Özel İstihdam Büroları Yönetmeliği ile 11.10.2016 İtibariyle Kiralık İşçi Dönemi Başlamış Oldu…
Kiralık işçi düzenlemesi ilk olarak 2009 yılında Meclis’ten geçmiş fakat sendikaların yoğun tepkisi üzerine dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından iade edilmişti. Söz konusu paket tekrar meclise getirilmiş oy çokluğu ile kabul edilip, Cumhurbaşkanı’na onay için sunulmuş ve 20.05.2016 tarihinde kabul edilmişti. Yasa ile ilgili Yönetmelik ise 11.10.2016 tarihinde Resmi Gazete ’de yayınlandı…
Bu Yönetmelik çalışma hayatında neleri değiştirecek?
İşçi kiralama, bir işverenin her türlü haklarını vererek tam zamanlı ve sürekli işçi istihdam etmesi yerine, sadece ihtiyaç duyduğu zamanda ve ihtiyaç duyduğu konuda özel istihdam bürolarından kiralık işçi temin etmesidir. İşveren, bu şekilde çok daha düşük maliyetle ve işten çıkarma (tazminat, işe iade davası vb.) masraflarıyla karşılaşmadan eleman temin edebilecek.
Özel İstihdam Bürolarının aracılık faaliyetleri nelerdir?
İş ve işçi bulmaya aracılık, işgücü piyasası ile istihdam ve insan kaynaklarına yönelik hizmet sağlamak ve de mesleki eğitim düzenleyebilirler. İş arayanlar ya da işverenlerle bir işyerinde görüşme yapılarak 9/6/2014 tarihli 5187 sayılı Basın Kanununda yazılı araçlarla ya da radyo, televizyon, video, internet, kablolu yayın veya benzer yayın araçlarından biri ile de görüşme yapılmaksızın sunabilir.
Kurumdan izin almaksızın bir işyerinde veya 5187 sayılı Kanunda yazılı araçlarla ya da radyo televizyon gibi benzer yayın araçları ile iş ve işçi bulmaya aracılık yapılamaz. Basın ve yayın kuruluşları ile diğer bilgi iletişim araçları vasıtasıyla iş ve işçi bulmaya aracılık faaliyeti gösteren kişilere ait reklam ve ilanların yayını yapılamaz. Aracılık kapsamında yurt dışına işçi göndermesi halinde hizmet akitlerinin Kuruma onaylatılması zorunludur.
22’inci maddedeki ( profesyonel sporcu, teknik direktör, antrenör, manken, fotomodel, ve sanatçı ) meslek grupları dışında, iş arayanlarla bedel alınması konusunda yapılan anlaşmalar veya onlardan herhangi bir şekilde menfaat sağlamalar halinde, işçinin kayıt dışı çalışması, sendikaya üye olması veya olmaması ya da asgari ücretin altında ücret ödenmesi şartlarını taşıyan anlaşmalar ve bir işverenin veya işe yerleştirme faaliyeti için diğer özel istihdam bürolarından veya Kurumdan hizmet almalarını engelleyen anlaşmalar geçersizdir.
Geçici iş ilişkisi kurulabilecek haller ve süreler nelerdir?
a) 4857 sayılı Kanunda Kısmi zamanlı Doğum Sonrası çalışacak Kadın İşçilerden, işçinin askerlik hizmeti hâlinde ve iş sözleşmesinin askıda kaldığı diğer hâllerde ( DEVAMI SÜRESİNCE )
b) Mevsimlik tarım işlerinde ( SÜRE SINIRI YOK )
c) Ev hizmetlerinde ( SÜRE SINIRI YOK )
d) İşletmenin günlük işlerinden sayılmayan ve aralıklı olarak gördürülen işlerde ( 4 AY – SÖZLEŞME İLE İKİNCİ KEZ 8 AY )
e) İş sağlığı ve güvenliği bakımından acil olan işlerde veya üretimi önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenlerin ortaya çıkması halinde ( 4 AY – SÖZLEŞME İLE İKİNCİ KEZ 8 AY )
f) İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen şekilde artması halinde ( 4 AY – SÖZLEŞME İLE İKİNCİ KEZ 8 AY )
g) Mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş artışları halinde ( 4 AY)
Özel istihdam bürosu ile geçici işçi çalıştıran işveren arasında yapılacak geçici işçi sözleşmesinde; Sözleşmenin başlangıç ve bitiş tarihi, işin niteliği, özel istihdam bürosunun hizmet bedeli, varsa geçici işçi çalıştıran işverenin ve özel istihdam bürosunun özel yükümlülükleri yer alır. İşçinin ne kadar süre içerisinde işe çağrılmazsa haklı nedenle iş sözleşmesinin feshedebileceği belirtilir. Bu süre 3 (üç) ayı geçemez.
