Emekli Aylıklarında Belirleyici Faktör: Ek Gösterge
11 Mayıs 2020
Ek Gösterge 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memur ve 399 sayılı KHK’ye tabi sözleşmeli personelin aylıklarına dahil edilen bir maaş unsuru olup hizmet sınıfları, görev türleri ve aylık alınan dereceler dikkate alınarak 657 sayılı Kanuna ekli I ve II sayılı cetvellerde gösterilen ek gösterge rakamları esas alınarak uygulanması gerekiyor.
Sadece 657 Değil
Aynı ek gösterge 926 sayılı Askeri Personel Kanununa tabi askeri personel, 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununa tabi yargıç ve savcılar ve 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununa tabi öğretim üyeleri ve öğretim görevlilerinin görev ve emekli aylıkları için bu kanunlarda belirtilen göstergelerle uygulanıyor.
Görev döneminde alınan maaşı etkileyen ek göstergeler emeklilik döneminde de etkili oluyor. Hatta emekli aylığına esas Emekli Sandığı matrahının en önemli unsurunu teşkil ediyor.
Ek Gösterge Tüm Memurları Etkiliyor
Daire başkanı, müfettiş ve daha üst makamdaki memurların emekli aylığına ek olarak aldıkları makam, görev veya temsil tazminatlarını bir tarafa bırakırsak ek gösterge tüm memurların emekli aylıkları üzerinde etkili olduğunu etkili bir unsur oluyor.
Emekli Sandığı Matrahının en önemli unsuru
Emekli Sandığı iştirakçilerine ödenmekte olan ;
- a) Memuriyet taban aylığı ve kıdem aylığı tutarları ile,
- b) Zam, tazminat ve ödenekler ile benzeri ödemeler toplamına karşılık gelmek üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi en Yüksek Devlet memuru aylığı (ek gösterge dahil) brüt tutarının;
– Ek göstergesi 8400 ve daha yüksek olanlarda % 255 ine,
– Ek göstergesi 7600 (dahil) -8400 (hariç) arasında olanlarda % 215 ine,
– Ek göstergesi 6400 (dahil) – 7600 (hariç) arasında olanlarda % 195 ine,
– Ek göstergesi 4800 (dahil) – 6400 (hariç) arasında olanlarda % 165 ine,
– Ek göstergesi 3600 (dahil) – 4800 (hariç) arasında olanlarda % 145 ine,
– Ek göstergesi 2200 (dahil) – 3600 (hariç) arasında olanlarda % 85 ine,
– Diğerlerinde % 55 ine,
tekabül eden miktarı,
emeklilik keseneğine ve kurum karşılığına tabi tutuluyor.
Emekliliğe etkisi
Aylıklarını Personel Kanunlarına göre alan iştirakçilerin emeklilik keseneklerine, emekli keseneğine esas aylık derece ve kademelerinin gösterge rakamlarına almakta oldukları ek gösterge rakamları eklenmek suretiyle bulunacak rakamın her yıl Bütçe Kanununda tespit edilen katsayı ile çarpımı sonunda bulunacak tutarın esas alınması gerekiyor.
İşte emekli keseneğine esas aylık derece ve kademesine göre belirlenen gösterge rakamına eklenen ek gösterge emek1iliğe esas derece ve kademesine göre değil “kazanılmış hak aylık derece ve kademesine göre belirlenen ek gösterge esas alınıyor.
Ek göstergesi daha düşük kadrolara atananların emeklilik kesenekleri olarak önceki ek göstergeleri esas alınıyor.
Aylıklarını Personel Kanunlarına göre almayan iştirakçilere genel idare hizmetleri sınıfında görev yapan genel müdürler için belirlenen ek gösterge rakamını geçmemek üzere, ifa ettikleri görevleri itibariyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre girebilecekleri sınıflardaki benzer görevlerin aynı kadro, unvan ve derecesi için belirlenmiş ek göstergeler uygulanıyor.
Nitekim 399 sayılı KHK eki 2 sayılı cetvele tabi sözleşmeli personel için yapılmakta olan uygulama da bu oluyor.
Lise mezunu memurun emekli aylığı
Örneğin 2/1 derece ve kademedeki 30 yıl kıdemi olan, lise mezunu memurun Emekli Sandığı matrahı;
(1155+1100+500)x0,146061+1000×2,28624+9500×0,146061x%55 = 3451,80 TL olur.
Aylık ise ek ödeme dahil 2871,90 TL olur. Görüleceği üzere bu örnek için emekli maaşının %26’sı ek göstergeden geliyor.
Üniversite mezunu memurun emekli aylığı
Yine 30 yıllık kıdemli olan üniversite mezunu 1/4 derece ve kademedeki bir şef veya memurun Emekli Sandığı matrahı ise;
(1500+2200+500)x0,146061+1000×2,28624+9500×0,146061x%85 = 4079,14 TL
Aylık ise ek ödeme dahil 3393,84 TL olur. Emekli maaşının %36’sı ek göstergeden geliyor.
Mühendis veya hekimin emekli aylığı
Buna karşın 30 yıllık kıdemi olan 1/4 derece ve kademedeki bir hekim, mühendis veya mimarın Emekli Sandığı matrahı ise;
(1500+3600+500)x0,146061+1000×2,28624+9500×0,146061x%145 = 5116,17 TL
Aylık ise ek ödeme dahil 4256,65 TL oluyor. Emekli maaşının %49’u ek göstergeden geliyor.
5510 Sonrası Memurlar İçin Ek Gösterge Emeklilikte Önemsiz
Memuriyete ilk defa Ekim 2008’den sonra atanmış memurlar için görev aylığında cüzi etkisini korusa da emekli aylığında ek göstergenin bir önemi bulunmuyor. Zira 5434 sayılı Kanunla ilişkilendirilemeyecek bu memurların emekli aylığı hesabı tıpkı SSK’lıların emekli aylığı hesabı mantalitesi ile hesaplanması gerekiyor. Bu da yeni memurların eski memurlara göre kaybı demek oluyor.
Şevket TEZEL
Fahrettin Kerim Gökay Cad. No:21/1
Hasanpaşa-Kadıköy/İSTANBUL
Tel: 216-5506009
Faks: 216-5506007
Gsm: 551-1008282
