Bu yazının üç başlık özeti;
-Üçüncü derece akrabalarda EK 9 kapsamında olmalıdır.
-Evlilikte eşlerden birisinin tescil isteme hakkı, ancak prim ve idari para cezalarından ikisininde sorumlulukları düzenlenmelidir.
-Tüm primlerin işveren payı sayılması yahut bu anlama gelmediğini açıklayan bir ibare kullanılmaması kanuna aykırıdır. Özellikle teşviklerde işsizlik fonu zarara uğratılacaktır.
- ÜÇÜNCÜ DERECEYE KADAR AKRABALAR İSTİSNA EDİLEMEZ
Ek 9 da düzenlenen yeni uygulama olan ev hizmetlerinde çalışma ile MADDE 6– b fıkrasında düzenlenen b) "Aynı konutta birlikte yaşayan ve üçüncü derece dahil bu dereceye kadar hısımlar arasında ve aralarına dışardan başka kimse katılmaksızın, yaşadıkları konut içinde yapılan işlerde çalışanlar,” SGK nın tebliğ ile birbirine karıştırılmıştır.
Md.6 b de koşul aynı evde yaşamak, üretime yönelik yani ev dışında satışı yapılacak bir üretim işlemidir. Burada üçünce derece dahil hısımlar tanımına giren veya birinci dereceden başlayarak üçüncü dereceye kadar anne,baba,dede,nene,kardeş,amca,hala, dayı, teyze, kardeşler ile kardeşlerin çocukları ile son bulan ve hala,teyze,amca,dayı çocuklarının 4.derece olduğu akrabalık bağında aynı evin içinde yaşamayan ve dışarıdan gelen ikinci özellikle ücüncü derece hısımların kanun kapsamında sayılmaması kanunda olmayan bir sınırlamanın tebliğ ile getirilmesi anlamına gelmektedir. Ek 9 sonda uygulanacak hükümler kanunun diğer hükümleri olarak belirlenmiş olması nedeni ile tebliğ sadece yasanın izin verdiği bir konuda düzenleme yapabilecek iken, yetki aşımı ile istisna getirmiştir. En azından istisna tutulan üçüncü dereceye kadar olan akrabaların isteğe bağlı istisna kabul edilmesi veya tescil isteklerinin reddedilmemesi veya iptal edilmemesi doğru olacaktır.
2- EVLİLİKTE İŞVEREN KİMDİR. EŞLERDEN HANGİSİDİR.
Türk Medeni Kanununa göre yasal mal rejimi edinilmiş mal rejimi olup eşlerin evliliğin sürekli işlemleri için evlilik süresince ailenin sürekli ihtiyaçları için evlilik birliğini temsil edeceklerdir (TMK.md.188).
Çocukların bakımı evin temizliği için evde çalıştırma yapılması halinde hem erkek hem kadın işveren durumundadır. Paranın kimin tarafından verildiği önemli değildir. İşlem evlilik adına yapılmaktadır. Tebliğde karı kocadan hangisinin işveren olduğu belirtilmemiştir. En azından eşlerden birinin başvurusunun yeterli olacağı tebliğde yer verilen konulardan olabilirdi.
Bu konu bildirimsiz veya geçersiz bildirim hallerinde idari para cezaları ve prim yükümlülükleri bakımından diğer eşinde sorumluluk sınırının belirlenmesi bakımından ek düzenlemeye ihtiyaç duymaktadır. Bir çok evlilik boşanma veya ölüm ile sonuçlandığından İPC lerin ve primlerin tahsil sorununa çözüm bulunmalıdır.
3-TÜM PRİMLERİ İŞVERENİN ÖDEMESİ BAKIMIDAN
5510 genel sisteminin aksine primlerin payları oranında işveren ve sigortalı tarafından ödemesi ilkesi yerine, tüm primlerden işverenin ödemesi kabul edilmiş olmakla (tebliğ 3.4.9) takip eden cümlede işsizlik sigortası bakımından işveren ve sigortalı payının % 3 olarak işverence ödeneceği belirtilmesine rağmen,İşsizlik sigortası primleri dışındakiler primler için bir açıklama yapılmaması duraksamaya neden olacaktır.
Her ne kadar uygulamanın yerleşmesi, kayıtsız sigortalılığa önlem olarak bir çare ise de, kanunun genel sisteminin dışına çıkılarak sigortalıların prim ödememesinin en büyük açmazı sigorta teşviklerinde çıkacaktır. Zira tüm primleri ödeyen işveren koşulları varsa 2-4,5 yıl boyunca işsizlik sigortasından tüm primleri ödetecektir. Bu büyük ölçüde gerçek olmayan çalışmaların yolunu açacağı gibi, kanuna aykırı bir tebliğ düzenlemesi ile işsizlik sigortası kaynaklarının tüketilmesi anlamına gelecektir.
Kaldıki Ek9 4 fıkrada yer alan “Bu madde kapsamındaki sigortalılarla ilgili olarak prim oranları ve uygulanacak sigorta kolları hariç olmak üzere Kanundaki işveren yükümlülüklerini yeniden belirlemeye, Kuruma verilmesi gereken bildirge ve belgeleri birleştirmeye, yapılacak bildirimlerin ve primlerin ödenmesine ilişkin usul ve esasları tespite Kurum yetkilidir.” denilmiş olmakla sigortalıların prim oranlarının SIFIRA indirecek bir teşvikten primin tamamını almak üzere yapılacak gereksiz başvurulara neden olmamak ve olası hatalı uygulamaların önüne geçip İŞSİZLİK SİGORTA FONUNU ZARARA UĞRATACAK ŞEKİLDE TAMAMINI İŞVEREN ÖDER denmesini işçi prim payları bakımından teşvikten yararlanmayı önler bir şekilde anlaşılıp uygulanması için yeterli açıklayıcı bir ibare ve uygulama getirilmelidir.