MAYIS AYI ÇALIŞANLAR İÇİN ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL GÜNLERİ AÇISINDAN ÖNEMLİ

7 Mayıs 2011

MAYIS AYI ÇALIŞANLAR İÇİN ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL GÜNLERİ AÇISINDAN ÖNEMLİ
Mayıs ayı çalışanlar için iki önemli tatili içerir.
1.)Genel Tatil günü
2.)Ulusal Bayram tatil günü
Olmak üzere iki gün vardır.

4857 sayılı İş Kanunun da Tanımlaması ve Çalışma Yapılırsa Ödeme Koşulları:
”Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir.Bu günlere ait ücretler 47.maddeye göre ödenir.”(44.madde) tanımlanmıştır.
O halde bu günlerde işyerlerinde çalışıp çalışma olmayacağına bireysel yada toplu sözleşme ile kararlaştırılır.Bu günler de işçinin çalışması söz konusu olur ise kuralına uygun işçiden onay alınması gereklidir.
”Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir. Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işverence işçiye ödenir.”(47.madde) tanımlanmıştır.

a)İş Kanununa tabi işyerlerinde çalışan işçiler onay vermemiş ve çalışması olmayan işçiler için bu sürelere ait günlük ücretler çalışıp çalışılmadığına bakılmadan tam olarak ödenir.
b)Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde tatil yapmayarak işverene onay vererek işçinin çalışması halinde bir günlük ücreti karşılığında o aya ait ücret ödemesi olarak ilave edilir.
Bu ücretlerde bireysel ya da toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilinir.

2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunun ilgili maddelerinde tatiller tanımlanmıştır:
a)Resmi ve Dini Bayramlar:
-19 Mayıs Atatürk’ü anma,Gençlik ve Spor Bayramı ,
1 gün izinli sayılırlar.
b)Yılbaşı ve Emek ve Dayanışma günü:
– Emek ve Dayanışma günün 01.Mayıs olup,
1 gün izinli sayılırlar.
O halde Mayıs Ayında çalışanlar için 2 gün tatil söz konusudur.

Genel tatil Karşılığında Ücret Kavramı:
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işçiler işverenleri tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günler karşılığında ücret ödemesi yapılır.Fakat bazı iş kollarında bu günlerde tatil yapmayarak çalışan işçilere bu günler karşılığında 1 günlük fazladan ücret ödemesi yapılır.

Ücret Şekli Kararlaştırılması Durumunda Ödeme Esasları Nedir?
1.)Maktu Aylık ücret kararlaştırılmasında 1 günlük ücret ,
2.)Parça başı,akort,yüzde usulü ,veya götürü ise çalıştığı günlere bölünerek bulunan ücret ,
3.)Saat ücreti ile çalışanlarda ise saat ücretinin 7,5 ile çarpımı ile günlük ücret tayin edilir.

Genel Tatil Ücretinde Giydirilmiş şekli var mıdır?
Genel Tatil ücretleri çıplak ücret olarak ödenecektir.

Ulusal Bayram ve Genel Tatillerde Çalışanlar Serbest Zamanlı İzin Kullanma Hakkı Var mıdır?
4857 sayılı İş Kanunun 47.maddesinin kesin bir hüküm vardır.Bu günlerde Tatil yapmayarak çalışan işçiler çalıştıkları günler karşılığında bir günlük ücret alacaklardır.Serbest zamanlı olarak kullanılamaz,kanunun maddesinde bugün çalışan işçiye tatil hakkını kullanmadığından 1 günlük ücret fazladan ücret alması kararlaştırılmıştır.
SGK tarafından yapılan denetimlerde puantaj kayıtları /hesap pusulası yada işyeri muhasebe kayıtları incelendiğinde o günlerde tatil yapmayarak çalışanlar hakkında fazla çalışma ücreti tahakkuk ettirilmemesi halinde tutanak tutularak geriye dönük ek APHB istenecektir. SGK tarafından düzenlenen tutanaklara istinaeden işverenler İPC muhatap olacaklardır.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde Çalışan İşçilerden Onay Alınacak mı?
Bu tatil sürelerinde çalışmaya ait düzenlemeler bireysel veya toplu iş sözleşmeleri ile kararlaştırılabilinir.Sözleşmelerde bu yönde bir hüküm konulmaması durumunda işçinin yazılı onayının alınması gereklidir.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde Çalışanların Ücret Ödemelerinin Örnek ile Açıklanması:
İşçinin Maktu aylığı 1200 TL.Bu işçinin bir günlük ücreti ise 40 TL. olarak buluruz.
Mayıs ayında bu çalışan 1 Mayıs ve 19 Mayıs günü çalışmaz ise 1200 TL. aylık alacaktır.
İşçi 1 Mayıs ve 19 Mayıs günü çalışması durumunda 80 TL.ek bir ödeme alacaktır.
İşçinin Mayıs Ayı Ücret Pusulasında 1200 TL. Aylık+80 TL. Ulusal Bayram ve Genel Tatil günü Yapılan Çalışma Karşılığı olarak 1280 TL. ödenecektir.
Bu ödeme asgaridir.
Toplu iş sözleşmesi ve bireysel sözleşme ile artırılabilinir.
Bu işçi için bu günlerde çalışma yaparsa %100 zamlı alacak ibaresi konulması durumunda aşağıdaki hesaplama dikkate alınacaktır.
40 TL*2=80 TL. Olacaktır.
40 TL*2*2=160 TL. Ulusal ve Genel Tatil Günleri çalışması karşılığı olarak Ödenecektir.
1200 TL Aylığı+160 TL FM=1360 TL. Ödenecektir.

