Kanunun lafzını ve ruhunu yorumlayanlar bugünlerde bu tartışmanın fitili ateşleyen İş Kur Genel Müdürüne cevap verecektir.
Kanun amacı net olarak açıklanmıştır!
İşsizlik sigortasının amacı; işsizlik sigortasına ilişkin kuralları ve uygulama esaslarını düzenlemek ve bu Kanunda öngörülen hizmetlerin verilmesini sağlamaktır.
a.)İşsizlik sigortasına ilişkin kurallar,uygulama esasları,
b.)İşsiz Kalan Sigortalılara Hizmet verilmesi.
ILO esasları ile İşsizlik sigortası 4447 sayılı Kanunla hayata geçmiştir.
Tanımlamadan yola çıkılırsa;
İşsizlik sigortası: Bir işyerinde çalışırken, çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, herhangi bir kasıt ve kusuru olmaksızın işini kaybeden sigortalılara işsiz kalmaları nedeniyle uğradıkları gelir kaybını belli süre ve ölçüde karşılayan, sigortacılık tekniği ile faaliyet gösteren zorunlu sigortayı ifade eder.
Sigortalı işsiz: Bu Kanun kapsamına giren bir işyerinde bir hizmet akdine dayalı ve sigortalı olarak çalışırken bu Kanunun ilgili maddelerinde belirtilen nedenlerle işini kaybeden ve Kuruma başvurarak çalışmaya hazır olduğunu bildiren kimseyi ifade eder.
İşsizlik ödeneği: Sigortalı işsizlere bu Kanunda belirtilen süre ve miktarda yapılan parasal ödemeyi ifade eder.
İşsizlik sigortası primi, sigortalının 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 80 ve 82 nci maddelerinde belirtilen prime esas aylık brüt kazançlarından % 1 sigortalı, % 2 işveren ve %1 Devlet payı olarak alınır.
İşsizlik Ödeneği;
4857 sayılı İş Kanununun 39 uncu maddesine göre onaltı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçemez.
Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olanlardan, son üç yıl içinde; a) 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün,
- b) 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün,
- c) 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün, Süre ile işsizlik ödeneği verilir.
Kısaca İşsizlik Sigortası Ek Maddeleri de İşçi lehine düzenlenmiştir.
Geçici Maddeler ise,istihdam hedefleri ile birlikte işverenlere teşvik olarak düzenlemelere yer verilmiştir.
Kanun 1/04/2002 yılından ilk defa ödemeler başlanmış,17 yıllık süre de işsizlik ödeme miktarları yerinde saymıştır.
%2 işveren payı +%1 Devlet payı olmak üzere bu miktarlar istihdamı artırma adına işverenlere dağıtımlar başlanmıştır.
Hazinenin yardımcı kaynağı artık ”İşsizlik Sigortası” fonu kurtarıcı can simidi olmaya devam edecektir.
İşsizlik fonu bazı kam bankalarına düşük faizle kullandırıldığı,GAP Fon aktarımı yapıldığı da biliniyor.
Türkiye genelinde 1.492.557 kişi müracaat etmiş,775.901 kişi hak etmiştir.
Oysa İş Kur’dan çalışma hayatı boyunca hiç işsiz kalmamış işçi ise geri dönüş olamadan parasını fona hibe etmiştir.
İşverenler ise ödül olarak istihdam artırma adına fondan %2 ödeme karşılıklarını geri almıştır.
Bu durumda İşsizlik sigortası fonu ağırlıklı olarak işverenlerin yaralarını sarmış,işçiye ise 17 yıl içinde %40 yada en fazla %80 oranında ödeme yapılarak yerinde sayması sağlanmıştır.
VEDAT İLKİ
vedat.uzman@gmail.com