Referans Gazetesi-İşçinin Ücreti İndirilebilir mi?-Toplu Olarak İş Bırakan İşçiler

20 Ekim 2006

İşçinin Ücreti İndirilebilir mi?
Sayın Ali Tezel, 1990 yılından beri sigortalı olarak özel bir şirkette çalışmaktayım. Hiç aralıksız süregelen çalışma temposunun ardından işverenim tarafından tasarruf sebep gösterilerek tam çalışma sürem tüm haklarım ile birlikte yarım güne indirilmiştir. Sigortam tam gün fakat aldığım yarım maaş değerinde yatırılmaktadır. Herhangi bir sözleşme yapılmaksızın sözlü olarak uygulamaya geçilmiş olup temmuz 2006 itibarı ile bu şekilde çalışmaktayım ve şuan için bu uygulamanın süresiz olduğu söylendi. Bu durum ne derece yasaldır? Emeklilik söz konusu olduğunda dezavantajları nelerdir? İşten çıkarılma durumunda dezavantajları nelerdir? Nesrin A.

 

Hanımefendi, ücret unsuru işveren ile aranızda (yazılı veya sözlü) var olan hizmet akdinin esaslı unsurlarından olup karşılıklı anlaşma olmadığı sürece değiştirilemez ama ücret ödeme yükümlüsü olan işveren vermesi gereken ücreti yasal süresi  içinde ödemez veya düşürerek öderse 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 24 üncü maddesinin (II) inci bendinin ( e ) fıkrasına göre, “İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse,..süresi belirli olsun veya olmasın işçi, … iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir” hükmü gereğince iş aktinizi kıdem tazminatınızı isteyerek derhal feshedebilirsiniz yani işinizi hemen bırakabilirsiniz. Ancak 4857 Sayılı Kanun’un 26 ıncı maddesine göre; ”24 ve 25 inci maddelerde gösterilen ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan hallere dayanarak işçi veya işveren için tanınmış olan sözleşmeyi fesih yetkisi, iki taraftan birinin bu çeşit davranışlarda bulunduğunu diğer tarafın öğrendiği günden başlayarak altı iş günü geçtikten ve her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren bir yıl sonra kullanılamaz. Ancak işçinin olayda maddi çıkar sağlaması halinde bir yıllık süre uygulanmaz.

            Bu haller sebebiyle işçi yahut işverenden iş sözleşmesini yukarıdaki fıkrada öngörülen süre içinde feshedenlerin diğer taraftan tazminat hakları saklıdır.” işinizi bırakacaksanız ücretinizin indirildiğini öğrendiğiniz andan itibaren 6 gün içinde kararınızı vermeniz gerekiyor. Size eksik ödenen ücretin, ücret indiriminden kaynaklandığını ne zaman öğrendiğinizi de siz bilebilirsiniz. Eğer, işinizi bırakmayı düşünmüyorsanız bu indirilmiş ücretle işinize devam da edebilirsiniz ama ilerde işten kıdem tazminatı alarak ayrılmanız gerektiğinde son brüt ücretinize göre ödeme yapılacağı gibi ilerde emekli olurken hesaplanacak emekli aylığınız da SSK’ya bildirilen ücretinize göre belli edilecektir.

 

 

Toplu Olarak İş Bırakan İşçiler

Ali bey, biz bir tekstil firmasında çalışırken 2 aylık maaşımız ödenmedi bizde üretimi durdurduk işveren bizi yani 70 kişiyi işten toplu olarak çıkarttı ve ne maaş verdi ne de ihbar tazminat bizim şu an ne yapmamız gerekiyor bu kadar işçinin sorusu bu lütfen bize bir yol gösterin. Ayrıca 09.06.2000 giriş ve 09.09.2006 çıkış tarihim olup 985 YTL. net maaşım var ve brüt yaklaşık 1500 YTL.’dir. Ayrıca yemek ve yol parasını da ilave edersek ne kadar toplam ihbar ve tazminat alabilirim? İsmi Mahfuz

 

Sayın okurum, 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 34 üncü maddesine göre, “Ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir. Bu nedenle kişisel kararlarına dayanarak iş görme borcunu yerine getirmemeleri sayısal olarak toplu bir nitelik kazansa dahi grev olarak nitelendirilemez. Gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır.

            Bu işçilerin bu nedenle iş akitleri çalışmadıkları için feshedilemez ve yerine yeni işçi alınamaz, bu işler başkalarına yaptırılamaz.” 

            Madde metninden de gördüğünüz üzere bir nevi hak grevi denilebilecek bu olayda siz haklısınız ve ücretiniz ödeninceye kadar iş yerine gidip, çalışmama hakkınız var. İşveren bu nedenle hepinizi işten çıkarmış ise iş mahkemesinde dava açıp işe iadenizi isteyebileceğiniz gibi işe iade edilmek istemiyorsanız bu kere yine mahkeme yoluyla kıdem ve ihbar tazminatlarınızı da talep etme hakkınız var. Bu arada her iki halde de durumu Bölge Çalışma Müdürlüğüne veya Çalışma Bakanlığına bir dilekçe ile bildirmeniz de fayda var.