Kadınlara verilen doğum borçlanması için mahkemeye gidin
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile SSK’lı çalışan analara, iki doğuma kadar borçlanma hakkı verildi. Ancak, SGK bu hakkı önce yasaya aykırı tebliğ ile sonra da tebliğe aykırı genelge kadınların ellerinden aldı. İsteyenler SGK’nın yasadışılığından kurtulup borçlanabilmek için dava açmalılar…
Ali bey, eşim 15/04/1968 doğumlu ilk işe giriş tarihi 15/05/1982 olup evlilik için 31/12/1987 tarihinde işi bıraktı. 10/03/1989’da ilk 22/04/1990’da ikinci 02/03/1997’de üçüncü doğumunu yaptı. 13/12/2002 de yeniden işe başladı. Bugün itibariyle toplam 3560 gün prim oldu bizim sizden isteğimiz biz bu 2 doğum parasını yatırabilir miyiz bu hakkımız var mı ve ne kadar yatırmamız gerekiyor ve emekliliğimizi öne çekebilir miyiz ve ne kadar günümüz kalıyor? Uğur Sezgin
***Yasa tüm SSK’lı kadınlara borçlanma hakkı veriyor
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SS ve GSS) Kanunu’nun 41 inci maddesine göre;
”… Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalı kadının, iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla talepte bulunulan süreleri,
…kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları ve talep tarihindeki … prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın % 32’si üzerinden hesaplanacak primlerini borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri şartı ile borçlandırılarak, borçlandırılan süreleri sigortalılıklarına sayılır…” denilmiştir. Madde metninden göreceğiniz üzere, doğum borçlanması yapmak için SSK’lı yani yeni adıyla 4/A’lı çalışmak yeter şart iken SGK bunu uygulamıyor.
***Tebliğ yasaya aykırı çıktı
Yasa’nın kadınlara tanıdığı borçlanma hakkı, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yasaya aykırı şekilde çıkartılan, Tebliğ ve Genelgeleriyle daraltmıştır. Mesela, maddeye göre sigortalı olmadan önceki doğumları borçlanma hakkı var iken SGK sadece SSK’lı (4/A’lı) olarak çalışırken doğum yapanlara bu hakkı tanımıştır.
Eski adıyla SSK yeni adıyla (4/A’lı) olarak çalışırken doğum yapan ve gerek doğum izinleri ve gerekse doğum sonrası sürelerde işe gidemediği süreleri sigortalı hale getirme yani borçlanma hakkı 1 Ekim 2008 günü başlamıştır.
Ancak, 5510 sayılı SS ve GSS Kanunu ile SGK’nın konuya ilişkin tebliğ ve genelgeleri bir birbirinden farklıdır daha doğrusu SGK bu hakkı kadınlar aleyhine daraltmış-azaltmıştır.
Konuyu SGK’nın genelgelerine ve tebliğine göre açıklamak gerekirse;
Doğum sonrası süresini borçlanmak için kadın sigortalının;
– Doğum yaptığı dönemde 4/A sigortalısı (SSK) hizmet akdine dayalı çalışıyor olması
-İşten ayrılmışsa, işten çıktıktan sonraki 300 gün içinde doğum yapmış olması,
-Doğum nedeniyle işten ayrılmış olması veya işe gelmemiş olması,
– Doğum borçlanması yapılacak sürede adına prim ödenmiş olmaması,
– Doğum borçlanması yapılacak sürede çocuğunun yaşıyor olması,
Şarttır.
