Memurun Dereceleri ve Haklar Bakımından Etkileri
23 Ekim 2015
Okurum Murat Şahin “Üniversite mezunu GİH memuruyum. Maaşımı 2/1 'den almama rağmen, kadro derecem 5. derecede kaldı. Kadrom 5.dereceden aşağıya nasıl düşer? Kadromu aşağıya çekmem için kimleri mahkemeye verebilirim?” diye soruyor.
Okurumun sorusuna geçmeden memurlar için çok önemli bu konunun önemli detaylarını vurgulayalım.
Memurlar için derece ve kademe çok önemli bir hak ve kavram olmaktadır. Zaman içinde yükselen derece ve kademe bir tane olsa iyi de çoğu durumda bu derece ve kademe üç ayrı koldan yürümektedir. Zira memurun kazanılmış hak aylık derecesi, emekliliğe esas derece ve kadro derecesi ayrı kavramları ifa etmektedir.
Memurların emekliliğe esas derece ve kazanılmış hak aylık derecesi başlangıçta aynı olsa dahi memuriyetten önce SSK veya Bağ-Kur diğer statülerde hizmeti olan memurların intibak işlemi yaptırması sonucunda farklılaşır ve farklı tarihlerde yükselmeye başlar.
Devlet memuriyetine hizmet sınıflarına, unvanlarına ve öğrenim durumlarına göre başlayan memurlar normalde üç yılda bir derece ve her yıl bir kademe yükselebilmekte ve ayrıca 2011'den önce sicil puanlarına göre 6 yılda bir, 2011'den itibaren ise disiplin cezası almamalarına göre 8 yılda bir kademe yükselebilmektedir.
Ama bu yükselmelerle kurumun kadro yapısı uymayabilmekte, bu durumda da derece yükselmesi için gerekli şartlara sahip oldukları halde, yükselebilecekleri derecede memurun atanabileceği kadronun bulunmaması durumuyla da karşılaşılabilmektedir. Bu halde memur kazanılmış hak aylık derecesi bakımından yükselirken kadro derecesi aynı kalıp iki derece arasında fark ortaya çıkmaktadır.
657 sayılı Kanunun 67 nci maddesi "Diğer şartları taşımakla birlikte üst derecelerde kadro olmadığı için derece yükselmesi yapamayan memurların kazanılmış hak aylıkları, öğrenim durumları itibariyle yükselebilecekleri dereceyi aşmamak şartıyla işgal etmekte oldukları kadroların üst derecelerine yükseltilir." hükmüyle bu durumdaki memurun bir kısım haklarını korumaya almaktadır.
Yani;
Devlet Memurları Kanununun 68/A maddesine göre, memurların derece yükselmesi yapabilmesi için;
- Derecesi içinde en az üç yıl ve bu derecenin 3 üncü kademesinde bir yıl bulunmuş olması,
- Kadronun tahsis edildiği görev için öngörülen nitelikleri elde etmiş olması
yetmemekte, ayrıca
- Üst derecelerden boş bir kadronun bulunması da
gerekmektedir.
Bu durumda okurum şayet yükseköğrenim mezunu ise kazanılmış hak aylığı bakımından ilerler ve 1 inci derecenin 4 üncü kademesine kadar devam edebilir. Yükseköğrenim mezunu değilse 1 inci dereceye yükselemez.
Bu düzenlemeye göre, 5 inci derece memur unvanlı kadroda bulunan, fakat kazanılmış hak aylığı itibariyle 2 inci derecenin 1 inci kademesini hak etmiş bir GİH sınıfında bir memur olarak bazı hakları bakımından mağduriyetle karşı karşıya bulunuyor.
Devlet memurlarının yararlandığı bazı ödemeler kadro derecesine göre, bazıları da kazanılmış hak aylık derecesine göre belirleniyor.
Okurum Murat Bey gibi kazanılmış hak aylık derecesi 2/1 olan ve 5 inci derece memur unvanlı kadroda görev yapan bir personeli örnek aldığımızda, bu personelin aylık ödeme unsurları şu şekilde olacaktır:
- Gösterge: Kazanılmış hak aylığına göre 2/1 esas alınacaktır. (1155)
- Ek gösterge: Kazanılmış hak aylık derecesi olan 2 inci derece esas alınır. (1600)
- Yan ödeme: Kadro derecesi ve aylık derecesine göre değil 2006/10344 sayılı BKK kapsamında kadro unvanına göre ödendiğinden yan ödeme puanı etkilenmez. (500)
- Ek ödeme: 375 sayılı KHK'ye göre kadro unvanı, aylık alma derecesi ve ek göstergeye göre belirlenmesi, yani kazanılmış hak aylık derecesine göre esas alınması gerektiğinden bahse konu KHK eki 1 sayılı Cetvel kapsamında 2 nci dereceye göre “9500×0,083084x%110” olarak uygulanır.
- Özel hizmet tazminatı: 2006/10344 sayılı BKK kapsamında kadro unvanı ve derecesine göre ödendiğinden 5 inci derece esas alınacaktır. (9500×0,083084x%49). Kurumların Genel İdare Hizmetleri Sınıfına dahil 1, 2, 3 ve 4 üncü dereceli kadrolarında bulunanlar ise %55 ÖHT'den yararlanırlar.
- Yeşil pasaport: 5682 sayılı Kanunun 14 üncü maddesine göre “Birinci, ikinci ve üçüncü derece kadrolarda bulunan veya bu kadrolar karşılık gösterilmek veya T.C. Emekli Sandığı ile ilgilendirilip emekli kesenekleri bu derecelerden kesilmek suretiyle sözleşmeli olarak çalıştırılan Devlet memurları” hükmü gereği kadrolu memurlar için kadro derecesi önemli olmaktadır. Kazanılmış hak aylık derecesi veya emeklilik derecesi ne olursa olsun kadro derecesi 4 üncü veya daha alt derecede iken emekli olunmuşsa yeşil pasaport hakkı güme gitmektedir.
Yani okurum mevcut durumdan sadece özel hizmet tazminatı ve yeşil pasaport alma bakımından etkilenecektir.
Okurumun Kurumunun hiyerarşik silsile içerisinde Devlet Personel Başkanlığı'ndan talepte bulunarak kadro derecesini revize etmesi gerekir. Bu kurumdan talep edilmeli. Yeterli kadro yoksa zaten olumlu cevap veremezler ama ihtiyaç kadroyu DPB’den talep için girişimde bulunmazlar veya olumsuz cevap verirlerse okurum idare mahkemesi nezdinde girişimde bulunabilir.
Şevket TEZEL
Fahrettin Kerim Gökay Cad. No:21/1
Hasanpaşa-Kadıköy/İSTANBUL
Tel: 216-5506009
Faks: 216-5506007
Gsm: 551-1008282
