4857 Sayılı Yasa kapsamında işyeri ve çalışanın bulunmadığı durumda iş sözleşmesi ile çalışanlar hakkında Borçlar Kanununa göre işlem yapmak gerekmektedir.
Buna göre 4857 sayılı yasada ;
Aşağıda belirtilen işlerde ve iş ilişkilerinde bu Kanun hükümleri uygulanmaz;
a) Deniz ve hava taşıma işlerinde,
b) 50'den az işçi çalıştırılan (50 dahil) tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde veya işletmelerinde,
c) Aile ekonomisi sınırları içinde kalan tarımla ilgili her çeşit yapı işleri,
d) Bir ailenin üyeleri ve 3 üncü dereceye kadar (3 üncü derece dahil) hısımları arasında dışardan başka biri katılmayarak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı işlerde,
e) Ev hizmetlerinde,
f) Çıraklar hakkında,
g) Sporcular hakkında,
h) Rehabilite edilenler hakkında,
ı) 507 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Kanununun 2 nci maddesinin tarifine uygun üç kişinin çalıştığı işyerlerinde.
Şu kadar ki;
a) Kıyılarda veya liman ve iskelelerde gemilerden karaya ve karadan gemilere yapılan yükleme ve boşaltma işleri,
b) Havacılığın bütün yer tesislerinde yürütülen işler,
c) Tarım sanatları ile tarım aletleri, makine ve parçalarının yapıldığı atölye ve fabrikalarda görülen işler,
d) Tarım işletmelerinde yapılan yapı işleri,
e) Halkın faydalanmasına açık veya işyerinin eklentisi durumunda olan park ve bahçe işleri,
f) Deniz İş Kanunu kapsamına girmeyen ve tarım işlerinden sayılmayan, denizlerde çalışan su ürünleri üreticileri ile ilgili işler,
Bu Kanun hükümlerine tabidir.
İşçi Özlük Dosyasının Düzenlenmesi
- İşveren çalıştırdığı her işçi için bir özlük dosyası düzenlemek zorundadır.
- İşveren bu dosyada, işçinin kimlik bilgilerinin yanında,
- Kanun ve diğer kanunlar uyarınca düzenlemek zorunda olduğu her türlü belge ve kayıtları saklamak ve bunları istendiği zaman yetkili memur ve mercilere göstermek zorundadır.
İşveren, işçi hakkında edindiği bilgileri dürüstlük kuralları ve hukuka uygun olarak kullanmak ve gizli kalmasında işçinin haklı çıkarı bulunan bilgileri açıklamamakla yükümlüdür.
Sağlık Raporlarının Alınması Sağlık Gözetimi
İşveren; 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası ‘nın Sağlık gözetimi başlıklı maddesi gereğince tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışacaklar , yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamazlar.
Aşağıdaki hallerde çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır:
1) İşe girişlerinde ,
2) İş değişikliğinde ,
3) İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri halinde ,
4) İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla ,
Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışacaklar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamaz.
- Sağlık raporları, işyeri sağlık ve güvenlik biriminde veya hizmet alınan ortak sağlık ve güvenlik biriminde görevli olan işyeri hekiminden alınır.
- Sağlık gözetiminden doğan maliyet ve bu gözetimden kaynaklı her türlü ek maliyet işverence karşılanır, çalışana yansıtılamaz.
- Sağlık muayenesi yaptırılan çalışanın özel hayatı ve itibarının korunması açısından sağlık bilgileri gizli tutulur.
Alınması Gereken İzinler Ve İstenilecek Yeterlilik Belgeleri
İş Kanunu ve ilgili mevzuat gereğince bazı özel görevlerde çalışacak işçiler için işe başlatmadan önce bir takım izinlerin alınması ve bu işçilerden bir takım sertifika veya yeterlilik belgesi istenmesi gerekmektedir.
Genel Olarak İşçi Özlük Dosyasında Bulunması Gereken Bilgi Ve Belgeler
1- İşçi kimlik bilgileri, Nüfus Cüzdanı Sureti,
2- İşçi kimlik bilgileri, Nüfus Cüzdanı Fotokopisi,
3- İkametgâh İlmühaberi,
4- Mezun olduğu okul diploma fotokopisi
5- Referans Mektupları ve CV' si
6- Kanun gereği iş sözleşmesi,
7- Sağlık Raporu,
8- Bazı işkolları için, periyodik olarak sağlık muayenelerinden geçirildiklerine dair rapor.
9- Özürlü işçi ise Sakatlık Raporu aslı veya fotokopisi,
10- Sakatlık İndiriminden yararlanabilmesi için ilgili Gelir İdaresi Başkanlığından indirim uygulanacağına dair yazı
11- Sakat işçi için işkur müracaat kayıt evrakı,
12- Adli sicil kaydı,
13- Eski hükümlü ise İŞKUR müracaat kayıt evrakı,
14- Terör mağduru ise İŞKUR müracaat kayıt evrakı,
15- Ödenen ücretlere ait hesap pusulalarının bir sureti,
16- Herhangi bir kanuni sebeple ücret kesme cezası uygulanırsa, yapılan kesintilerin sebebinin bildirildiği yazı,
17- Fazla çalışma için işçinin onayının alındığı yazı,
18- İşçilerin, iş sağlığı ve güvenliği konusunda ve karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler ve yasal hak ve sorumluluklar konusunda bilgilendirildiklerine dair yazı.
19- Çalışma Belgesi (İşten Ayrılan İşçiler İçin)
20- İşin gereklerine göre bulunması gereken diğer evraklar,
21- Ağır ve Tehlikeli İşlerde çalıştırılan personeller için: İşçilerin adı, soyadı ve T.C. Kimlik numaraları, doğum yeri ve tarihlerini belirten liste bulunmalıdır.