Ev hizmetlileri işinde
Bırakın bürokrasiyi Kupona gelin…Kupona…
Dün gazetemizde haber Rahim AK imzası ile vardı. Aile Bakanlığı hazırladığı proje ile ev hizmetlilerine şimdikinden daha beter bürokrasi ve ekonomik yük getiren düzenleme hazırlıyormuş. Bırakın bunu en basiti ve bürokratik işlemden arınmışı sosyal güvenlik kuponudur…
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereğince ev hizmetlerinde süreksiz çalışanlar sigortalı sayılmıyorlar. Sürekli ve ücretli çalışanlar için ise çalıştıran ev sahipleri için bürokrasi had safhada.
5510 sayılı Kanun uygulaması bakımından bir ev hizmetlisinin sigortalı sayılabilmesinin çalışma karşılığında ücret ödenmesi ve çalışmanın sürekli olması şarttır. Süreklilik kavramının ne olduğu da 4857 sayılı İş Kanunu’nda belirtmiştir ki, “ Nitelikleri bakımından en çok otuz iş günü süren işlere süreksiz iş, bundan fazla devam edenlere sürekli iş denir.”.
Bu sebeple, ev hizmetlisi 3-5 günde bir değişik evlere gidiyorsa hakkında Sosyal Sigorta Kanunları uygulanmıyor ama aynı eve her hafta aynı gün olsa bile bir ay boyunca bu kere ev sahibi kendisini SGK’ya bildirmek ve sigorta primlerini ödemek zorundadır.
***Ev hizmetlilerine İş Kanunu uygulanmaz
İster gündelikçi temizlikçi kadınlar olsun ister aynı evde sürekli çalışan olsun hiç ev hizmetlisi hakkında İş Kanunu hükümleri uygulanmamaktadır. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 4 üncü maddesine göre ev hizmetlileri ayda kaç gün çalışmış olursa olsun kapsamda olmadığından,
-Kıdem tazminatı
-İhbar tazminatı
-Yıllık izin ücreti
-Fazla mesai gibi haklar verilmez.
***BAKANLIĞIN GETİRMEK İSTEDİĞİ DÜZENLEME
***ÖNCE KAYIT SONRA HER GÜN SMS
Aile Bakanlığı’nın hazırladığı projeye göre, evinde ayda birkaç gün dahi olsa ev hizmetlisi çalıştıran herkes önce İŞKUR’a gidip kaydolacak, sonra ülkemizde var olan tüm ev hizmetlileri de İŞKUR’a gidip kaydolacak, sonra evinizde bir gün dahi olsa ev hizmetlisi çalıştırdıysanız, İŞKUR’a cep telefonu ile SMS atacaksınız “ben bugün filan TC kimlik numaralı falancayı evimde çalıştırdım” diyeceksiniz.
***PARAYI DA BANKAYA ÖDEYECEKSİNİZ
Ardından da bir gün çalıştırdığınız kadın için bankaya gidip, 100 lira gündelik, 10 lira sigorta primi ve 2,5 lira işlem ücreti olarak ödeme yapacaksınız. Ödediğiniz 10 lira SGK’nın kasasına gidecek, kadın adına yatan da bu parayı kadına verilecek PTTBANK kartı ile 90 lira olarak çekecek, kadının 10 lirasından yapılacak sosyal güvenlik kesintisi de SGK’ya gönderilecek.
***KART SATICILARI VE ANLAŞMALI MARKETLER YAŞADI
Bu işlemlerin olabilmesi için İŞKUR tüm kadınlara birer PTTBANK kartı çıkarttıracak ki sayıları bir milyon 300 bini geçen kadına göre kart üretim merkezleri iyi para kazanacak. Ardından, işverenin işlem ücreti olarak her gün için ödediği 2,5 liralar konusu var. Kadın hak ettiği parayı nakit çekmek yerine Aile Bakanlığı ile anlaşması olan bir markete gidip alışveriş yaparsa, 2,5 liralık daha harcama yapabilecek ki anlaşmalı marketler de yaşadı. Kadın alış veriş yapmaz da nakit çekerse 2,5 lira devlete kalacak.
***BU KADAR BÜROKRASİYE GEREK VAR MI?
Zaten şu andaki sisteme göre evinde ev hizmetlisi çalıştıran bürokratik işlemleri yaparsa günlüğü 11 liraya çalıştırdığı kadın için SGK’ya prim ödeyebiliyor. Yeni getirilecek düzenleme ise bürokrasiyi ortadan kaldırmıyor aksine arttırıyor. Kim gider İŞKUR’a kaydolur, kim gider gündelikçi kadın için devlete 112,5 lira para öder. Öte yandan, anlattığım sistem ile kadının sosyal güvenliği belki sağlanır ama kıdem tazminatı konusu gündeme gelmez.
***KUPONA GELİN KUPONA
Ülkemizde yaklaşık 1.3 milyon ev hizmetlisindeki kayıtdışılığı önlemek için Avrupa’daki banka kuponu formülü hem çalışanı hem de işverenlerini kayıt altına almaya çözüm olacaktır.
"Günlüğü 10 veya 11 lira olacak olan prim kuponlarını bankadan satın alıyorsunuz ve evinizde çalışana gün sonunda hem ücret hem de kuponu veriyorsunuz. Ev hizmetlisi de o fişleri toplayıp SGK’ya götürüp, hizmetlerine ekletiyor". Sistem bu olmalı.
YASA ÖNERİM;
MADDE 1- 5510 sayılı Kanun’un 6. maddesinin birinci fırkasının (c) bendi kaldırılmış ve aynı Kanun’un 81. maddesinin sonuna aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“Ev hizmetlerinde gerek sürekli gerek süreksiz çalışanların, işverenleri asgari ücretin günlük tutarının yüzde 30’u oranında Sosyal Güvenlik ve yüzde 5 oranında kıdem tazminatı primi öderler. Primlerin ödenmesi Bankalar aracılığıyla Kurumca satılacak sosyal güvenlik günlük prim fişleri sağlanır. Sosyal Güvenlik fişlerinin şekli ve içeriği, verilme usulü ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Bu madde kapsamında ev hizmetlisi adına ödenen kıdem tazminatı primi ev hizmetlisinin emekliliği veya ödenen primlerin emekliliğine yetmemesi halinde 60 yaşında kendisine veya ölümü halinde mirasçılarına ödenir.”