Toplu işçi çıkarılan işyerlerinde 8 ay süresince, Kamu kurum ve kuruluşlarında ve yer altı maden çıkarılan işyerlerinde geçici iş ilişkisi kurulamaz.
Geçici işçi çalıştırma koşulları nelerdir?
Geçici iş ilişkisi ile çalıştırılan işçi sayısı, işyerinde çalıştırılan işçi sayısının dörtte birini geçemez. Ancak, 10 veya daha az işçi çalıştırılan işyerlerinde 5 işçiye kadar geçici iş ilişkisi kurulabilir. İşçi sayısının tespitinde kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışanlar, çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülür. Geçici işçi çalıştıran işveren, belirtilen sürenin sonunda aynı iş için 6 ay geçmedikçe yeniden geçici işçi çalıştıramaz.
Geçici işçi çalıştıran işverenin hak ve yükümlülükleri nelerdir?
Geçici işçi çalıştıran işveren;
- İşveren geçici işçinin sözleşmesine uygun olarak geçici işçisine talimat verme yetkisine sahiptir.
- İşyerindeki açık iş pozisyonlarını geçici işçisine bildirmek ve Kurumu tarafından istenecek belgeleri belirlenen sürelerle saklamakla yükümlüdür.
- Geçici işçinin iş kazası ve meslek hastalığı hâllerini özel istihdam bürosuna derhâl, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 13 üncü ve 14 üncü maddelerine göre ilgili mercilere bildirmekle yükümlüdür.
- Geçici işçileri çalıştıkları dönemlerde, işyerindeki sosyal hizmetlerden eşit muamele ilkesince yararlandırır. Geçici işçiler, çalışmadıkları dönemlerde ise özel istihdam bürosundaki eğitim ve çocuk bakım hizmetlerinden yararlandırılır.
- İşyerindeki geçici işçilerin istihdam durumuna ilişkin bilgileri varsa işyeri sendika temsilcisine bildirmekle yükümlüdür.
- 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 17 nci maddesinin altıncı fıkrasında öngörülen eğitimleri vermekle ve iş sağlığı ve güvenliği açısından gereken tedbirleri almakla, geçici işçi de bu eğitimlere katılmakla yükümlüdür.
- Geçici işçi çalıştıran işveren, işyerinde bir ayın üzerinde çalışan geçici işçilerin ücretlerinin ödenip ödenmediğini çalıştığı sürece her ay kontrol etmekle yükümlüdür.
- Ödenmeyen ücretler mevcut ise bunlar ödenene kadar özel istihdam bürosunun alacağını ödemeyerek, büronun alacağından mahsup etmek kaydıyla geçici işçilerin en çok 3 aya kadar olan ücretlerini doğrudan işçilerin banka hesabına yatırır.
- Ücreti ödenmeyen işçiler ve ödenmeyen ücret tutarları geçici işçi çalıştıran işveren tarafından İl Müdürlüğü’ne ve Hizmet Merkezine ödeme gününden itibaren 15 gün içinde bildirilir.
Geçici işçinin yükümlülükleri nelerdir?
– Geçici işçi işverenin vermekle yükümlü olduğu 6331 sayılı Kanunun 17 nci maddesi altıncı fıkrasında öngörülen eğitimlere katılmakla yükümlüdür.
– İşyerine ve işe ilişkin olmak kaydıyla kusuru ile neden olduğu zarardan geçici işçi çalıştıran işverene karşı sorumludur.
– Geçici işçi çalıştıran işverenden özel istihdam bürosunun hizmet bedeline mahsup edilmek üzere avans veya borç alamaz.
maltepe@alitezel.com