Her reform yapıldığından aylık bağlama oranlarını düşer
Ali bey aylık bağlama oranı emekli aylığımı nasıl etkiler ve nasıl hesaplanır? Kadri Şenaşır
Sayın okurum, aylık bağlama oranı emekli aylığının hesaplanmasında kullanılan bir kriterdir. 1999 yılından sonra uygulanan sisteme göre emekli aylığının hesaplanmasında iki temel kriter vardır.
—Ortalama aylık kazanç
—Aylık bağlama oranı (ABO)
Emekli aylığının formülü de; bu iki kriterin çarpımından ibarettir.
Mesela çalışma hayatınız boyunca reel olarak ayda 2000 lira brüt kazancınız var bu kazancınızın aylık bağlama oranı ile çarpımı kadar emekli aylığınız olur. Son zamanlardaki bütün reform diye bize yutturulan düzenlemelerde her iki kritere de baskı uygulanmıştır.
Her sosyal güvenlik reformu hem emekli aylıklarının hesaplanmasında hem de mevcut emekli aylıklarının düşürülmesinde etkili olmuştur.
Mesela, 2000 yılı öncesi dönem için,
Gösterge tablosundan emekli olan bir SSK’lının ilk 5000 günü için aylık bağlama oranı Yüzde 60 ve 5000 günden sonraki her 240 gün için yüzde 1 arttırılırdı.
- (9000 günü olana toplamda yüzde 76)
Yaşar Okuyan’ın Çalışma Bakanlığı döneminde (1999 yılında) yapılan düzenlemelerle aylık bağlama oranı hesaplaması değiştirilmiştir.
- İlk 3600 gün için yüzde 35
- Sonraki 5400 günün her 360 günü için yüzde 2
- 9000 günden sonraki her 360 gün için yüzde 1,5
- (9000 günü olana toplamda yüzde 65)
Faruk Çelik’in Çalışma Bakanlığı döneminde (2008 yılında) yapılan düzenlemelerle aylık bağlama oranı hesaplaması değiştirilmiştir.
- Her yıl (360 gün) için yüzde 2’dir.
- 9000 günü olana toplamda yüzde 50)
AYLIK BAĞLAMA ORANLARININ DÜŞÜRÜLMESİ SERÜVENİ | |||
Gün sayısı | 2000 yılı öncesinde | Yaşar Okuyan | Faruk Çelik |
5040 | Yüzde 60 | Yüzde 43 | Yüzde 28 |
7200 | Yüzde 69 | Yüzde 55 | Yüzde 40 |
9000 | Yüzde 76 | Yüzde 65 | Yüzde 50 |
Karşılaştırmak gerekirse 9000 günü olan birisine,
- 2000 öncesi 9000 gün için yüzde 76,
- 2000-2008 dönemi 9000 gün için yüzde 65,
- 2009 ve sonrası 9000 gün için yüzde 50
Aylık bağlama oranı verilmektedir ki her reformda biraz daha düşürüldüğü görülmektedir.
Ne zaman emekli olacaklar
Abdullah Karaoğlu- 15.12.1965 doğum tarihli abiniz Çetin bey, 1982-2001 arasındaki 2225 günlük SSK çalışmasından sonra başladığı Tarım SSK’daki 1040 gününü ne zaman 1260 güne tamamlarsanız ve toplamda da 3600 güne ulaşırsanız o gün Tarım SSK’dan emekli olur. Tarım SSK askerlik borçlanması yapabilirsiniz.
Hasan Uğur-Ank.-27.02.1955 Almanya doğumlu eşiniz, 07.02.1980 günü sizinle evlenerek Türk vatandaşlığına geçmiş olduğundan Alman vatandaşı olarak geçen süreleri borçlanamaz. Borçlandığı 1982-1987 arasındaki ve tarihini belirtmediğiniz sürelerle birlikte 2728 günü var diyorsunuz. Öte yandan, 23.12.2004 gününden sonra SSK’da 700 günü varmış. Bunlara göre, Bağ-Kur borçlanmasında (ki hiç Bağ-Kur süreniz olmadığından hepsi SSK’ya sayılır-) ödeyeceğiniz gün sayısı kadar 23.12.2004 gününden geriye giderek işe girişini bulacağız. 2728 günün tamamını öderseniz, 7,5 yıl geriye gidip 01.06.1997 olacaktır ki buna göre SSK’dan 3600 gün ile 58 yaşında emekli olur.
