İŞÇİ İÇİN AVANTAJI VAR MI?
- Fon ile Devlet Garantisi Gelecek
- Krizde işten çıkarılan işçilerin ödenmeyen kıdem tazminatlarının fonda olması güvence anlamına geliyor
- İşverenin iflası halinde alınamayan tazminatın alınması
- İşten çıkarılan,istifa eden işçinin tazminatı fonda birikecek
- Bir yıldan az hatta 1 gün çalışmaya kıdem tazminatı ödenmesi
- Kıdem Tazminatı fonunda değerlendirilerek bu sistemden nema yoluyla yüksek gelir vaat edilmesi.
DEZAVANTAJI
- Kayıt dışı çalışanların bu fondan yararlanamaması
- Evlilik,Askerlik Kıdem Tazminatı ödemesi olmayacaktır.
- Haklı nedenle fesihlerde kıdem tazminatı ödemesi olmayacaktır.
- Tutara bağlı olarak düşük miktarların ileride alınacak kıdem tazminatı rakamını etkilemesi
- Fonun iyi değerlendirilmemesi kaygısı
- Kolay fesihler
- Mevsimlik işlerde sürenin kapatılması sıkıntısı,Kısmi ve Çağrı üzerine çalışmada ortaya çıkabilecek hak kayıpları.
İŞVEREN KESİMİ NASIL DEĞERLENDİRİR?
İşverenler kıdem tazminatı yükü maliyetini fonla dağıtabilecek,fakat işveren için fona ödemesi de ayrı bir yükü ortaya çıkartacaktır.Kıdem tazminatı ödemeleri de işveren açısından bir maliyet oluşturmaktadır. Bundan dolayı işverenler açısından işçi devir hızı kaygı yaratabilir.Kıdemli işçiyi işyerinde tutmak adına.
AVANTAJI NEDİR?
- Fona aylık ödeme işverenin toplu para çıkışı olmaması adına maliyeti düşürebilir
- İleride ödenecek yüklü tazminat tutarları olmayacağı için,mali yükü azalacaktır.
- Ekonomik krizleri rahat atlatma şansı yakalayabilir.
- Krizlerde yada yapısal değişikliklerde işçi çıkışında tazminat ödenmesi ortaya çıkmayacaktır.
- İşveren, işçiyi işten çıkartırken kıdem tazminatının yaratacağı olumsuz mali yükü düşünmeyecektir.
- Eskiden olduğu gibi bu ödemeleri gider yazabilecek,veri matrahından düşebilecektir.
- İş Mahkemelerinde dava sayısı düşecektir.(Arabulucu/İşe İade Davalarında nasıl davranılacağı kapalı kutu)
DEZAVANTAJI NEDİR?
- İşverenler, kalifiye işçileri işyerinde tutmakta zorlanacaklar.
- İşçiler daha iyi şartlarda iş bulduğunda kolaylıkla işten ayrılacak(İhbar önelleri saklı kalma koşulu ile.)
- İstifa veya haklı nedenle tazminatsız işten ayrılan işçilere kıdem tazminatı ödenmezken, fonla birlikte bunlarda kıdem tazminatı almış olacaklar.
- İstifa edene de, hırsızlık yapana da kıdem tazminatı ödenmiş olacaktır.
- Kıdem Tazminatı fonuna yapılacak ödeme oranlarının artırılabilmesinin toplu pazarlık konusu olabilme ihtimali de işveren açısından fonun muhtemel sakıncalarından.
DEĞERLENDİRME
Konu yaklaşan 1 Mayıs’la birlikte İşçi Sendikaları tarafından meydanlara taşınacaktır.Tabi burada Hükümet ,İşveren ve İşçi tarafları da konuyu masaya yatıracaklar,BES ile entegre edilecek sistemin esasları belirlenecektir. Belki de Cumhuriyet tarihinde işçinin yıpranması olarak ”Kıdem Tazminatı” 15 günlük ücretle kazanılmış olan 30 günlük ücret karşılığı %8,3 karşılığı alınması da sorgulanacaktır.
Kıdem Tazminatı fonu geçmişte fonların güven vermemesi üzerine kaygılı gözlerle gelişmeler hem işçi hem de işveren tarafınca takip edilirken,olası tekliflere karşı eylem planları oluşturulacaktır.
- Fonun kapsamı, işlevi,
- Fonun kimler tarafından ve nasıl yönetileceği,
- Fona ödenecek prim oranları,
- Fondan nasıl ve ne şartlarda faydalanılacağı ,
- Mevcut çalışanların geriye yönelik hak kazanımlarının fonda nasıl yansıtılacağı konularında
belirsizliklerin cevabı aranacaktır.
Fonla hükümet tarafı kayıt dışının önlenmesi,gerçek ücretler üzerinden ağırlıkla durulacaktır.
İşçi için işyerine bağlılığı azaltacaktır,kolaylıkla işten ayrılacak,kıdem tazminatı yakmayacak,fondan ödemesini alacaktır.
Dava yoluyla Kıdem Tazminatı önlenmeye çalışılacaktır.(Arabulucu/İşe İade vs değerlendirilecektir.)
Kıdem tazminatı ödemelerinin işten çıkarma anında ödenmek yerine, oluşturulacak bir fona düzenli primler yatırılmak suretiyle oluşturulacak fondan ödenmesi işletmeler için kıdem tazminatının getirdiği mali yük hafifletecek, işçiler için hak kaybının oluşması önlenebilecektir. İşçiler de işverenlerin haksız fesih işlemlerine karşı korunması, işverenlerin herhangi bir sebeple ödeme güçlüğüne düşmesi halinde kıdem tazminatlarını almaları güvenceye kavuşması gündeme gelecektir.
Askerliğini yapmayan işçi,kadın işçinin evlilik suretiyle işten ayrılması işe alımlarda önemli bir etken iken,fonla birlikte işveren kıdem tazminatı ödemeyi fona terk etmesi işe alımlarda önemli bir etki olacaktır.
Burada en önemli kaygı işverenlerin keyfi işten çıkarmaları önleyecek ,iş güvencesi yasasının fonla ilişkilendirilmesi gerekir.
Kesinlikle uygulanması zorunlu olan;
- Fonun amaç dışında kullanılmamalı,
- Fonun yönetiminde işçi ve işveren temsilcileri olmalı,
- Basit olmalı,
- İş güvencesi sağlayacak şekilde düzenlenmeli,
- İşverenin üzerindeki mali yükleri hafifletecek nitelikte olmalı ,
- İşçilerin hizmet sürelerine ilişkin kazanılmış haklarının korunması ,
- Kıdem Tazminatı Fonu ile iş sözleşmesi hangi nedenle sona ermiş olursa olsun ,çalışma süresine bakılmaksızın tüm işçiler kıdem tazminatından faydalanabilmeli.