Sosyal Güvenlik Hakem Heyetleri geliyor

Tıpkı “Tüketici Hakem Heyeti” gibi, çalışanların işverenden alacakları ile sosyal güvenlik hukukundan kaynaklanan sorunları için, “İşçi Hakları Hakem Heyeti” veya “Sosyal Güvenlik Hakem Heyeti” isimli bir mercii konusunda Adalet Bakanlığı’nda taslak hazırlıkları var.

Olay, sadece sosyal güvenlik hakları konusu ile sınırlı kalacaksa adı “Sosyal Güvenlik Hakem Heyeti” olacak ve il ve ilçelerdeki sosyal güvenlik merkezleri ile il müdürlüklerinde kurulacak.

Olay, daha geniş boyutları ile ele alınacaksa adı, “İşçi Hakları Hakem Heyeti” olacak ve yeni kurulan, Çalışma Bölge Müdürlüklerinde kurulacak.

Çalışanlar, mesela uzun yıllar tam sigortasız veya gerek gün sayıları gerekse kazançları eksik bildirilerek eksik sigortalı bildirilmişlerse, önce “Sosyal Güvenlik Hakem Heyeti”ne başvuracaklar ve heyetin alacağı karar, mahkeme kararı gibi değerlendirilecek ve hizmet tespit davasının sonuçlarını doğuracak.

Öte yandan, işçilerin işverenden alacakları konusunda da, “İşçi Hakları Hakem Heyeti”ne başvurulduğunda, heyet belli alacak rakamını içeren (mesela 5 bin liraya kadar) olaylara bakabilecek ve karara bağlayacak, sonucu da tıpkı mahkeme kararı gibi kabul edilecek.

***FAYDALARI OLUR

-VATANDAŞIN HAK ARAMA MASRAFLAR AZALIR-Çalışanlar gerek işverenden alacakları gerekse de sosyal güvenlik haklarını alamadıkları zaman, İş Mahkemelerinde dava açmak zorunda kalıyorlar ve dava masrafları ile avukatlık ücreti ödemek zorunda kalıyorlardı, bu uygulama gerçekleşirse, masraflardan kurtulacaklar.

-SGK AVUKATLIK PARASI ÖDEMEKTEN KURTULUR-Hizmet tespit davalarının özelliği gereğince, sigortasız ve eksik sigortalı çalışan geçmiş yılları tam sigortalı haline getirmek için hem işverenini hem de SGK’yı iş mahkemesinde dava ediyordu. Davayı işçi kazandığında da SGK avukatlık masrafı ödüyordu. Bundan kurtulur. Öte yandan, SGK’nın hatalı iş ve işlemleri (mesela emeklilik reddi) sonrasında SGK’ya karşı açılan (geçen yıl 300 bin dava kaybetti) davalarda da milyonlarca avukatlık parası ödemekten kurtulur, vatandaşlar da hakları için yıllarca mahkemelerde sürünmekten kurtulur.

***İŞ MAHKEMELERİ YÜKTEN KURTULUR

Şu an adli yargıda en çok iş yükü olan mahkemeler İş Mahkemesi ve Yargıtay’da da var olan 2 daire yanında 2 daire daha kurmak zorunda kaldı. Zira, çok sayıda iş davası ile sosyal güvenlik davası var. Her bir dava da mutlaka temyize (Yargıtay’a) gidiyor. Hakem Heyetleri kurulursa, hem iş mahkemeleri hem de Yargıtay’ın iş yükü azalır.

***HEYET ÜYELERİ SADECE MEMUR OLMASIN

Mevcut taslakta, SGK’nın il veya ilçe yöneticileri ile bunların seçtikleri kişilerden oluşması düşünülüyor, bu durum yine olaylara farklı bakış açısı getirmez. Bu heyetlere mutlaka, işçi ve işveren örgüt temsilcileri girmeli. Tıpkı, yasalaşan ama uygulanamayan 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunundan olduğu gibi sosyal tarafların temsilcileri de olmalı. Ayrıca, şikayetçi veya yakınıcının gerek kendisi gerekse de vekili bu heyet görüşmelerine katılmalı.