SGK Nasıl Beyan Edilecektir?
5510 sayılı Kanunun 4 üncü Maddesinin Birinci Fıkrasının (a) Bendi Kapsamındaki Sigortalılar Yönünden Prime esas tutulacak kazançlar:
Ücret ve ücret niteliğindeki kazançların prime tabi tutulması;
5510 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin 12 numaralı bendinde ücret, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanlara saatlik, günlük, haftalık, aylık veya yıllık olarak para ile ödenen ve süreklilik niteliği taşıyan brüt tutar olarak tanımlanmıştır.
4857 sayılı İş Kanununun 32 nci maddesinde ise, genel anlamda bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutar olarak tanımlanmıştır.Yine 4857 sayılı Kanununun, 41, 42 ve 43 üncü maddeleri uyarınca yapılan fazla çalışmalar ve 46 ncı maddesi uyarınca hak kazanılan hafta tatili ile 47 nci maddesi uyarınca ulusal bayram ve genel tatil günleri için ücret, 57 nci maddesi uyarınca hak kazanılan yıllık izin ücreti, 70 inci maddesi uyarınca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanan, Hazırlama Tamamlama ve Temizleme İşleri Yönetmeliğinin 15 inci maddesi uyarınca yapılan hazırlama, tamamlama ve temizleme işleri için de artırımlı ücret ödenmektedir.5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların yukarıda açıklanan ücretlerinin prime esas kazanca dahil edilebilmesi için Kanunun 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre hak edilmesi yeterli olup, sigortalıların ay içindeki prime esas kazanç tutarlarının hesaplanması sırasında, söz konusu ücretlerin, ödenip ödenmediğine veya ne zaman ödendiğine bakılmaksızın, hak edildiği ayın prime esas kazancına dahil edilmek suretiyle prime tabi tutulması gerekmektedir.
Örnekten de anlaşılacağı üzere Mayıs ayı ücreti ,Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerine ait fazla çalışma ücreti dahil 1280 TL. yada 1360 TL. APHB gösterilecektir.
O halde Mayıs ayı ücretini hak edildiği o ay içinde ödenecek,Mayıs ayında yapılan Fazla Mesai tutarı bir sonraki ay da ödemesi yapılsa da işverenlerin ödeme zamanına göre değil hak edilen aya göre APHB vermeleri gerekmektedir.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde Fazla Çalışma Yapanların İşverenler tarafından Ödemeleri Yapılmadığında İPC uygulanır mı?
Bu konuda bir İPC uygulaması yoktur.Ödeme konusunda imtina eden işverenleri Bölge Çalışma Müdürlüklerine şikayet edebiliriz yada işçilik alacağı olarak İş Mahkemelerinde dava konusu yapabiliriz.
Bunun içinde ispat edici belgelerin bulunması şartı ile yerine getirebiliriz.

Zaman Aşımı Süresi:
Ücret alacağı olduğundan 5 yılık zaman aşımı süresine tabidir.

Sonuç:
İşçi bu konuda işverene karşı korunmuş.Ulusal Bayramlarda ve Genel Tatil Günlerinde çalışması karşılığında alacakları güvence altına alınmış.Serbest zamanlı izin kullandırılmasına onay verilmemiştir.Bireysel yada Toplu sözleşme ile bu hakların kısıtlanmasına izin verilmemiştir.
İşçinin Ulusal Bayram ve Genel Tatil günlerinde herhangi bir ücret farkı almadan çalışmayı kabul ediyorum deme hakkı yoktur.
İş sözleşmelerine bu yönde hüküm konulması İş Mahkemelerinde kabul görmemektedir.

VEDAT İLKİ