Ali Bey, Türk Telekom’da İl Müdürü olarak çalışıyorum. Emekli Sandığı’na tabiyim. Özel şirket statüsünde olmamıza rağmen özelleştirme öncesi Emekli Sandığı ve SSK arasında tercih yaparak Emekli Sandığı’nda kalmaya karar verdik. O zamanki sağlık koşullarını düşünerek bunu yaptık. Şimdi ise bu konuda hata yaptığımızı düşünüyorum. SSK pirim kesintileri yüksek olmasına rağmen emekli aylıkları da yüksek. 22 yıllık hizmetim var. Göstergem: ¼ Ek Göstergem 3600, emekliliğime ise 5-6 yıl var. Emeklilikte; emekli olan il müdürlerinin ek ödeme aldığından bahsediliyor. Bu bize niçin uygulanmıyor? Bunun için kanun maddelerinde herhangi bir açık var mıdır? (İsmi saklı)
Sayın okurum, sorunuza sondan başlayayım. Büyükşehir belediyesi bulunan illerin, il idare kurulu üyesi bakanlık il müdürleri ile diğer illerin il idare kurulu üyesi il müdürlerinin makam ve görev tazminatı aldığı doğru. Sanırım ek ödemeden kastınız bu olmalı. Bu konuda sizinle ilgili yapacak bir şey bulunmuyor. Çünkü yasa ve BKK’lere dayanan bu hak konusunda durumunuz buna uymuyor.
KAPSAM DIŞINDAYDI
Sizin özel şirkette SSK’lı olarak çalışmanız gerekirken yasa koyucunun özelleştirme sonucu emeklilik bakımından mağdur olmanızı önleme amacıyla Emekli Sandığı ile devam edebilme imkânını yasalaştırmış ve siz de o zaman akılcı olan bu seçeneği tercih etmiştiniz. Sizin sorununuz başlangıçtaki şartlarda yaptığınız tercihin o zaman rasyonel iken sonradan elinizde olmayan yasal değişikliklerinden sebep irrasyonel tercih haline gelmesinden kaynaklanıyor. Yani sonradan tamamen sizin ve özelleştirme kapsamında bulunan kuruluşunuzun durumunun dışında olarak sosyal güvenlik sisteminin içsel sorunlarına getirilen çözümlerden kaynaklanan nedenlerle tercihiniz başlangıçta iyi iken şimdi yanlış tercihe dönüştü.
Sosyal güvenlik sisteminin açıklarının kapatılması gerekçesiyle SSK prime esas kazanç matrahında taban-tavan rakamları arasında makas açıldı. 2000 yılında başlayan bu makas açılması 2005 yılında zirveyi buldu ve aynı biçimde devam ediyor. Açılan bu makas yüksek prim yatırmanın yolunu açıp tavandan yatırılan primlerle giderek yükselen aylıklara yol açarken düşük ücretlerin primlerinin aylığı düşürmesi gibi birbirinin tersi anomali sonuçlara sebep oldu.
Yüksek primle uzun yıllar çalışınca da giderek daha da yükselen SSK matrahlarının etkisiyle daha stabil ve bambaşka mantığa bağlı bir yapıya sahip Emekli Sandığı maaşlarının önüne geçip fark atmaya başlayan SSK aylıkları sizin tercihinizi yanlış duruma getirdi.
YARGIYA BAŞVURUN
Şimdi haklı olarak diyorsunuz ki "Ben, yasal alt yapısı bana özel olarak hazırlanarak sunulan Emekli Sandığı seçeneğini değil SSK primi ödeyerek düzeltmek istiyorum." Haklısınız da. Bu durumun sorumlusu siz değilsiniz. Bunun sorumlusu sizin için iyi olacağını düşünüp o seçeneği hazırlayıp sunan ve gene kendi uygulama ve düzenlemeleriyle sunduğu seçeneği çare değil tuzak hale dönüştürmüş olan geniş anlamıyla idare olmaktadır.
Bu konuda sulhen yapacak bir şey olmasa bile mahkeme yoluyla bulunuyor. Zira bu konuda kazanılmış davalar var.
OKURUMUZA CEVABIMIZDIR…
Sigorta başlangıç tarihi Eylül 2000, prim gün sayım 4 bin 771 ve 10 yıldır aynı iş yerinde çalışmaktayım. 18 aylık askerliğim 2001’de başladı. Çalıştığım iş yerimden özel nedenlerden dolayı ayrılmak zorundayım. Haklarımı sorunsuz alabilir miyim? Bir de hangi tazminatları alabiliyorum? (E.B.)
Sayın okurum, sigortalılık başlangıcınız 08.09.1999’dan sonra olduğu için SSK’lılıktan 3 bin 600 günle emeklilik hakkınız yok. Böyle olunca da 15 yıl ve 3 bin 600 günlerini tamamlayarak tazminat isteyerek işten ayrılma hakkınız da bulunmuyor. Kıdem tazminatınızı almanız iş sözleşmenizi haklı nedenle feshetmenize bağlı bulunuyor.
TAZMİNAT ALABİLİRSİNİZ
Haklı sebeple işten ayrılırsanız, yani 4857 sayılı Kanun’un 24’üncü maddesindeki işvereninizin ücret gibi temel haklarınızı ödememesi, iş yerinde hakaret ve saldırıya uğramanız ve buna işvereninizin seyirci kalıp gereğini yapmaması, işverenin sözlü veya fiili saldırıda bulunması gibi olgular üzerine feshederseniz kıdem tazminatınızı alabilirsiniz. Ya da işvereniniz sizi performans nedenleriyle ihbar süresi tanımadan işten çıkartırsa ihbar ve kıdem tazminatları alabilirsiniz. Bunlar dışında tamamen kendinize özel nedenlerden dolayı ayrılırsanız tazminat alamazsınız.
OKURUMUZA CEVABIMIZDIR…
Sigorta başlangıç tarihi Eylül 2000, prim gün sayım 4 bin 771 ve 10 yıldır aynı iş yerinde çalışmaktayım. 18 aylık askerliğim 2001’de başladı. Çalıştığım iş yerimden özel nedenlerden dolayı ayrılmak zorundayım. Haklarımı sorunsuz alabilir miyim? Bir de hangi tazminatları alabiliyorum? (E.B.)
Sayın okurum, sigortalılık başlangıcınız 08.09.1999’dan sonra olduğu için SSK’lılıktan 3 bin 600 günle emeklilik hakkınız yok. Böyle olunca da 15 yıl ve 3 bin 600 günlerini tamamlayarak tazminat isteyerek işten ayrılma hakkınız da bulunmuyor. Kıdem tazminatınızı almanız iş sözleşmenizi haklı nedenle feshetmenize bağlı bulunuyor.
TAZMİNAT ALABİLİRSİNİZ
Haklı sebeple işten ayrılırsanız, yani 4857 sayılı Kanun’un 24’üncü maddesindeki işvereninizin ücret gibi temel haklarınızı ödememesi, iş yerinde hakaret ve saldırıya uğramanız ve buna işvereninizin seyirci kalıp gereğini yapmaması, işverenin sözlü veya fiili saldırıda bulunması gibi olgular üzerine feshederseniz kıdem tazminatınızı alabilirsiniz. Ya da işvereniniz sizi performans nedenleriyle ihbar süresi tanımadan işten çıkartırsa ihbar ve kıdem tazminatları alabilirsiniz. Bunlar dışında tamamen kendinize özel nedenlerden dolayı ayrılırsanız tazminat alamazsınız.