ENGELLİ EMEKLİ AYLIĞINDA AYLIK BAĞLAMA ORANI ESASLARI
13 Mayıs 2017
ENGELLİ EMEKLİ AYLIĞINDA AYLIK BAĞLAMA ORANI ESASLARI
Engelli emekli aylıkları hesaplanırken sağlıklı sigortalılardan farklı hesaplanır,az prim ödemeleri olsa da engelilere ayrıcalıklı Aylık Bağlama Oranları (ABO)uygulanır.
Bu konuya da kısaca değinerek 3 gün boyunca engelli haklarını köşemizde yer vermiş olduk.
ÜÇLÜ SİSTEMDEN
SSK ŞARTLARINDAN ENGELLİ EMEKLİ AYLIĞI HESAPLAMA
31/12/1999 ÖNCESİ KAZANÇLAR İÇİN HESAPLAMA ESASI:
Gösterge Tablosu’ndan hak kazanılan yaşlılık aylıklarının oranı % 60 tır. Üst Gösterge Tablosu’nun her kademesi için ayrı bir oran belirlenmiş olup, 10. derecenin 1. kademesinin karşılığı oran % 59.9, 1. derecenin 10. kademesinin karşılığı oran ise % 50 dir. Ara göstergelerin oranları ise en düşük göstergenin karşılığı olan % 59.9 oranı, izleyen her gösterge için binde bir azaltılarak belirlenmiştir.
Belirlenen oranlar;
Sigortalı kadın ise 50, erkek ise 55 yaşından sonra doldurulan her tam yaş için ve 5000 günden fazla ödenen her 240 günlük prim için (1) er puan arttırılacak, 5000 günden eksik her 240 günlük prim için (1) er puan eksiltilecektir.
Özel koşullara göre Gösterge Tablosundan bağlanan aylığın oranı % 60 ın altında olmayacaktır. Özel koşullara göre aylığa hak kazananlar için indirim uygulanmayacaktır.
ABO hiçbir şekilde % 85 i geçmeyecektir.
Not:Gösterge tablosundan hesaplanan aylıklar için alt sınır aylığı kontrolü yapılarak ABO:%70 Az olmaz.
2000 İLA 2008/EYLÜL KAZANÇLARI İÇİN HESAPLAMA ESASI:
Toplam prim ödeme gün sayısının ilk 3600 günün her 360 günü için % 3,5, sonraki 5400 günün her 360 günü için % 2, daha sonraki her 360 gün için % 1,5 oranlarının toplamından oluşmaktadır. Özel koşullara göre hak kazanılan yaşlılık aylıklarında bu oran % 60 ın altında olamaz.
EKİM 2008 SONRASI KAZANÇLAR İÇİN HESAPLAMA ESASI:
Kanunun geçici 10. maddesinin bir ve ikinci fıkralarına göre sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce malul olan sigortalılar ile engelliği nedeniyle vergi indiriminden yararlanan sigortalılara bağlanan aylıkların aylık bağlama oranı, 5400 gün üzerinden,hesaplanan orandan az olmayacaktır. Aylık bağlama oranı % 90 ı geçmeyecektir
ÖRNEK:
Sigortalı (A) %60 ve üzerinde engelli raporuyla vergi indirim belgesi almıştır.(15 yıl sigortalılık esası ve 3600 gün belirlenmiştir.) SGK emekli aylığı için 4/a statüsünden başvurmuş.Kazançları 2000 öncesi asgari ücretten olup,göstergesi 9475 olduğundan ABO %70,20008/Eylül kadar olan kazançlar için %60,2008/Ekim sonrası %30 ABO alt sınır aylığı kontrolü ile birlikte %35-%40 oranında belirlenir.
BAĞ-KUR ŞARTLARINDAN ENGELLİ EMEKLİ AYLIĞI HESAPLAMA
31/12/1999 ÖNCESİ KAZANÇLAR İÇİN HESAPLAMA ESASI:
4/1-(b) sigortalıları için Kanunun 28. maddesinin dört ve beşinci fıkralarına (ilk defa sigortalı olduğu tarihte malul olanlar ile çalışma gücü kaybı oranı % 60 ın altında olanlar) göre aylık bağlanırken, 2000 yılı öncesine ilişkin kısmi aylık hesaplanırken aylık bağlama oranı, 9000 günden eksik her 360 gün için % 70 oranından 1 puan indirilmek suretiyle tespit edilecektir.
2000 İLA 2008/EYLÜL KAZANÇLARI İÇİN HESAPLAMA ESASI:
Sigortalının toplam sigortalılık süresinin;
İlk 10 tam yılının her bir yılı için % 3,5,
Takip eden 15 tam yılın her bir yılı için % 2,
25 yıldan fazla her bir tam yıl için % 1,5
oranlarının toplamından oluşmaktadır.
4/1-(b) sigortalıları için Kanunun 28. maddesinin dördüncü ve beşinci fıkralarına (ilk defa sigortalı olduğu tarihte malul olanlar ile çalışma gücü kaybı oranı % 60 ın altında olanlar) göre aylık bağlanırken, sigortalının toplam prim ödeme gün sayısına göre yukarıda belirtilen kurallar çerçevesinde aylık bağlama oranı belirlenecektir.
EKİM 2008 SONRASI KAZANÇLAR İÇİN HESAPLAMA ESASI:
Kanunun 28. maddesinin dördüncü ve beşinci fıkralarına göre bağlanan aylıkların aylık bağlama oranı, prim ödeme gün sayısı 9000 günden az olanlar için çalışma gücü kayıp oranının 9000 gün prim ödeme gün sayısı ile çarpımı sonucu bulunan rakamın % 60 a bölünmesi suretiyle hesaplanan gün sayısına göre % 50 yi geçmemek üzere tespit edilen orandır. Prim ödeme gün sayısı 9000 günden fazla olanlar için ise toplam prim ödeme gün sayısına göre aylık bağlama oranı belirlenecektir.
