SOSYAL GÜVENLİK DESTEK PRİMİ ÖDENMEMESİNİN GETİRDİĞİ SORULAR ?

13 Mayıs 2016

Bilindiği gibi 6663 sayılı yasanın 23,24 ve 25.maddeleri ile 5510 sayılı yasanın 30 ve 47 maddelerinde yapılan değişiklik ile  emekli olanlardan 4/1-b sigortalılığı kapsamında faaliyeti olanların emekli aylıklarından artık sosyal güvenlik destek primi kesilmiyor.

1. Nereden emekli olunduğu önemli değil önemli olan eski BAĞ-KUR yeni adı ile 4b sigortalılığı denilen kapsamda faaliyetin olmasıdır.
2. Emekli aylığının kişilerin kendi sigortalılıklarından doğan aylıkları olmaları gerekir. Anne-Baba-Eş-Çocukların ölümü nedeni ile aylık alanların faaliyetleri SGDP kesilmesini gerektirir.
3. SGDP’SİZ ÇALIŞMA ÖLÜM GELİRİ SORUNU

SGDP’nin kalkması ile birlikte artık bu kapsamda olan kişilerden prim alınmadığından, 5510 sayılı kanunun md.13-24.maddeleri arasında düzenlenen özellikle iş kazası ve meslek hastalığı nedeni ile hakların doğması konusunda emekli olup ta çalışanlar bakımından sorun oluşacak ve bu kişilerin ikinci kez emekli olmalarının önüne geçilecektir. Bilindiği gibi zaten 5510 sayılı kanundan önce BAĞ-KUR’lulara iki dosya değil tek dosyadan aylık bağlanırdı. 1.10.2008 ve sonrasında artık ikinci bir dosyadan da hak kazanma söz konusu olmaktadır. Ancak bu hak fiilen emekli olmadan çalışan veya emekli aylığı kestirip çalışanlarla sınırlanmıştır. Yani emekli olan kişi iş yerinde kazada ölse bile artık emekli aylığı dışında ikinci dosyadan (gelir) istenmekte zorlanılacaktır.

SGDP kaldırılmadan önce % 15 ve % 10 gibi oranlar nedeni ile bunun kısa vadeli sigorta hakkı vermediği SGK tarafından yazı ve açıklamalarda dile getirilmiş idi. Bizim bakımımızdan ise SGDP kesinti tek başına koruma sağladığını, sadece prime esas kazanç veya gelire esas kazanç konusunda yorum gerektiğini düşünmekte idik.

Burada şu sonuç çıkmaktadır.

-Emekli olan kişi iş kazasında ölmüştür. İşyeri sahibidir. İş kazasından eşine (hak sahiplerine) ölüm geliri (ikinci dosya bağlanmayacaktır).

-Emekli olan kişi üç gün önce emekli aylığını kestirmiştir.(Emekli Sandığı Emeklileri ve SSK emeklilerinin aynı kapsamda çalışmadıkları sürece aylıklarını kestirmeleri mümkün olamayacaktır, uygulama bu yönde seyretmektedir. Aksi kanaatteyiz). Tavan kazanç seçmiştir.

Servis aracını kullanırken kaza geçirip ölmüştür. Hak sahibi 1 eş ve 1 kızı vardır. Hak sahiplerine ölüm gelirinden 1647*6,5*0,70*0,75= 5.620 TL ikinci dosya geliri her ay için bağlanması gereken tutar olacaktır. Tabiki kazanç seçmeyen kişi için bunun 6,5 ta 1 oranında gelir bağlanacaktır.

Gelir ve aylık birleşmesinde çok olan tam diğeri yarıya indirilerek ödenecektir.

Hala SGDP li çalışırken ölen emeklilerin ölüm geliri bakımından SGK’ya başvuru ve ret halinde dava yolu ile hak aramalarını önermekteyim. Bireysel başvuru ve Avrupa İnsanları Mahkemesi süreci de dahil olmak üzere.

1. SGDP’NİN 4a SİGORTALILARINA GETİRDİĞİ ADALETSİZLİĞİN GİDERİLMESİ.

-Şu aşikardır ki, maliyeti çok olan emekli işçi çalıştırma yerine, işverenler bu kişileri vergi mükellefi yapıp hizmet almaktalar veya şirket ortağı olarak çalıştırmaktadırlar. Zira bu durumda ne vergi ve ne de SGK prim yükü işsizlik sigortası dahil doğmayacaktır.

-Emeklilerden 4a kapsamında çalışanların primlerinde % 5 lik hazine teşviki olmadığından normal çalışanlar ile aralarında maliyet farkı oluştuğundan, deneyimli personelden yararlanma konusundamaliyet itici rol oynamakta ve normal işçilere nazara nerede ise prim bakımından % 14 lük prim maliyetinin fazla olması anlamına gelmektedir.

-4/1-b kapsamında çalışmaya nazaran getirilen hiçbir kolaylık 4/1-a kapsamı için gerçekleşmemektedir. En azından % 5 hazine teşviği kapsamı için işlem yapılmalıdır.

-SGDP’nin Sosyal Güvenlik Sistemimize girmesinden sonra verilen Anayasa Mahkemesinin iptal kararlarının tamamı BAĞ-KUR’lulardan SGDP primi kesilip kesilemeyeceği noktasındadır.

BAĞ-KUR’luların %15- % 10 SGDP’ye tabi oldukları dönemde kendisinden % 35,5 civarında prim kesilen emekli çalışan işçilerin her iki gruptan yapılan kesintilerin arasındaki eşitliğe aykırılık Anayasa Mahkemesinin önüne götürülmemiştir. Halen SGDP’nin sıfırlanmış olması karşısında eşitlik bakımından yapılacak değerlendirmeler de terazinin bir kefesi tümden boşalmıştır.

-Eşitlik bağlamında yapılacak değerlendirmelerde bu aşamada SGK’nın ivedilikle emekli çalışan 4/1-a sigortalıları da hazine teşviği kapsamı almasını yararlı bulmaktayız.

-Elbette konu bir şekilde Anayasa yargısına taşınacak ve Yüksek Mahkeme eşitlik hakkında bir açıklama getirecektir.

Ancak garip olan hususun Emeklilerden SGDP kesilmesi değil, çalışanın emekli aylığı alması olduğunu belirtmek isteriz. SGDP veya emekli çalışması bize özgüdür. Olması gereken çalışanın emekli aylığı alamamasıdır. 5510 sayılı Kanun kapsamında ileride emekliolacaklar için sadece bir istisna ile emekli çalışmasına izin verdiği görülmektedir. Sorun eski kanunlardan doğan emeklilerdir.

Belki de en doğru işlem emekli-çalışan statüsünün kaldırılmasıdır.