İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI RİSKİNE KARŞI ELLE TAŞIMA İŞİ YAPANLAR KORUMA ALTINA ALINMALI
Sayın İlki yazılarınızı okuyorum.İşyerimizde bazı taşıma işleri insan gücü ile yapılmaktadır.Bu durumda bazı işçilerimizden bu konuda şikayet almaktayız.Konuyla ilgili 4857 sayılı İş Kanunun da işçiler için bu gibi durumlara ait bir düzenleme var mıdır?İsmi Saklı.
Sayın yetkili bu konuda 4857/78.Maddesinde düzenlemeye gidilmiştir. Bunun yanında yönetmelikte yayınlanmıştır.
78’inci Madde;
Bu Kanuna tabi işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği şartlarının belirlenmesi ve gerekli önlemlerin alınması, işyerlerinde kullanılan araç, gereç, makine ve hammaddeler yüzünden çıkabilecek iş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi ve özel durumları sebebiyle korunması gereken kişilerin çalışma şartlarının düzenlenmesi, ayrıca iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygunluğu yönünden; işçi sayısı, işin ve işyerinin özellikleri ile tehlikesi dikkate alınarak işletme belgesi alması gereken işyerleri ile belgelendirilmesi gereken işler veya ürünler ve bu belge veya belgelerin alınmasına ilişkin usul ve esaslar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda yapılacak risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların usul ve esasları ile bunları yapacak kişi ve kuruluşların niteliklerinin belirlenmesi, gerekli iznin verilmesi ve verilen iznin iptal edilmesi Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak yönetmeliklerle belirlenir.
Kanun Maddesinde anlatılmak istenen;
1.)4857 tabi işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği şartlarının belirlenmesi ve gerekli önlemlerin alınması
2.) Özel durumları sebebiyle korunması gereken kişilerin çalışma şartlarının düzenlenmesi
3.)İş Sağlığının tehdit eden risklerin değerlendirilmesi
O halde firmanızda bunları göz önünde bulundurulması öncelik taşıyor.
Elle Taşıma Yönetmeliği de bu konu da işverenlerin neler yapmasına işaret ediyor.
Elle taşıma işi :
Olumsuz ergonomik koşullar ve nitelikleri bakımından işçilerin bel ve sırt incinmelerine neden olabilecek yüklerin, bir veya daha fazla işçi tarafından elle veya beden gücü kullanılarak kaldırılması, indirilmesi, itilmesi, çekilmesi, başka bir yere götürülmesi veya hareket ettirilmesi gibi işlerin yapılması veya bu işlerin yapılması için fiziki olarak destek olunmasını ifade eder.
İşveren özellikle;
a) İşyerinde yüklerin elle taşınmasına gerek duyulmayacak şekilde, iş organizasyonu yapmak ve yükün uygun yöntemlerle, özellikle mekanik sistemler kullanılarak taşınmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.
b) Yükün elle taşınmasının kaçınılmaz olduğu durumlarda, Ek-I’deki hususları dikkate alarak elle taşımadan kaynaklanan riski azaltmak için uygun yöntemler kullanılmasını sağlayacak ve gerekli düzenlemeleri yapacaktır.
İşveren bu konuda işyerinde gerekli organizasyonları almalıdır.Bel fıtığı ve incinmeleri konusunda , yapılan işteki sağlık ve güvenlik koşullarını değerlendirecek, işçilerin sırt ve bel incinme risklerini önlemek veya azaltmak için, Ek-I’deki hususları dikkate alarak, çalışma ortamının özellikleri ve yapılan işin gereklerine uygun önlemleri alacaktır.
İşveren Bu Konuda Çalışan İşçilerini Eğitim Verecektir:
İşçi sağlığı ve güvenliğinin korunmasına yönelik alınan tedbirler hakkında işçileri veya temsilcilerini bilgilendirecektir.
İşveren, elle taşıma işlerinde işçiler veya temsilcilerine taşınan yükle ilgili genel bilgileri ve mümkünse yükün ağırlığı ile eksantrik yüklerin ağır tarafının ağırlık merkezinin yeri hakkında, kesin bilgileri vermekle yükümlüdür.
Yüklerin doğru olarak nasıl taşınacağı ve yanlış taşınması halinde ortaya çıkabilecek riskler hakkında işçilere yeterli bilgi ve eğitim verecektir.
EK-I
YÜKLE İLGİLİ RİSK FAKTÖRLERİ
1. Yükün özellikleri
Aşağıda belirtilen özelliklere sahip yüklerin elle taşınması sırt ve bel incinmesi riski oluşturabilir;
– çok ağır veya çok büyükse,
– kaba veya kavranılması zor ise,
– dengesiz veya içindekiler yer değiştiriyorsa,
– vücuttan uzakta tutulmasını veya vücudun eğilmesini veya bükülmesini gerektiren bir konumda ise,
– özellikle bir çarpma halinde yaralanmaya neden olabilecek yoğunluk ve şekilde ise.
2. Fiziksel güç gereksinimi
İş;
– çok yorucu ise,
– mutlaka vücudun bükülmesi ile yapılabiliyorsa,
– yükün ani hareketi ile sonuçlanıyorsa,
– vücut dengesiz bir pozisyonda iken yapılıyorsa,
bedenen çalışma şekli ve harcanan güç, özellikle sırt ve bel incinmelerine neden olabilir.
3. Çalışma ortamının özellikleri
Çalışma ortamı aşağıdaki özelliklerde ise, özellikle sırt incinmesi riskini artırabilir;
– çalışılan yer işi yapmak için yeterli genişlik ve yükseklikte değil ise,
– zemin düz değilse, engeller bulunuyorsa veya düşme veya kayma tehlikesi varsa,
– çalışma ortam ve şartları, işçilerin yükleri güvenli bir yükseklikte veya uygun bir vücut pozisyonunda taşımasına uygun değilse,
– işyeri tabanında veya çalışılan zeminlerde yüklerin indirilip kaldırılmasını gerektiren seviye farklılıkları varsa,
– zemin veya üzerinde durulan yer dengesizse,
– sıcaklık, nem veya havalandırma uygun değilse.
4. İşin gerekleri
Aşağıda belirtilen çalışma şekillerinden bir veya daha fazlasını gerektiren işler sırt ve bel incinmesi riski oluşturabilir.
– özellikle vücudun belden dönmesini gerektiren aşırı sık veya aşırı uzun süreli bedensel çalışmalar,
– yetersiz ara ve dinlenme süresi,
– aşırı kaldırma, indirme veya taşıma mesafeleri,
– işlemin gerektirdiği, işçi tarafından değiştirilemeyen çalışma temposu.
EK-II
BİREYSEL RİSK FAKTÖRLERİ
İşçinin;
– yapılacak işi yürütmeye fiziki yapısının uygun olmaması,
– uygun olmayan giysi, ayakkabı veya diğer kişisel eşyalar kullanması,
– yeterli ve uygun bilgi ve eğitime sahip olmaması,
durumunda işçiler risk altında olabilirler.
Sonuç:İşverenler bu konuda özellikle 4857/78 Maddesi ve Elle Taşıma yönetmeliğine uygun hareket etmeleri gerekiyor.
Şayet işçilerini bu yönetmelik hükümlerine göre korumayan işverenler ileri de tazminat davaları ile karşı karşıya kalabilirler.
VEDAT İLKİ