1-Yayım
7036 sayılı Kanun olarak İş Mahkemeleri Kanunu olarak 25.10.2017 tarihli resmi gazetede yayımlanmıştır.
2-Yürürlük
Zorunlu arabuluculuk, işe iade ve tazminatlarına ilişkin kısmı 01.01.2018’de diğer hükümler yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Buna göre zorunlu arabuluculuk 01.01.2018 tarihinde başlayacaktır.
3– Mahkemelerin uzmanlık alanı HSK tarafından belirlenir ve resmi gazetede yayımlanır.
4-Kapsamdaki işler
-Arabulucuğun zorunlu olmadığı işler. İş kazası, Meslek hastalığı tazminat istemi, bu hususların tespiti, hizmet tespiti, rücu davaları (rücu davalarına bir sınır konmamış, SGK rücu, ödenen her tür tazminatın rücusu bu kapsamda düşünülmeli) dışında kalan bütün işçi, işveren alacakları, tazminat, işe iade zorunlu arabuluculuk kapsamında.
-SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA KARŞI AÇILACAK DAVALAR ARABULUCUK KAPSAMINDA DEĞİL
Kanun sayma usulünü belirlemiş işçi ve işveren alacakları, tazminatları, işe iade davaları sıralamakla bunlar içinde açıkça sayılmadığından tereddüt edilse de (aksi görüşler daha önce açıklanmıştır) kanun açıkça işçi-işveren alacak ve tazminatı, işe iade demiş olmakla Sosyal Güvenlik alacak ve tespitleri arabuluculuk dışındadır. Zira benzer düzenlemesi olan 5521 ile aynı hükmü getiren 4.madde düzenlemesi SGK’ya tespit davaları dışında başvuruyu ve cevap daha önce verilmemiş ise 60 gün beklemeyi zorunlu hale getirmiştir. Hizmet tespit davalarının zorunlu davalısı zaten SGK değildir. Sadece zorunlu ihbar edilenidir. Üstelik 4.madde hükmünde açıkça tek dava şartı kuruma başvurudur. Yani zorunlu olsa arabulucuya başvuruda sayılmış olurdu. Mahkemenin görevi bakımından eski memurların yani 1.10.2008 öncesi emekli sandığına girmiş olanların davalarının ve idari cezalarının göre yerinin İş Mahkemesi olmadığı açıkça düzenlenmiştir(md.5-b) Bu düzenleme de yine sadece görev bakımındandır. Arabulucu bakımından işveren olan kişilerin gerçek kişi, tüzel kişi (kamu-devlet veya özel şirket) olması işçi alacakları bakımından arabulucu önüne gelmeleri bakımında farksızdır. Bu anlamda SGK işveren veya kıdem tazminatından sorumlu ihale makamı olarak işçi alacakalrında her zaman arabulucuya tabidir. Yine kamu iktisadi kuruluş ve teşebüslerinin iş sözleşmesi ile çalışan personelinden toplu iş sözleşmesi kapsamı dışında kalan personeli de iş mahkemesinin görevine ve arabulucu yetkisine girmektedir.(Madde 37 ile 399 KHK'nın Ek 3 ü olarak gelen hüküm), Kanun kapsamına yeni giren kişilerin eski sorunları eski sisteme tabidir. Davaları eski mahkemelerinde sürer (Geçici md.1).
(Ekleme=06.12.2017 mobing tespitleri. önlenmesi arabulucuk dışında)
Ayrıntı : İşçi –işveren alacağının İş Kanunu, Basın veya Deniz İş Kanunu veya Borçlar Kanunundan doğması farketmez. Zorunlu arabulucuya tabi. Aynı konular iş mahkemesinin görevinde kalmaktadır. Bu anlamda Borçlar Kanunu taleplerinin görev yeri artık iş mahkemesi olmuştur. Ancak zorunlu arabulucu bakımından yürürlük 01.01.2008 olurken örneğin Borçlar Kanunun kapsamındaki alacaklar için yürürlük 25.10.2017 olmaktadır.
5- Tarafları
İşçi,işveren, işveren vekilleri
6- Yetki
İşçi alacaklarında ; işin ve işlemin yapıldığı yer, davalı birden fazla ise birinin ikametgahı
Ayrıntı: işlemin yapıldığı yer kavramı gelmiştir.
İşçinin zarar görmesinde ise bunların dışında ayrıca işçinin ikamatgahı
(İkametgah dava tarihi olarak esas alınır)
7-Temyiz edilemeyen kararlar;
-İşe iade kararları, disiplin cezaları gibi kararlar (md.8 başka sayılanlarda var).
KANUNUN YAYIM TARİHİ OLAN 25.10.2017 tarihinden itibaren temyiz edilemezler, sadece Bölge Adliye Mahkemesine götürülebilirler. Hüküm tarihi eski olanlar ise eski sisteme tabidir.(EKLEME VE DÜZELTME=06.12.2017 05.12.2017 tarihinde Ankara Adliye Konferan salonunda yapılan etkinlikte Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Üyesi Sayın Bektaş Kar bir işin temyiz yolunun açık olup-olmaması. ilk derece mahkemesine karar verilen tarihe göre belirlenir, Bölge Adliye Mahkemesi karar tarihine bakılmaz açıklamasında bulunmuştur)
8-Temyiz süreleri ve başlangıcı
Artık yeni olaylarda 2 haftadır. Ve tebliğle başlar (md.8)
Bu konuda da eski kanun döneminde verilen hüküm eski kanuna tabi yani 8 güne tabidir.