***Kanun ile Genelge uyuşmazlıklarını tablo yapacak olursak,
-Kanunda doğum yapan kadına borçlanma hakkı var genelge de SSK’lı iken çalışan kadına verilmiş
-Kanun’da 300 gün diye bir şey yok, genelge ya çalışırken doğur veya işten çıktıktan sonraki 300 gün içinde doğurursan borçlandırırım diyor
-Kanun sigortalılara borçlanma hakkı var diyor genelge isteğe bağlı sigortalılara borçlanma hakkı vermem diyor
– İlk doğumundan sonra iki yıllık işe gitmeyen kadın tekrar hamile kalırsa yani sigortalı olarak tekrar çalışmaya başlamadan ikinci doğumunu yaparsa Kanun borçlanabilir diyor, genelge olmaz diyor…
–Kanun, Bağ-Kur’lu, SSK’lı, memur veya banka sandıklı tüm doğum yapmış kadınlara doğum borçlanması hakkı vermişken genelge sadece o dönemde SSK sigortalısı olanlara bu hakkı vermiş.
–Öte yandan, SGK üstüne vazife olmadığı halde özel banka ve borsa sandıklarında çalışan kadınların doğum borçlanması yapma hakkını yasaya-yönetmeliğe, tebliğe ve genelgeye aykırı bir şekilde görüş göndererek engellemiştir.
***Borçlanmaya Başvuruyu nasıl yapacaksınız?
Tüm borçlanmalar, SGK’nın 2008/111 sayılı Genelgesi ekindeki (5510 sayılı Kanunun 41 inci Maddesine Göre) BORÇLANMA TALEP DİLEKÇESİ ile SGK’ya yapılmaktadır. Başvurudan sonra kendilerine tebliğ edilen borcun tamamının ya da bir kısmının bir ay içinde ödenmesi halinde, ödenen miktara karşılık gelen süre sigortalılık süresi olarak değerlendirilecektir.
***Borç Hesaplaması
Talep dilekçesinde borçlanma miktarının ne kadar olacağını da sizler belirliyorsunuz ve en düşük asgari ücret (729 lira) ve en yüksekte bu rakamın 6,5 katı (4738,50 lira) arasındaki olmak üzere bir rakam yazıyorsunuz bu yazdığınız rakamın yüzde 32’si de bir aylık borçlanma bedelini meydana getiriyor.
Örneğin, asgari ücret (729 lira) yazıldığında bir aylık doğum borçlanması için ödenecek tutar 233,28.- TL olacaktır
Doğum Borçlanması Reddedilenler Yargıya gidebilir
İlk sigortalılıktan önce doğum yapmış olanlar, isteğe bağlı sigortalı iken doğum yapanlar, işten ayrıldıktan 300 günden fazla bir zaman geçtikten sonra doğum yapmış olanlar ile özel banka-borsa sandıklarına yapılan doğum borçlanması talepleri reddedilmektedir. Ancak, bu kadınlar doğum borçlanmasına ihtiyaç duyuyorlarsa bu hakkı kazanmaları yargı yoluna başvurarak mahkeme yoluyla borçlanabilirler.
***Eşinizin durumuna gelince
Eşiniz ilk doğumunu, işten ayrıldığı 31.12.1987 gününden sonraki 300 gün içinde değil, daha sonra (10.03.1989 günü) gerçekleştirdiğinden SGK doğum borçlanmasını reddeder. Siz de red yazısı ile iş mahkemesinde dava açabilirsiniz. İkinci doğum için de esasen yasaya göre borçlanma hakkınızı yapma hakkınız var ama SGK bunu da reddeder. Bu sebeple iki doğum için borçlanma talep dilekçesi verin. SGK reddedince dava açın.
Bugün için var olan 3560 günü mahkeme sonrasında ödeyeceğiniz 1440 günlük doğum borçlanması ile 5000 gün olacaktır. Bu gün sayısı ile de eşiniz SSK’dan hemen emekli olma hakkı kazanacaktır. Bu sebeple önce iki doğum için borçlanma yapın, SGK reddedince, ardından bir de emeklilik müracaatında bulunun bunu da SGK reddedecektir. Sonrasında hem borçlanmayı hem de reddedilen emeklilik başvurunuzu davaya konu edin. Dava ne kadar sürerse sürsün davayı kazanınca birikmiş emekli aylıklarınızı alırsınız.