadar aylıksız izin verilecektir. Ancak söz konusu iznin bitiş tarihi, eşinin doğum yaptığı tarihten itibaren hiçbir surette yirmi dört aylık sürenin bitimini geçemeyecektir.
ç) 657 sayılı Kanunun 6111 sayılı Kanunla değişik 108 inci maddesinin yürürlüğe girdiği 25/2/2011 tarihinden önce eşi doğum yapan memura isteği üzerine yirmi dört aylık aylıksız izin süresinin kalan kısmı kullandırılacaktır. Ancak, söz konusu aylıksız iznin bitiş tarihi, doğum tarihinden itibaren yirmi dört aylık süreyi hiçbir şekilde geçemeyecektir.
d) Eşlerin her ikisinin de memur olması halinde, doğum sebebiyle verilen aylıksız iznin yirmi dört aylık süre içerisinde her iki eşe aynı dönemde veya birbirini takip edecek şekilde kullandırılması mümkündür.
e) Doğum sonrası analık izninin bitiminde aylıksız izin verilen ve izin bitiminde göreve başlayan memurun yeniden aylıksız izin talebinde bulunması halinde, bu memura doğum sonrası analık izninin bitiş tarihini takip eden yirmi dört aylık sürenin aşılmaması kaydıyla tekrar aylıksız izin verilecektir.
f) Doğum yaptıktan sonra ataması yapılan memura, isteği üzerine doğum sonrası sekiz haftalık sürenin bitimini takip eden tarihten itibaren yirmi dört aylık sürenin bitimini aşmayacak şekilde, aylıksız izin kullandırılacaktır.
4857 sayılı İş Kanununa Göre Doğum Yapan Kadın İçinin Ücretsiz İzin Hakkı:
İsteği halinde kadın işçiye, on altı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde on sekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz.(Madde:74)
Burada Kadın işçiye altı ay kadar ücretsiz izin verileceği hüküm altına alınmıştır.
Kanunun koyucu burada Kadın İşçiye en fazla altı ay kadar ücretsiz izin verilerek kısıtlamaya gidilmiştir.Erkek işçinin ise hiçbir şekilde doğum yapan karısından dolayı altı aylık ücretsiz izin hakkı bulunmamaktadır.
Burada 657 tabi Kadın Memur ve Memur Eşinin Aylıksız İzin Hakkı 4857 tabi Kadın İşçi ve Onun Eşine Karşı Baskın Çalışan Olmuştur.

SÜT PARASI UYGULAMASI:
4857 Sayılı yasaya tabi olarak çalışan İşçilere 2011 yılında 80 TL emzirme yardımı ya da süt parası alacaklardır.(4-1(a) tabi çalışanların büyük çoğunluğu 4857 sayılı yasaya tabiidir.)
Burada 4857 sayılı İşçiler  80 TL. bebeklere süt parası reva görülürken  buzağılar 4857 sayılı işçilere baskın çıkarak 375 TL.devletten yardım alıyorlar.

Kısacana 4857 sayılı İş Kanununa tabi olanlar için Kanunun Koyucu işverenler yönünde hareket ederek 657 tabi olan memur haklarından daha az hak kullanımı işçilere sağlanmıştır.
4857 tabi işçiler Süt parasında 657 tabi memurlara karşı baskın olmamak da  ve bir  de buzağılar karşında mağlup olmuşlardır.

VEDAT İLKİ