İnsan sağlığını tehdit eden virus salgını nedeni ile hayatın her alanı yeniden şekilleniyor.
Hastalığın bu evresinde tedavide hastalıktan iyileşmiş kişilerin kan plazmalarından yararlanılmak isteniyor. Hastalık dünyanın bir kaç noktasında varken, hastalığın olmadığı ülkeler bulaşmayı ötelemenin dışında çokta özel bir şey yapmadılar. 14 Şubat tarihli yazım Sevgililer Gününün en özel hediyesi maske olabilir mi başlığını taşıyordu. Kişisel koruyucu eşyaları edinmeyi bile düşünmedik.
Sayın Sağlık Bakanımızın sağlık çalışanlarına 4 milyon maske dağıtıldığı, dağıtılmaya devam edildiği sözünün arkasında aslında bazı fırsatçının kişisel koruma ekipmanları kişisel amaçlar ile kullanabilecekleri aklıma geldi.
Kriz yönetimi hiçte kolay değil. Sağlıkçılarımıza minnettarız.
Benim bu yazıda dile getireceğim husus küresel bazda ülkeler arası ne yapılabilir noktasında, ütopik sayılsa bile gerçekleşme imkanı var.
Önce tıp mesleğinin icrası ile acil yardımları ayrı olduğunu bir kenara yazalım. Acil müdahale ekiplerinin depremden yaralıyı alır hastanede tıbbi müdahaleye teslim eder. O halde sağlığı korurken müdahale AFAT, UMKE gibi kurumsal örgütlü yapılar yanında gönüllü yapılarda acil yardımda görev alır.
Öncelikle sağlıklı, genç bireylerden, amatör ve profesyonel sporcular gibi kişilerden (ek hastalığı olmadığı doğrulanan ) acil çalışma grupları oluşturulmalıdır. İçlerinde hekimler gibi sağlık personeli de eklenmelidir. Her ülkede bu şekilde gönüllü grupların teşkilinden sonra diyelim ki bir yerde salgın çıktı. Salgınla mücadele sürecinde hastalığın çıktığı bölgelerde görevlendirilmelidir.
Diyelim ki hastaların iyileşenlerin plazması ile tedavi edildiğini öğrendik. O zamanda gönüllü ve sağlıklı gruplar her biri farklı evrelerde bulaşmak üzere enfekte edilmelidir. Bu şu şekilde yani bilerek hastalığa yakalanmalıdırlar. Mesele 2000 kişilik gönüllü grubumuzun ilk 100 kişisi ilk gün ve her bir 100 er kişilik gruplar takip eden günlerde enfekte olabilirler. Şimdi size ilk 20.günden itibaren corona virüslü hastalıkla mücadelede hiç bir kişisel koruyucu kullanması gerekmeyen her gün gelen 100 kişilik grup oluşacaktır. Ancak bu işlemler dışa kapalı grup karantilarında yapılabilmelidir.
Düşünelim ki her ilde bu şekilde gruplarımız var ve iyileşmiş 100 bin genç hastamız var kan plazma nakli dahil her yerde kullanılabilir.
Çin’de salgın başladığında bin kişilik bir grup gönderse idik, Şubat sonunda hepsi hastalığı geçirmiş ve iyileşmiş olarak ülkemize dönmüş olurlardı.
Ülkemizde de her ilin salgın yoğunluğu aynı değil ama az olan illerde de artma riski var. Bu çalışma her bir ilimiz düzeyine yapılabilir. Uygulama gönüllülük esasına tabidir unutmayalım.
Dünya genelinde Rusya gibi ülkeler hastalıkta geriden geliyor. Bazı bölgelerinde hiç hastalık yok. Riskin bir kaç hafta ertelenebildiği bölgelerin sağlık personeli,tıbbi malzemeleri diğer ülkelerde kullanılabilir. Nihayet Rusya İtalya örneğinde küçükte olsa bir sağlık ekibi göndermiş oldu. Şöyle olsa ne olur. Rusya gibi hastalığı geriden gelen ülkeler ile Amerika anlaşsa sağlık ekibi ve malzemeleri ile Amerika’ya yardıma gidilse, Örneğin üç hafta sonra bu defa Amerika sağlık ekipleri ve malzemeleri ile Rusya gibi yardıma gelen ülkelere yardıma gitse olmaz mı, olabilir. İnsanlığın geleceği, hastalıkla gelen her tür kriz ve beklenmedik riskleri en aza indirmenin bir yolu bu belki de.
Bizde bazı illerde hastalığın yoğunlaşması halinde nasıl ki personel ve malzeme desteği verilmesi kesinse, Dünya bunu neden başaramıyor. Ülkemizin Çin’le başlayan İtalya ve İspanya ile devam eden destekleri millet olarak ne kadar yardımsever olduğumuzu, vefamızı gösteriyor.
Vefa gruplarımızda sağ olsun yüz güldürecekler.
Ama ben gönüllü sağlıklı acil müdahale ve tıbbi müdahaleye yetkisi olan gençlerin bilerek, isteyerek enfekte edilmesi ve kan plazmalarından yararlanmak dahil, hastalıkla mücadele sürecinde yararlı olabileceğini düşünüyorum. Bu aslında dünya ya iyi bir örnekte olabilir.
Bakmışız ki SALGIN ANLARINDA BİR ÜLKEDEN GELİP SALGIN OLAN BİR ÜLKEDE GÖREV ALACAK GÖNÜLLÜ SAĞLIK GRUPLARININ DOĞMASINA AŞAMASINA VESİLE OLMUŞ.
Ben merakla hasta olduğunu bilmeden iyileşmiş kan bağışçılarının nasıl tespit edilebileceğini, kolay bir yöntem bulunup bulunmayacağını da merak ediyorum.
(Not: Kullandığım maskeleri atmıyorum. Litrelik konserve kutusuna su doldurmuş suya biraz (6-7 damla çamaşır suyu ekledim maskemi kavonoza atıp kapağını kapatıyorum. 5-6 saat sonra temiz sudan geçirip asıyorum, kuruyor, şimdilik bu şekilde elde geçen maskeleri kullanmıyorum, olmaz ya maske sıkıntısı çıkarsa o zaman iki maskeyi üst üste takıp kullanmayı planlıyorum. Bu şekilde maske üzerinde kalmış bir bulaşın kapıcıyı, çöpçüyü enfekte etmesine engel olmak istiyorum. Bana bu yöntem iyi geliyor. Bir şey yapmışım gibi hissediyorum.)