Kıdem Tazminatı Fonu parayı yarıya indiriyor
TBMM kapandı ve üç ay tatile girdiler ama her üç ayda bir gündeme getirilen Kıdem Tazminatı Fonu yine tartışma konusu. Hükümetin, yasalaştırmayı düşündüğü “Kıdem Tazminatı Fonu” yasalaşırsa en önemli kriter fona ödenecek prim oranıdır. Şu an her 12 aya bir aylık kıdem alınmaktadır bu da yüzde 8,33’lük orana isabet eder. Fon için prim oranı tartışması ise yüzde 3 ile yüzde 4 üzerinden sürmektedir… Öte yandan bugüne kadar vergisiz ödenen kıdem tazminatından devlet yüzde 15-35 oranında vergi de kesecek…
Ali bey, kıdem fonu için maaşın yüzde 4’ü kesilecek deniyor. Buna göre senede kesilecek
oran maaşın yüzde48 ‘i olur. Eski sistemde 1 seneye 1 maaş ödeniyordu. Yeni sistemde
1 seneye maaşın yarısı ödenmiş olacak. BU ÇOK BÜYÜK BİR HAK KAYBIDIR. Neden
hiç bir yorumcu gündeme getirmiyor. Fazla duyurmak istemiyorlar mı? Cenap Eker
Cenap bey, 13 Haziran 2012 günü bu köşeden tam sizin dediğiniz konuyu haberleştirdik ve “Kıdem Tazminatı Fonu parayı da düşürür” diyerek alınacak paranın yarıya düşeceğini ayrıntıları ile belirttik üstüne bir de tablo yaptık.
***Halen aylık yüzde 8,33 oranı var
Şimdiki kıdem tazminatı ödemesi 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14 üncü maddesine göre çalışanın her bir yılı (12 ayı) için bir aylık brüt maaş tutarında yapılmaktadır. Bu da yüzdesel olarak yüzde 8,33 oranına tekabül etmektedir. Yani, işveren kendisi işçileri için bir kıdem tazminatı fonu oluşturacak olsa ilerde ödeme güçlüğüne düşmemek adına her ay brüt ücretlerin yüzde 8,33’ü kadar para ayırması gerekir.
***Tasarıda yüzde 3-4 tartışması var
Henüz tasarı taslağı halindeki “Kıdem Tazminatı Fonu” uygulamasında ise düşünülen oran yüzde 3 ile yüzde 4 arasında gidip gelmektedir. Tasarı bu şekilde yasalaşırsa bir yıl için alınacak rakam düşmüş olacaktır. Düşüşün rakamları da aşağıdaki tablodan daha net görülecektir.
Durumlar | Brüt ücrete göre yıllık tazminat rakamları |
|
| |||
Brüt | Oran | Aylık | Yıllık | Yıllık Kayıp | On yıllık kayıp | |
Yüzde 3’lü | 2000 | 0,03 | 60 | 720 | 1280 | 12800 |
Yüzde 4’lü | 2000 | 0,04 | 80 | 960 | 1040 | 10400 |
Şimdiki durum | 2000 | 0,083 | 167 | 2.000 | 0 | 0 |
Tablodan da görüleceği üzere, kıdem tazminatı fonunda aylık prim kesintisi yüzde 3 olursa aylık 2000 lira brüt ücreti olan bir işçinin yıllık kıdemi tazminatı kaybı 1280 liradır. 10 yıllık kaybı ise 12800 liradır. Yüzde 4 oranı tercih edilirse bu kere aylık kayıp 1040 lira, 10 yıllık kayıp 10400 lira olacaktır.
***Kıdem alma halleri azalacak
Halen geçerli olan 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14 üncü maddesine göre, 4857 sayılı İş Kanunu gereğince çalışanlar 7 hal ve şartta işverenlerinden kıdem tazminatı alabiliyorlar. Bunlar;
1-İşveren tarafından haklı bir sebep olmadan işten çıkartılırsa,
2. İşçi haklı bir sebeple işi bırakırsa,
3. Erkek çalışanlar askerlik için işi bırakırsa,
4. Emekli olmak amacıyla işçi işi bırakırsa,
5. Emeklilikte diğer şartları tamamlayıp, tamamlaması gereken yaşı evinde geçirmek isteyen işçi işi bırakırsa,
6-Kadın işçinin evlendikten sonraki bir yıl içinde işi bırakırsa,
7-İşçinin ölmesi,
hallerinde her çalışma yılına bir brüt maaşları tutarında kıdem tazminatı ödenir.
Görüldüğü üzere, erkeklerin askere giderken, bayanların evlendikten sonraki bir yıl içinde işini bırakması hallerinde kıdem tazminatı ödenmesine son verileceği gibi işçinin işveren tarafından işten çıkarılması veya işçinin haklı sebeple işin bırakması hallerinde kıdem tazminatı ödenmeyecek. Öte yandan emeklilikte yaş hariç (15 yılı ve 3600 günü olanlar) diğer şartları taşıyanların emekliliklerini evlerinde beklemek üzere işlerinden ayrıldıklarında da kıdem tazminatı fondan sonra ödenmeyecek veya ödenirse vergi kesilecek.
***FON GELİRSE PARA NASIL ALINACAK, VERGİSİZ ÖDEME YOK
Tamamı;
– Emeklilik halinde tamamı kendisine,
– Ölüm halinde tamamı mirasçılarına,
– İşten ayrılıp beş yıl boyunca bir daha işe girmez ve adına kıdem primi ödenmezse kendisine tamamı ödenecek ama işverenin ödedikleri hariç elde ettiği nemalarda gelir vergisi kesilecek.
Yarısı;
– Ev almak için yarısı ve vergili ödeme var yani yüzde 15-35 oranında vergisi kesilecek.
– Fonda 15 yılı tamamlayan ve bu 15 yıl içinde en az 10 yıl (3600 gün) adlarına kıdem primi ödenenler de parasının yarısını vergisini ödeyerek alabilecekler.
– Parasının yarısını çeken birisi daha sonra da bu işlemi tekrar etmek isterse 5 yıl daha adına prim ödenmesi halinde ikinci veya üçüncü kere paranın yarısını çekebilecekler ama burada da vergi var
Üstelik tüm durumlarda fondan alınan paradan yüzde 15-35 arasında gelir vergisi de kesecekler.