Güner ataman-01.09.1979 doğumlu kızınız 3. Derece sakatlık indiriminden yararlandığından, 01.09.1997 işe girişi ve var olan 3681 gün sayısını 4080 güne çıkarmak şartıyla 18 yıllık sigortalılık süresini tamamlayacağı 01.09.2015 günü SSK’dan emekli olur. Prim gününü tamamladıktan sonra çalışmasına gerek yok ama çalışmadan beklediği süre boyunca ailenizin gelir durumuna göre her ay GSS primi ödemelidir. 15 yıl ve 3600 günü tamamlayınca kıdem tazminatını alıp işyerinden ayrılabilir veya evlenip bir yıl içinde işi bırakırsa yine kıdemini alabilir.
Dilek Kuştepe-01.01.1972 doğum tarihiniz, 26.06.1995 işe girişiniz ile 52 yaşında en az 5825 günle veya 58 yaşında en az 3600 günle SSK’dan emekli olursunuz.
Yeniden işe başladığınızda gazi aylığınız kesilmeyecek
Ali bey, ben 17.04.2006 tarihinde mayına basma sonucu yaralandım ve 20.04.2007 tarihinde malülen emekliye ayrıldım. Halen 3713 sayılı terörle mücadele kanunu kapsamında emekli aylığı alıyorum. Yeniden çalışmak için İçişleri Bakanlığına başvurdum ve il defterdarlığına memur olarak atamam yapıldı. Bilindiği gibi 01.10.2008 tarihinden önce memur olarak çalışan terörle mücadele gazilerinin maaşları kesiliyordu, acaba yeni yürürlüğe giren SGK yasasında da gazilerin maaşları kesilecek mi? Daha önce başbakan kesilmeyeceği konusunda bir açıklama yapmıştı. 04.05.2008 tarihli, bir gazete haberi de var elimde . Şu an karamsarlık içindeyim atama sürem 09.04.2009 da sona eriyor. İşe başlasam gazi maaşım kesilecek mi? İdris Güneş emekli j.uzm.çvş.
Sayın okurum, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 5 inci maddesinin ( c) bendi gereğince, “c) Harp malulleri ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu, 3/11/1980 tarihli ve 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna göre vazife malullüğü aylığı bağlanmış malullerden, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başlayanların aylıkları kesilmez. 3713 sayılı Kanuna göre aylık bağlanmış maluller ile aynı Kanun kapsamına giren olaylar sebebiyle vazife malullüğü aylığı alan er ve erbaşların, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olmaları halinde de aylıkları kesilmez. Aylıkları kesilmeksizin 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışanlar hakkında uzun vadeli sigorta kolları, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında çalışanlar hakkında ise iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanır. İş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulananların uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmayı istemeleri halinde, bu isteklerini Kuruma bildirdikleri tarihi takip eden ay başından itibaren, haklarında uzun vadeli sigorta kolları da uygulanır. Bu fıkra kapsamına girenlerden ayrıca genel sağlık sigortası primi alınmaz.”
Yeni Kanun gereğince, SSK’lı çalışmanın adı 4/a, Bağ-Kur’lu çalışmanın 4/b ve kamuda çalışmanın adı da 4/c olarak değiştirilmiştir. Yukarıdaki bent ile birlikte düşünüldüğünde, 3713 sayılı Kanun kapsamında aylık alarak, kamuda işe girmeniz halinde aylığınız kesilmez. Yani hem vazife malüllüğü aylığını alır hem de kamuda işe girip çalıştığınız yerden ücret alabilirsiniz. Ancak, kamu işyerinden aldığınız ücretten uzun vadeli (yüzde 20) sigorta primi kesilecektir. Bu kesintiden başka, kısa vadeli ile GSS (genel sağlık sigortası) primi alınmayacaktır. Gazi maaşınız ise asla kesilmeyecek.