Örnek:4/b sigortalısı olup %70 üzerinde engelli 4000 günü varsa,
0,70×9000/0,60=%58,32 olduğundan %50 olarak dikkate alınacaktır.
ORTAK HÜKÜM(5510 sayılı Kanununa Göre)
Kanuna göre sigortalıya bağlanacak aylıkların hesabına esas alınacak alt sınır aylığı; sigortalının mevcut çalışma sürelerindeki her yıl için bildirilen prim ödeme gün sayısı esas alınarak, bu prim gün sayısı karşılığında Kanunun 82. maddesine göre tespit edilen prime esas günlük kazanç alt sınırları (asgari prime esas kazançlar) üzerinden, talep yılına ait Ocak ayı itibariyle Kanunun 29. maddesinin ikinci fıkrasına göre belirlenen ortalama aylık kazancın % 35 inden, sigortalının bakmakla yükümlü olduğu eşi veya çocuğu varsa % 40 ından az olmayacaktır.
Sigortalının bakmakla yükümlü olduğu eş veya çocuğu olup olmadığının tespiti, sigortalıya bağlanacak aylık için tahsis talep tarihindeki durumu esas alınarak yapılacaktır.
EKİM 2008 ÖNCESİ 5434 SAYILI KANUN KAPSAMINDA OLAN ENGELLİ İÇİN AYLIK BAĞLAMA
5434 sayılı Kanun’un Ek 19. maddesi kapsamında 5510 sayılı Kanun’un geçici 4. maddesi gereğince haklarında 5434 sayılı Kanun hükümleri uygulanacak memurlara bağlanacak emekli, adi malûllük ve vazife malûllüğü aylıklarının alt sınırı, 14. derecenin 2. kademesi üzerinden 30 fiili hizmet yılı için hesaplanarak emekli aylığı tutarı kadar olur.
İLK DEFA 5510 SAYILI SS VE GSSK EMEKLİ OLACAK ENGELLİLER İÇİN ABO HESAPLANMASI
Aylık Bağlama Oranı (ABO) :
– Aylık bağlama oranı, sigortalının malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi geçen toplam prim ödeme gün sayısının her 360 günü için % 2 olarak uygulanır. Bu hesaplamada 360 günden eksik süreler orantılı olarak dikkate alınır. Ancak aylık bağlama oranı % 90'ı geçemez.
– 28 inci maddenin dördüncü ve beşinci fıkralarına göre aylığa hak kazanan sigortalılardan;
4 (a) sigortalıları için hesaplanacak aylık bağlama oranı, prim ödeme gün sayısı 7200 günden az olanlar için çalışma gücü kayıp oranının 7200 gün prim ödeme gün sayısı ile çarpımı sonucu bulunan rakamın % 60'a bölünmesi suretiyle hesaplanan gün sayısına göre (Çalışma gücü kaybı oranı x 7200 / % 60 = ABO’ya esas prim gün sayısı), % 40’ı geçmemek üzere,
4 (b) sigortalıları için hesaplanacak aylık bağlama oranı, prim ödeme gün sayısı 9000 günden az olanlar için çalışma gücü kayıp oranının 9000 gün prim ödeme gün sayısı ile çarpımı sonucu bulunan rakamın % 60'a bölünmesi suretiyle hesaplanan gün sayısına göre (Çalışma gücü kaybı oranı x 9000 / % 60 = ABO’ya esas prim gün sayısı), % 50’yi geçmemek üzere,
tespit edilir. Prim ödeme gün sayısı 4 (a) sigortalıları için 7200, 4 (b) sigortalıları için 9000 günden fazla olanlar için ise toplam prim ödeme gün sayısına göre aylık bağlama oranı belirlenir.
Örnek:
İlk defa 4 (a) kapsamında çalışmaya başladığı tarihte malul olan ve çalışma gücü kaybı oranı %70 olarak tespit edilen sigortalının tahsis talep tarihinde prim ödeme gün sayısı 3700’dür. Sigortalının prim gün sayısı 7200 günden az olduğundan,
ABO’ ya esas prim gün sayısı: Çalışma gücü kaybı oranı x 7200 / % 60
:%70 x 7200/ %60 = 8400
ABO : 8400/360 x 2 = 46,66 (5510 sayılı Kanunun 28 inci maddesinin dördüncü fıkrası gereğince %40 ı geçemeyeceğinden, ABO % 40 olarak uygulanır.)
– Ortalama aylık kazanç ile aylık bağlama oranının çarpılmasıyla sigortalının tahsis talep yılına ait Ocak aylığı bulunur.
Aylık = Ortalama Aylık Kazanç x Aylık Bağlama Oranı
– Hesaplanan yaşlılık aylığı; sigortalının çalışma süreleri için prime esas günlük kazanç alt sınırları dikkate alınarak, talep yılına ait Ocak ayı itibariyle belirlenen ortalama aylık kazancının % 35’inden, sigortalının talep tarihinde bakmakla yükümlü olduğu eşi veya çocuğu varsa % 40’ından az olamaz.
– Hesaplanan aylık, tahsis talep yılına ait Ocak aylığı olup, aylığın başlangıç tarihi yılın ilk altı aylık döneminde ise Ocak ödeme dönemi için aylıklara uygulanan artış oranı kadar, yılın ikinci altı aylık dönemde ise öncelikle Ocak ödeme dönemi, daha sonra Temmuz ödeme dönemi için aylıklara uygulanan artış oranları kadar artırılarak, sigortalının aylık başlangıç tarihindeki aylığı hesaplanır.
VEDAT İLKİ
İletişim:05415161962