9-ZORUNLU ARABULUCU
-Avukatlardan, kursu bitirmiş, sınavı geçmiş ve sicilde kayıt olanlardır.
-Dava öncesi arabulucuya başvuru zorunludur. Hangi aşamada olursa olsun hiç başvuru yapmadan açılan davalar reddedilir. Başvuru yapanlardan son tutanağı dava dilekçesine eklemeyenlere 1 hafta içinde tamamlamaları için tebliğat gönderilir. Bu husustan şu anlaşılmaktadır. Bu gün arabulucu için başvuru yap, yarın davayı aç, arabulucuda anlaştın dava konusuz kaldı, anlaşamadın, gelmedi o zaman son tutanağı tebliğden itibaren 1 hafta içinde sunmak üzere plan yap.
-Arabulucu için asil veya vekil görevli Sulh Mahkemesine başvurur, mahkeme taraflar anlaşır ise seçtikleri anlaşamaz ise listeden seçilecek kişiyi arabulucu belirler.
-Arabulucuya karşı yanın tüm iletişim bilgilerini vermek zorunludur. Görevlendirmeyi alan arabulucu karşı yana/yanlara ulaşır, bir gün belirler, belirlenen günde gelmeyen taraf davayı kazansa bile yargılama gideri alamaz. Vekalet ücreti de yargılama giderlerindendir.
-Belirlenen günde taraflardan biri mazeretli olarak gelemeyebilir, asiller, vekilleri ve işverenin yetkilendirdiği çalışanları görüşmelere katılabilir. Görüşme anlaşma ile bitebileceği gibi, anlaşamadan da bitebilir. Arabulucu taraflara son bir teklifte bulunabilir. (Arabulucunun taraflardan birinin büyük hak kayıplarını görürse anlaştırmaktan vazgeçebilir.Sempozyumlarda açıklanan öğreti açıklamaları)
-Arabulucu 3 hafta içinde işlemleri bitirmek zorundadır.Ancak zorunlu hallerde süre 1 hafta uzayabilir. Arabulucunun son işlemi son tutanağın düzenlenmesidir. Son tutanak taraflar ve vekilleri ile birlikte imzalanmış ise mahkeme kararı gibi güce sahiptir. Ancak bu yoksa Sulh mahkemesinden kesinleşme şerhi alınır.
-Başvurulan aracı mekan-yer olarak yetkili değilse, yetki itirazı gelirse, dosya Sulh Mahkemesine yetki belirlemesi için verilir. Tekrar yetkili kabul edilirse süreler yeniden başlar. Yetkisin kabul edilirse tebliğden 1 hafta içinde yetkili yere başvurulmalıdır.
-İşe iade dava öncesi arabulucuya başvuru yapılmamış ise, dava usulden ret edilince, 2 hafta içinde yeniden arabulucuya gidilebilir.(md.11, 4857’in değişik 20.maddesi)
-Gerek zorunlu arabulucu ve gerekse SGK’ya karşı başvurularda beklenen yasal süreler zaman aşımı veya hak düşürücü sürelerin hesabında nazara alınmaz. Örneğin işe iade için 1 aylık süre geçmeden 28.gün dava arabulucuya başvuran için artık başvurucuda geçen süreler nazara alınmaz. Anlaşamama veya tarafların gelmemesi halinde son tutanak tebliğinden itibaren 2 hafta içinde işe iade davasını açar (md.11, 4857 md.20 değişikliği), 5 yıllık ücret zamanaşımının 4 yıl 11 ay 29. Günü arabulucuya başvuran ise son tutanağı alma tarihinden itibaren kalan sürede davasını açmak zorundadır (md.3 f.17).
-Arabulucu giderleri Adalet Bakanlığı avansından karşılanır. Tarafların anlaşması ile taraflar öder.(İkili tarife ve 2 saatten az çok ölçüsü için ayrı bir liste daha sonra tarafımdan not olarak eklenebilecektir).
10 –DEĞİŞEN ZAMAN AŞIMI SÜRELERİ
Mevcut uygulamada kıdem,ihbar, izin için 10 yıl, ücret, fazla mesai, hafta tatili, genel tatil ücreti gibi alacaklar 5 yıl sonunda zamanaşımına uğrarlar.
Kanunun 16.maddesi ile 4857 sayılı İş Kanununa eklenen ek madde 3 ve geçici 8.madde uyarınca;
İzin ücreti ve kıdem-ihbar,kötüniyet,eşitliğe aykırılık tazminatları artık 5 yılda zamanaşımına uğrar. Ancak 5 yıl uygulanacak olan işler. Kanunun yayım tarihinden sonraki fesihler içindir. Eski fesihler yine 10 yıldır. ANCAK ESKİ DÖNEMDE İŞLEMEYE BAŞLAYAN SÜRELERDEN KALAN SÜRE DAHA UZUN İSE KALAN SÜRE 5 YILI GEÇEMEZ. Örnek ölüm 2015 yılında gerçekleşmiş, mirasçılar halen kıdem tazminatı istememiş veya davaları sürmektedir.25.10.2017 tarihi itibari ile kalan süre 8 yıl olsun, artık kalan süre 8 değil 5 yıl olarak uygulanacaktır.